اثربخشی طرحوارهدرمانی بر سبکهای دلبستگی و تنظیم شناختی هیجان در افراد دارای شخصیت تاریک
محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي
سید علی آل یاسین
1
(گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران.)
سمیرا محمودی
2
(کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، گروه روان شناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران)
کلید واژه: طرحوارهدرمانی, تنظیم شناختی هیجان, سبکهای دلبستگی, شخصیت تاریک,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های دلبستگی و تنظیم شناختی هیجان در افراد دارای شخصیت تاریک انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری در این پژوهش کلیه مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره منطقه 8 تهران در سال 1401 بودند که پس از توزیع پرسشنامه، دارا بودن صفات تاریک شخصیت در آنان محرز شد. از بین جامعه آماری تعداد 24 نفر به روش نمونه گیری در دسترس که تمایل به شرکت در این دوره درمانی داشتند به عنوان نمونه انتخاب شدند، در ادامه با گمارش غیر تصادفی در دسترس (هدفمند) 12 نفر در گروه آزمایش و 12 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. جهت سنجش اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های ویژگی های جمعیت شناختی، مثلث تاریک شخصیت جانسون و وبستر (2010)، سبک های دلبستگی کولینز و رید (1990)، تنظیم هیجان گرانفسگی (2001) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس چند متغیره (مانکوا) و مفروضه های آن استفاده شد که این تحلیل با نرم‌افزار SPSS26 انجام شد. یافته ها نشان داد آموزش طرحواره درمانی، به طور معناداری سبک دلبستگی ایمن را افزایش، سبک دلبستگی اجتنابی را کاهش، سبک دلبستگی دوسوگرا / اضطرابی را کاهش و تنظیم هیجان در افراد دارای شخصیت تاریک را افزایش داده است. با توجه به نتایج حاصل، آموزش طرحواره درمانی می‌تواند به عنوان یک مداخله مؤثر در افراد دارای شخصیت تاریک مورد توجه قرار داده شود.کلمات کلیدی: طرحواره درمانی، سبکهای دلبستگی، تنظیم شناختی هیجان، شخصیت تاریک.
The purpose of this research was the effectiveness of schema therapy on attachment styles and cognitive regulation of emotion in people with dark personality. The current research method was a semi-experimental research with a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population in this research was all the people who referred to counseling centers in the 8th district of Tehran in 1401, and after distributing the questionnaire, they were found to have dark personality traits. In this way, 24 people from among the statistical population of the study were selected as a sample using available sampling method, who are willing to participate in this treatment course, then 12 people in the experimental group and 12 people in the experimental group with a non-random assignment available were included in the control group. In order to measure the research variables, questionnaires of demographic characteristics, dark triangle of personality by Johnson and Webster (2010), attachment styles of Collins and Reed (1990), emotional regulation of gravity (2001) were used. To analyze the data, the multivariate covariance test (MANCOVA) and its assumptions were used, and this analysis was done with SPSS26 software. The test results showed that schema therapy training has significantly increased the secure attachment style, decreased the avoidant attachment style, decreased the ambivalent/anxious attachment style, and increased emotion regulation in people with dark personalities. schema therapy training can be considered as an effective intervention in people with dark personality.
امیری، سهراب؛ جمالی، یوسف (1398). بررسی نقش میانجیگری همدلی و تنظیم هیجانی در ارتباط بین سبکهای دلبستگی با صفات تاریک شخصیت در نوجوانان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 25 (3)، 307-292.
اورکی، محمد؛ درتاج، افسانه؛ مهدیزاده، آتوسا (1397). بررسی اثربخشی طرحوارهدرمانی بر طرحوارههای ناسازگاراولیه،
سبکهای دلبستگی ناایمن در افراد وابسته به هروئین. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 12 (46)، 54-37.
پرویزیان، فرهاد؛ شریفی، طیبه؛ شکرکن، حسین؛ غضنفری، احمد (1401). مقایسه اثربخشی «طرحوارهدرمانی» و «درمان
پذیرش و تعهد» بر تنظیم هیجان بیماران با اختلال شخصیت وسواسی- جبری. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 11 (6)، 79-92.
ثلاثی، بیتا؛ شوقی، بهزاد (1401). اثربخشی طرحوارهدرمانی بر طرحوارههای ناسازگاراولیه، تنظیم هیجانی و دوز مصرف در معتادان با درمان نگهدارنده متادون. پژوهشهای روانشناسی بالینی ومشاوره، 12 (1)، 99-79.
حسینی، شادی؛ قاسمی مطلق، مهدی؛ اسماعیلی شاد، بهرنگ؛ مهدیان، حسین (1401). مقایسه اثربخشی درمانی و شناخت
درمانی مبتنی برذهنآگاهی بر دشواری تنظیم هیجان در بیماران مبتلابه وسواس فکری و عملی. مجله علوم پزشکی رازی، 29 (1)، 36-47.
دانای سیج، زهرا؛ منشئی، غلامرضا؛ نادی، محمد (1397). اثربخشی طرحوارهدرمانی گروهی بر سبکهای دلبستگی (ایمن، ناایمن اضطرابی و ناایمن اجتنابی) و علائم بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- جبری. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 25 (3)، 192-181.
زعفرانچی زاده مقدم، مینا؛ مجتبایی، مینا؛ بشردوست، سیمین (1401). بررسی رابطه بین صفات تاریک شخصیت با همدلی سرد با میانجیگری نظریه ذهن شناختی-عاطفی در افراد دارای نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی. فصلنامه پژوهشهای نوین روانشناختی، 17 (65)، 142-129.
سادوک، بنیامین جیمز؛ سادوک، ویرجینیا آلکوت؛ روئیز، پدرو (1394). کاپلان و سادوک خلاصه روان پزشکی: علوم
رفتاری/ روانپزشکی بالینی، (ترجمه فرزین رضاعی). تهران: کتاب ارجمند (نشر اثر اصلی، 2015).
فرزینفر، کاظم؛ نجات، حمید؛ دوستکام، محسن؛ توزنده جانی، حسن (1399). مقایسه اثربخشی طرحوارهدرمانی و رویکرد تلفیقی شناختی-گفتاری بر تنظیم هیجانی و تحمل پریشانی افراد مبتلابه لکنت. مجله پزشکی بالینی ابنسینا، 27 (4)، 252- 239.
قاسمیزاده، پریسا؛ شاملی، لیلا؛ هادیانفرد، حبیب (1400). اثربخشی درمان چشمانداز زمان بر ابعاد چهارگانه تاریک
شخصیت مادران و علائم اضطراب جدایی کودکان پیشدبستانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 27 (2)، 162-179.
گلکار، تهمینه؛ گلپرور، محسن؛ آقایی، اصغر (1400). مقایسه اثربخشی طرحوارهدرمانی بومی با طرحوارهدرمانی یانگ بر
تنظیم هیجانی و میل به طلاق در زوجهای دارای تعارض. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 64 (3)، 14-28.
محسن آبادی، حمید؛ فتحی آشتیانی، علی (1400). بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه تنظیم هیجان شناختی (CERQ-18). پایش، 20 (2)، 178-167.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوری (1396). طرحوارهدرمانی، راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی،
(ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز). تهران: نشر ارجمند.
Austin EJ, Saklofske DH, Smith M, Tohver G. Associations of the Managing the Emotions of Others (MEOS) scale with
personality, the Dark Triad and trait EI. Personality and Individual Differences. 2014; 65:8-13.
Bjureberg J, Ljótsson B, Tull MT, Hedman E, Sahlin H, Lundh LG, et al. Development and validation of a brief version of
the difficulties in emotion regulation scale: The DERS-16. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment. 2016;
38(2):284-96
Doomen I. The effectiveness of schema focused drama therapy for cluster C personality disorders: an exploratory study. Art
Psychother. 2018; 61:66-76.
Jonason PK, Krause L. The emotional deficits associated with the dark triad traits: Cognitive empathy, affective empathy,
and alexithymia. Personality and Individual Differences. 2013; 55(5):532-7.
Paulhus, D. L.; Williams, K. M. The Dark Triad of personality: narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of
Research in Personality. 2002, 36 (6): 556–63.
van Donzel, L. The effectiveness of adapted schema therapy for cluster C personality disorders in older adults – integrating
positive schemas. Contemporary Clinical Trials Communications.2021, Volume 21, March 2021, 100715.