مختصات توسعه در ارای متفکران متاخر ایران؛ با تاکید بر آرای سید جواد طباطبایی

محورهای موضوعی : اندیشه سیاسی

کامجو رحمانی ¹ , حسن شمسینی غیاثوند ²

1 - دانشجوی دوره دکترای علوم سیاسی. گرایش اندیشه سیاسی. دانشگاه ازاد اسلامی تاکستان.ایران
2 - استادیار علوم سیاسی-دانشکده حقوق و علوم سیاسی. تاکستان. قزوین ایران

تاریخ دریافت : 1403/06/05 تاریخ پذیرش : 1403/07/14 تاریخ انتشار : 1403/06/27

کلید واژه: توسعه, غرب, روشنفکران, اقتدار ملی, طباطبایی,

چکیده مقاله :

توسعه در تمامی ابعاد آن بعنوان یکی از مهمترین  خواسته های بشری شناخته می شود. این موضوع  از زمانی که ایرانیان با غرب وتوسعه آشنا شدند، در آرای ، فقها، متفکران و روشنفکران  ایرانی تجلی یافته است.توسعه از منظر روشنفکران دینی دارای عناصر مختلفی است که از مهمترین آنها می توان به مقدم بودن توسعه سیاسی- فرهنگی، نظام آموزشی، مسؤلیت  پذیری  و  تفسیرهای روزآمد از گزاره های دینی اشاره کرد.. سوال و هدف محوری این پژوهش مولفه های توسعه در آرای ملکیان  و سید جواد طباطبایی بعنوان دو متفکر تاثیرگذار در ایران  متاخر است.با در نظر گرفتن روش توصیفی-تحلیلی می توان گفت که  نشانگان توسعه در گفتمان روشنفکری دینی همچون طباطبایی بر مولفه هایی همچون  حکومت دموکراتیک  اقتداگرا، دین اقلی، حقوق بشر، سکولاریسم و پلورالیسم و  همچنین کنار گذاشتن مذهب ایدئولوژیک و تبدیل عرصه عمومی به حوزه عرف معنا می شود. در این راستا  توسعه در آرای  متفکران متاخر با تاکید بر   علم تجربی، مسئولیت پذیری، کنار گذاشتن ایدئولوژی گرایی و گفتار تک گویه، به رای عمومی گذاشتن تمامی گزاره های دینی همچون حجاب و تجربه آزادانه ایمان بر  توسعه همه جانبه بخصوص توسعه علمی منفک از معنویت و درون گرا معنا می شود. اما   بطور خاص توسعه در آرای طباطبایی  با تاکید بر  اقتدارگرایی، دولت مقتدر، حاکمیت قانون، توسعه انسانی، مصلحت، نخبه گرایی دموکراتیک، و ناسیونالیسم بر توسعه اقتصادی برون گرا و  فلسفی صورت بندی شده است.

چکیده انگلیسی:

Development in all its dimensions is known as one of the most important human desires. This issue has been manifested in the opinions of Iranian jurists, thinkers and intellectuals since the Iranians got acquainted with the West and development. From the point of view of religious intellectuals, development has various elements, the most important of which is the priority of political-cultural development, educational system responsibility and modern interpretations of religious propositions. The central question and purpose of this research is the development components in the opinions of Malekian and Seyyed Javad Tabatabai as two influential thinkers in late Iran. Considering the descriptive-analytical method, it can be said The signs of development in religious intellectual discourse such as Tabataba'i are based on components such as authoritarian democratic government, minority religion, human rights, secularism and pluralism, as well as abandoning ideological religion and turning the public arena into the domain of custom. In this regard, according to recent thinkers, development is emphasized on empirical science, responsibility, abandoning ideology and single-objective speech, putting all religious propositions such as hijab and free experience of faith on all-round development, especially scientific development separated from spirituality. And it means introvert. But specifically, development in Tabatabai's views is formulated with emphasis on authoritarianism, powerful government, rule of law, human development, expediency, democratic elitism, and nationalism over extroverted and philosophical economic development.

 

منابع و مأخذ:

- پدرام ، مسعود (١٣٨٣)، روشنفکران ديني و مدرنيته ، تهران : گام نـو.
-درخشه جلال. بهار 1382.ساختارشناسي فکر ديني در ايران معاصر. علوم سياسي. شماره بيستم.
-داوري اردكاني، رضا (1380) تمدن و تفكر غربي، تهران: ساقي
-طباطبایی ، جواد (1371 )، توسعه و فرآیند تجدد ، فرهنگ و توسعه ، شماره 3
-طباطبایی ، جواد ، (1389) ، زوال سیاسی اندیشه در ایران تهران ، کویر
-طباطبایی ، جواد ، (1391) ، ابن خلدون و علوم اجتماعی ، تهران ، نشرثالث
-طباطبایی، جواد ،1385.درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
-طباطبایی ، جواد (1389) ،دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران ، تهران : نشر نگاه معاصر
--طباطبایی ، جواد ، (1377) ، سنت و مدرینسم. راه نو ، شماره 8
-طباطبايي سيد جواد. گستر اقتدار دين در حيات اجتماعي ايرانيان. سايت www.Talash.com
- جواد، طباطبایی 1394 ، تاریخ اندیشه سیاسی در ایران ملاحظاتی در مبانی نظری ، تهران ، مینوی خرد
--غنی نژاد، موسی(1377). تجدد طلبی و توسعه در ایران معاصر، تهران، نشر مرکز.
-فیرحی ، داوود (1382) ، نظام سیاسی و دولت در اسلام ، تهران ، سمت
- مرادی قاضی حسن. 1398.تأملات ابزاری»؛ تهران؛ اختران
- ملکیان مصطفی ، حدیث آرزومندی: 1397. جستارهایی در عقلانیت و معنویت، تهران: نگاه معاصر
- ملکیان مصطفی، 1396. سه گفت و گو با مصطفی ملکیان: دین، معنویت و روشنفکری دینی، تهران: پایان
-موثقی، سید احمد( 1388). نوسازی و اصلاحات در ایران( از اندیشه تا عمل)، تهران، نشر قومس.
- هارتویک ذ الین و ریچارد پیت. 1396. نظریه‌های توسعه؛ اختلاف‌ها، استدلال‌ها، راهکارها. ترجمه رضایی.