List of Articles

• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  1 - ارایه فرهنگنامه ای مختصر از برابر های فارسی اصطلاحات فنی در جامع الحکمتین ناصر خسرو قبادیانی
  فرزانه قضاوی
  کتاب جامع الحکمتین اثر حکیم ناصرخسرو قبادیانی در سال 462 ه. ق تالیف شده است و در آن ناصرخسرو به بیان عقاید الهیاتی و فلسفی خود از دیدگاه نظرات و تاویلات اسماعیلیه پرداخته است.به دلیل توجه خاص ناصرخسرو به مقوله زبان و نوشتار ، او در اقدامی نوگرایانه به ابداع ، جایگزینی و More

  کتاب جامع الحکمتین اثر حکیم ناصرخسرو قبادیانی در سال 462 ه. ق تالیف شده است و در آن ناصرخسرو به بیان عقاید الهیاتی و فلسفی خود از دیدگاه نظرات و تاویلات اسماعیلیه پرداخته است.به دلیل توجه خاص ناصرخسرو به مقوله زبان و نوشتار ، او در اقدامی نوگرایانه به ابداع ، جایگزینی و گاهی واژه سازی دست زده و سعی نموده برای اصطلاحات فلسفی –کلامی رایج در آن دوران برابرهای فارسی مناسب را جایگزین کند.حتی در مواردی به صراحت اشاره کرده است که هرچند این واژه به زبان تازی اینگونه است ولی به فارسی باید واژه دیگری را بکار برد.از آنجا که فلسفه و الهیات رایج در ان زمان فلسفه مشاء بوده و ناصر خسرو تحت تاثیر دو فیلسوف مهم تا آن دوران یعنی فارابی و ابن سینا بوده است ، بنابراین سعی نموده تا برای اصطلاحات و عبارات رایج در فلسفه مشاء ، برابرهای مناسب فارسی پیدا نماید.هرچند مبدع همه واژه ها نیز نبوده و گاهی اصطلاحات موجود را با تغییر معنا و گاهی بدون تغییر معنا و با احیا و گسترش واژه های موجود در زبان فارسی میانه بکارگرفته است که اگر هم چنین باشد از ارزش تلاش و پیگیری او در احیای زبان فارسی ، چیزی نمی کاهد.این پژوهش با روش کتابخانه ای و توصیفی –تحلیلی با بررسی خط به خط کتاب جامع الحکمتین در حدود 150 واژه معادلسازی شده را استخراج کرده و آن را به صورت یک فرهنگ مختصر و در قالب یک جدول ارائه داده است.در ضمن در ستون دوم هم معادل رایج و اصطلاح کاربردی در کتب فلسفی و کلامی آن دوران را هم استخراج کرده که در تاملات واژه گزینی و فن ناصرخسرو در این مورد جالب توجه است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  2 - بررسی بلاگردانی در آثار منظوم عطار با رویکرد اسطوره ای
  فاطمه حجه فروش مرتضی رزاق پور رضا صادقی شهپر
  بلاگردانی یکی از اسطوره های قدیمی است که برای مقابله با انتقال بلاها به اشکال گوناگون در فرهنگ ها وجود داشته است و نمایانگر آداب و رسوم هر ملّت است و نقش حیاتی در زندگی مردم ایفا می‌کند. انسان همواره برای رهایی خود و نزدیکان از حوادث ناگوار، به روش های مختلف بلاها را از More

  بلاگردانی یکی از اسطوره های قدیمی است که برای مقابله با انتقال بلاها به اشکال گوناگون در فرهنگ ها وجود داشته است و نمایانگر آداب و رسوم هر ملّت است و نقش حیاتی در زندگی مردم ایفا می‌کند. انسان همواره برای رهایی خود و نزدیکان از حوادث ناگوار، به روش های مختلف بلاها را از خود دور می‌کرده‌است. برپاکردن مراسم قربانی یکی از این شواهد است که در طول تاریخ تاریخ اسطوره-ای با تعدیل شدن آن به شکل قربانی حیوانات در آمده‌است. چشم زخم نیز از جمله نمودهای اسطوره‌ای است که با فرهنگ مردم عجین شده و برای بلاگردانی از آن به قربانی، دعا، حرز و تعویذ، دود کردن اسفند و... متوسّل می شدند. این پژوهش از نوع کتابخانه‌ای بوده و پس از گردآوری و دسته بندی اطّلاعات به صورت توصیفی وتحلیلی انجام شده‌‌است. با بررسی غزلیات، قصاید و مثنوی های منطق الطیر، الهی نامه، مصیبت نامه و اسرارنامه این نتیجه حاصل می شود که تعدادی از اسطوره های بلاگردانی در این آثاربه شکل درونی و معنوی به کار رفته است. در باور عرفانی سالک برای دفع چشم بد از معشوق از هرکاری چون دود کردن اسفند، یا حتی سوزاندن یا قربانی کردن خودش به طور ذهنی، استفاده از تعویذ و دعا، حمایل، نذر کردن، پیشکش جان و ...دریغ نمی‌کند. تا معشوق و محبوبش از بلاها و آسیب‌ها در امان باشد. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  3 - تحلیل مفاهیم نمادین حیوانات در اشعار مهدی اخوان ثالث بر اساس نظریه ارتباط کلامی یاکوبسن
  مریم سازگار رضا اشرف زاده
  عناصر چند معنایی از پرکاربردترین شیوه های غیر مستقیم بیان در شعر معاصر است و از آن میان، نماد، اصلی ترین شگرد هنری شاعران نوپرداز است، که همواره دستمایة آفرینش گران متعهد برای بیان مقاصد اجتماعی و سیاسی قرار می گیرد. این پژوهش ضمن بررسی نقشهای زبانی بر پایة الگوی ارتباط More

  عناصر چند معنایی از پرکاربردترین شیوه های غیر مستقیم بیان در شعر معاصر است و از آن میان، نماد، اصلی ترین شگرد هنری شاعران نوپرداز است، که همواره دستمایة آفرینش گران متعهد برای بیان مقاصد اجتماعی و سیاسی قرار می گیرد. این پژوهش ضمن بررسی نقشهای زبانی بر پایة الگوی ارتباط کلامی یاکوبسن، به تحلیل نماد های انتقادی و اجتماعی حیوانات در شعر اخوان می پردازد. اخوان به دلیل بهره گیری از نماد هایی که ریشه درفرهنگ ایران باستان دارد، تشخّص ویژه ای به شعر بخشیده است و به جهت اینکه غالباً حیوانات در شعر اخوان در مفهوم نمادین به کار رفته اند، اساس کار بر نقش فرازبانی است. مهم ترین هدف این جستار دریافت پیام های انتزاعی ومفاهیم اجتماعی و انتقادی نهفته در نماد های حیوانات و بیان مفاسد اجتماعی در ضمن اشعار میهنی شاعر نمود می یابد. یافته ها نشان می دهد نماد های اخوان بازنمایی از شرایط حاکم بر جامعه و انتقاد های شاعر از ابرقدرتها ،منفعت جویی های برخی از اقشار اجتماع و مظلومیت قشر ضعیف جامعه و ناگفته های اجتماعی و سیاسی می باشد.شیوة جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای و اسنادی است و جامعه آماری پژوهش شامل کلیات اشعار مهدی اخوان ثالث است. تحقیق حاضر به شیوة تحلیلی و توصیفی مناسب مفاهیم تعلیمی، اجتماعی، رمزی، تدوین شده است. و پیامهای اخوان در غالب اشعار، انعکاس دهندة کارکردهای فرازبانی، عاطفی ،ارجاعی وترغیبی است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  4 - نمادپردازی اسطورۀ دریا و همسان های آن در شعر معاصر فارسی (مورد مطالعه: نیما، شاملو، اخوان، سهراب، فروغ)
  مجتبی گلی
  اگر مضامین امروزه با کمک اسطوره‌های کهن مورد عنایت قرار بگیرد، با نوعی تجربۀ اسطوره‌ای روبه‌رو هستیم. دریای و همسان های آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی-‌تحلیلی و با روش اسنادی-‌کتابخانه‌ای با فیش برداری مطالب و دستهبندی و اولویّت گذاری آنها ان More

  اگر مضامین امروزه با کمک اسطوره‌های کهن مورد عنایت قرار بگیرد، با نوعی تجربۀ اسطوره‌ای روبه‌رو هستیم. دریای و همسان های آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی-‌تحلیلی و با روش اسنادی-‌کتابخانه‌ای با فیش برداری مطالب و دستهبندی و اولویّت گذاری آنها انجام پذیرفته است. دریا مظهر بی کرانی، زندگی، وسعت، ژرفا، شوری، حرکت، و نظایر آن است. در شعر معاصر (مخصوصا: نیما، شاملو، اخوان، سهراب، و فروغ)، از این پدیده‌ و همسان‌های آن سمبلیک وار یاد شده است. دریا در شعر فارسی از مفهومی نمادین، اسطوره‌ای، مذهبی، ادبی، عاشقانه و عارفانه برخوردار بوده که درک آن برای رسیدن به زیرساخت‌های اندیشۀ شاعر اهمیت به‌سزایی دارد. نیما دو قشر آسیب پذیر و مرفه جامعه را با خط ساحل دریای اسرار از یکدیگر جدا می کند. در آنیمیسم شاملو، اسطورۀ منفی نگرانۀ تناسخ روح شیطانی در وجود انسان با عنوان شکستن و تسخیر دریا آمده است. شاملو از اسطورۀ خودشناسی انسان نخستین با عنوان غواصی در دریا یاد کرده است. شعر اخوان با بیانی فاخر، اسطوره‌ای، سنت‌گرا، نمادین و با دیدی تلخ و منفی نسبت به جامعه‌ی معاصر بیان شده است. وی از نسبت دیرینه‌ و اسطوره‌ای بین آب و آتش سخن گفته است. سهراب، در نماد‌پردازی اسطورۀ آب و دریا بیش از دیگر شاعران یاد شده سهم دارد. تعابیر جدید فروغ در بیان اسطورۀ دریا، با لحنی سورئال بیان شده است. Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  5 - کارکردهای گفتمانی سؤالات بلاغی در اشعار نیما یوشیج
  پروین گلی نژاد سید فضل الله رضوی‌پور نرگس اسکویی
  سؤالات بلاغی با معانی ثانویه، نقش مهمی در تشخّص سبکی، افزایش بار معنایی و عاطفی کلام، القای لحنهای مختلف، تنوع در ابهامهای هنری و نیززیباسازی متن ایفا میکند؛ از این رو، جستجو در انواع سؤالهای بلاغی و طبقهبندی و نقد آنها، در پژوهشهای سبکشناختی، نقد بلاغی و تحلیلگفتمانی ا More

  سؤالات بلاغی با معانی ثانویه، نقش مهمی در تشخّص سبکی، افزایش بار معنایی و عاطفی کلام، القای لحنهای مختلف، تنوع در ابهامهای هنری و نیززیباسازی متن ایفا میکند؛ از این رو، جستجو در انواع سؤالهای بلاغی و طبقهبندی و نقد آنها، در پژوهشهای سبکشناختی، نقد بلاغی و تحلیلگفتمانی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر، مطالعه در انواع سؤالات موجود در اشعار نیما یوشیج و تحلیل و طبقهبندی اینسؤالات به جهت القای معانی ثانوی و گفتمانی بوده است. در این تحقیق که به روش تحقیق ترکیبی (توصیفی- آماری و استدلالی) انجام شد، به این نتایجدست یافتیم: از مجموع 919سؤال بلاغی احصا شده، درونمایههای تأکید، انتقاد و اعتراض، انکار، حسرت، گلایه، توبیخ و نهی بیشترین بسامد را داشتهاند.معانی تجاهل، طنز و تمسخر، تعجب، تمنّا و آرزو نیز از موارد پر کاربرد در بین سؤالات بلاغی موجود در شعر نیما بوده است. این سؤالات در گفتگوهایدرونی و فلسفی نیما با خود و طبیعت، انتقادات اجتماعی، ایراد نگرشهای تعلیمی-حکمی، پدیدار شناختی و ایدئولوژیک و شکوائیههای عاطفی و نقادانۀوی، جایگاه بسیار مهمی را داراست و به اشعار نیما، رنگی از سبک شخصی، آمیخته به جهانبینی خاص وی را بخشیده است Manuscript profile
• Open Access Article
  • Abstract Page
  • Full-Text
  
  6 - شیوۀ چینش اشعار در دیوان سایری
  ثریا اسلامی خو محمد حکیم آذر اصغر رضاپوریان
  چینش اشعار در دیوان بیشتر شاعران بر اساس حروف الفبای قوافی شعر شاعراست اما بعضی از شاعران روش دیگری برای چینش شعر در دیوان خود به‌کاربرده‌اند ازجملۀ این شاعران سایری مشهدی است. او شاعر شیعه‌مذهب دورۀ صفوی است که چیدمان شعرش را بر اساس تکرار چشمی واژگان قرار داده است. ش More

  چینش اشعار در دیوان بیشتر شاعران بر اساس حروف الفبای قوافی شعر شاعراست اما بعضی از شاعران روش دیگری برای چینش شعر در دیوان خود به‌کاربرده‌اند ازجملۀ این شاعران سایری مشهدی است. او شاعر شیعه‌مذهب دورۀ صفوی است که چیدمان شعرش را بر اساس تکرار چشمی واژگان قرار داده است. شگردهایی که در به کار بردن واژگان تکراری داشته باعث افزایش موسیقی، ضرب‌آهنگ، پیوستگی و انسجام متنش شده و سبک شعری خاصی را این‌گونه برای خود ایجاد کرده است. واژگان تکراری در شعرش گاهی نشانه‌های آشکار و پنهانی همراه خود دارند که به‌صورت آوایی و معنایی، ساختار متن را می‌سازند و بر احساس و موضوع موردنظر شاعر تأکید می‌کنند. ازآنجایی که سبک جدا از جهان‌بینی، شخصیت و روحیات شاعر نیست می‌توان با شناسایی شیوۀ منحصربه‌فرد شاعر در چیدن اشعار در دیوانش، با مختصات ‌فکری شاعر آشنا و از هدف شاعر در به کار بردن این شیوه خاص آگاه شد. هدف وی از این تکرار آگاهانه، اهمیت دادن به موضوع و جلب توجه مخاطب است، آو با تلقین و تکرار، عواطف زودگذر را در ذهن‌ها رسوخ می‌دهد واینگونه توانسته است رابطۀ جدانشدنی میان لفظ و معنی را به‌وضوح نمایش دهد.از بررسی تکرار واژه ها در شعرش نتیجه‌گیری می‌شود که وی شاعری معناگرا و طبیعت‌گراست. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و روش تحلیلی ـ آماری، استفاده‌شده است. Manuscript profile