اثرات حشره‌کشی و دورکنندگی قسمت‌های مختلف گیاه بومادران روی بالغین شپشه دندانهدار برنج Oryzaephilus surinamensis L. (Coleoptera: Silvanidae)
محورهای موضوعی : آفات گیاهی
سیده معصومه هاشمی‌نیا
1
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، رودهن، ایران)
الهام دارنهال
2
(دانشجوی سابق کارشناسی ارشد ، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران)
محمد جعفرلو
3
(بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران)
منیژه جمشیدی
4
(استادیار، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران)
کلید واژه: اثرات حشره‌کشی, شپشه دندانهدار برنج, گیاه بومادران, اثرات دورکنندگی,
چکیده مقاله :
خسارت بالای آفات انباری و اثرات سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبات گیاهی را به یکی از بهترین روش‌های کنترل آفات انباری تبدیل کرده است. با این حال هنوز محدودیت‌هایی مانند قدرت رقابت پایین برای حشره‌کش‌های گیاهی چون اسانس ها و عصاره‌ها وجود دارد. در این بررسی اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس قسمت‌های گل، برگ، ساقه و ریشه گیاه بومادران روی حشره کامل شپشه دندانهدار برنج Oryzaephilus surinamensis L. مورد بررسی قرار گرفت. تمام آزمایشات زیست سنجی در دمای C˚1±28 و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریـکی و در قـالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار به طور جداگانه در مدت 48 ساعت انجام پذیرفت. طبق نتایج، گل بومادران در مقایسه با سایر اندام های گیاه بیش ترین اثر کشندگی در سمیت تنفسی (LC50 = 14.3 µL/ml)و تماسی(LC50 = 8.9 µL/ml)حشرات کامل شپشه دندانه دار را داشت، اما سایر قسمت‌های گیاه به ترتیب برگ، ساقه و ریشه کم ترین اثر کشندگی را بر روی آفت مورد نظر داشتند. همچنین اثر دورکنندگی اسانس قسمت‌های گل، برگ، ساقه و ریشه با استفاده از دستگاه بویایی سنج Y روی حشره کامل انجام پذیرفت. این آزمایش در پنج تکرار و در هر تکرار بر روی 20 حشره انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس‌های مورد بررسی نشان داد که اسانس گل بومادران نسبت به سه اسانس دیگر با غلظت کم تری قادر به دور کردن حشرات کامل شپشه دندانهدار برنج بوده و دور کننده قوی‌تری بود.
The high damage of storage pests and the adverse effects of chemical pesticides have made the use of plant compounds as one of the best ways to control pests. However, there are still limitations such as low competitiveness for plant insecticides such as essential oils and extracts. In this study, lethal and repellency effects of the essential oils of flowers, leaves, stems and roots of Achillea millefolium on the adult of Oryzaephilus surinamensis L. All of the bioassay experiments were conducted at temperature 28±1 0C, humidity of 65±5% and under darkness. The experiments were conducted under the randomized block design with five repetitions, each being conducted separately during 48 hours. The results of the study indicated that Achillea millefolium flower had highest lethal effect on adult of the pest in fumigant (LC50 = 14/3 µL/ml) and contact toxicities (LC50 = 8/9 µL/ml) and other parts of the plant (leaf, stem and root) had, respectively, the least lethal effect on the underlying pest. The repellency effect of the plant’s flower, leaf, stem and root was investigated on the insect using tube-Y olfactometer device. The experiment was conducted with five repetitions and each repetition was conducted with 20 insects. Results obtained from variance analysis of the data related to repellency effect of the studied extracts indicated that compared to other three extracts, flower extract of Achillea millefolium at lower concentration can repel adults of Oryzaephilus Surinamensis L. and turns to be a strong repellent.
_||_