تحلیل توصیفی-جمعیتشناختی ویژگیهای روانشناختی تعیینکننده در پرورش استعداد نخبگان ورزشی (۹-۱۳ سال)
محورهای موضوعی : مطالعات روان شناسی شناختی در ورزش
نرجس رضوی
1
,
رخساره بادامی
2
*
,
وحید رفیعی
3
,
حمید زاهدی
4
1 - دانشجوی دکتری رفتارحرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانشیار رفتار حرکتی، دانشکده تریست بدنی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - 2- گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
4 - استادیار رفتار حرکتی، گروه علوم ورزشی و مرکز تحقیقات طب ورزشی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: تحلیل توصیفی-جمعیتشناختی, ویژگیهای روانشناختی, پرورش استعداد, نخبگان ورزشی,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: عوامل روانشناختی مؤثر در پرورش استعدادهای ورزشی از اهمیت ویژهای برخوردار است. این پژوهش با هدف: تحلیل توصیفی-جمعیتشناختی ویژگیهای روانشناختی تعیینکننده در پرورش استعدادهای ورزشی( انجام شد
روش شناسی پژوهش: در این مطالعه مقطعی، 206 ورزشکار دختر (67.5%) و 99 ورزشکار پسر (32.5%) از رشتههای ورزشی انفرادی و میتی نسخه بومیسازی شده پرسشنامه خصوصیات روان شناختی نخبه ورزشی در حال پرورش کودکPCDEQ-C (لاریس و همکاران، 2021) با پنج حیطه اصلی روانشناختی نگرانی های عملکرد، حمایت اجتماعی، تصویر سازی و امادگی فعال ،واکنش نامطلوب به شکست، خود کنترلی و خودمدیریتی )را پاسخ دادند. تحلیل دادهها با استفاده از ر تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) و با استفاده نرم افزار اس پی اس 26انجام شد.
یافتهها: یافته های پژوهش نشان داد که پایایی با آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 و همبستگی بین نمرات ابعاد پرسش نامه از 39/0 تا 56/0 است و این یافته در سطح 001/0 معنی دار بوده و روایی مناسبی را نشان می دهد. تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که تفاوت جنسیتی(5/2=F5, 299، 03/0=sigو سابقه ورزش(84/2=F15, 897، 001/0=sig) معنی دار است اما نوع ورزش(57/0=F5, 299، 723/0=sig)، سن (875/0=F5, 299، 4998/0=sig)، سطح رقابت(704/0=F10, 598، 719/0=sig) معنی دار نیست
بحث و نتیجهگیری: یافتهها نشان داد بین ویژگیهای جمعیتشناختی و مهارتهای روانی ورزشکاران نخبه نوجوان رابطه معناداری وجود دارد. این یافتهها ضرورت طراحی مداخلات روانشناختی هدفمند و برنامههای مدیریت استرس را تأیید میکند.
Introduction: The cultivation of athletic excellence during early adolescence (ages 9-13) necessitates systematic examination of formative psychological determinants. This investigation employed a descriptive-demographic approach to Identify critical psychological characteristics influencing talent development Examine demographic variations across gender, sport type, and competitive experience& Establish baseline data for targeted psychological interventions.
research methodology: The study population consisted of 206 female (67.5%) and 99 male (32.5%) athletes aged 9-13 years participating in both individual and team sports. Participants completed the Persian version of the Psychological Characteristics of Developing Excellence Questionnaire for Children (PCDEQ-C) ; (Lauris et al., 2021),which assesses five key dimensions: Performance Worries ،Social Support Seeking and Utilization ،Imagery and Active Preparation، Adverse Response to Failure ،Self-Directed Control and Management.The instrument demonstrated good reliability (Cronbach's α > 0.70 for all subscales) and acceptable inter-scale correlations (ranging from 0.39 to 0.56, all p < 0.001). Data were analyzed using multivariate analysis of variance (MANOVA) in SPSS version 26.
Findings: The analysis revealed significant gender differences in psychological characteristics (F[5,299] = 2.5, p = 0.03). Sports experience had a significant influence on psychological variables (F[15,897] = 2.84, p = 0.001). However, no statistically significant effects were found for sport type (F[5,299] = 0.57, p = 0.723), age (F[5,299] = 0.875, p = 0.498), or competition level (F[10,598] = 0.704, p = 0.719).
Conclusion: The findings suggest that sustained training in high-performance environments may shape the psychological skills of adolescent elite athletes. These results highlight the importance of developing targeted psychological interventions and stress management programs for this population. Future studies should investigate the influence of environmental and educational factors on the psychological development of athletic talents.