اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر مولفه‌های خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان (اعتماد اجتماعی، تاکید تحصیلی و احساس هویت)

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

فرشته هاشمی ^{1 *} , فریبرز درتاج ² , نورعلی فرخی ³ , بیتا نصرالهی ⁴

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/07/25 تاریخ پذیرش : 1398/11/27 تاریخ انتشار : 1398/11/01

کلید واژه: خوش‌بینی تحصیلی, اعتماد اجتماعی, احساس هویت, تاکید تحصیلی, آموزش ذهن‌آگاهی,

چکیده مقاله :

مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر مولفه‌های خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان (اعتماد اجتماعی، تاکید تحصیلی و احساس هویت) انجام شد. این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه‌های آزمایش و کنترل بود. جامعه پژوهش دانش‌آموزان دختر پایه هشتم منطقه یک تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند. مجموعا 40 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه مساوی آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 75 دقیقه‌ای برنامه ذهن‌آگاهی را آموزش دید و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. ابزار پژوهش پرسشنامه خوش‌بینی تحصیلی (اسچنن-موران و همکاران، 2013) بود. داده‌ها با روش آزمون‌های تی و تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS نسخه بیستم تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل در مرحله پیش‌آزمون از نظر مولفه‌های خوش‌بینی تحصیلی یعنی اعتماد اجتماعی، تاکید تحصیلی و احساس هویت تفاوت معناداری نداشتند (05/0P>)، اما در مرحله پس‌آزمون از نظر مولفه‌های خوش‌بینی تحصیلی تفاوت معناداری داشتند (001/0P<). این طور که آموزش ذهن‌آگاهی باعث افزایش مولفه‌های خوش‌بینی تحصیلی یعنی اعتماد اجتماعی، تاکید تحصیلی و احساس هویت شد (001/0P<). بر اساس نتایج می‌توان گفت که آموزش ذهن‌آگاهی باعث افزایش خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان و مولفه‌های آن می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Present study aimed to determine the effectiveness of mindfulness training on components of students' academic optimism (social confidence, academic emphasis and identity sense). This research was quasi-experimental with a pretest-posttest design with experimental and control groups. Research population was eight grade students in one district of Tehran city in 2016-17 academic years. Totally 40 people were selected by random cluster sampling method and assigned in two equal experimental and control groups. Experimental group trained 8 sessions of 75 minutes the mindfulness program and the control group received no training. Research tool was academic optimism (Tschannen-Moran and et al, 2013). Data were analyzed by tests of t and multivariate analysis of covariance in SPSS version 20 software. The findings showed that in the pretest the experimental and control groups there was no significant difference in terms of components of academic optimism means social confidence, academic emphasis and identity sense (P>0/05), but in the posttest there was significant difference in terms of components of academic optimism (P<0/001). That's it mindfulness training led to increase components of academic optimism means social confidence, academic emphasis and identity (P<0/001). Based on the results, it can be said that mindfulness training led to increases students' academic optimism and its components.