بررسى نقادانه‌ی «هرمنوتیک ادبى» با توجه به نظریات برخى فیلسوفان
محورهای موضوعی : فلسفه هنر
کلید واژه: هرمنوتیک ادبی, تأویل متن, نقد ادبی, روش, هرمنوتیک فلسفی, زیبایی‌شناسی,
چکیده مقاله :
هرمنوتیک رشته ای نوظهور در حوزه ی تفکر مغرب زمین است وپیشینه ی آن به نهضت اصلاح دینی و عصر روشنگری باز می‌گردد . این شاخه در دهه های اخیر رونق یافته است و در کنار معرفت‌شناسی، فلسفه‌ى تحلیلی و زیبایی‌شناسی، شأن فلسفی ویژه ای احراز کرده است؛ به گونه ای که می‌توان ادعا کرد از دهه ی هفتم قرن بیستم، هرمنوتیک به وجهه ی غالب تفکر فلسفی معاصر غربی تبدیل گشته و بر دیگر گرایش های نظری تفوّق یافته است. تقریباً در نیمه ی دوم قرن بیستم، برخی از متفکرین و نظریه‌پردازان حوزه ی ادبیات، تحت‌تأثیر دستاوردهای پُربار هرمنوتیک فلسفی، ضرورت تکوین هرمنوتیک ادبی و یا رویکرد هرمنوتیکی به متون ادبی را ارائه کرده و با نگرش ها، و راه کارهای مختلفی پا به عرصه ی این مقوله نهادند. برخی از آنها مانند روبرت یاَوس و امبرتو اِکو، خود از بنیان‌گذاران دبستان ادبی به حساب می آیند، که با تلاششان سعی دارند تا گستره ی نقد ادبی را به کمک پرسش‌های جامع هرمنوتیکی وسعت داده تا از این طریق، آنها اعتبار نظریه ها و اندیشه های خود را مورد نقد و بررسی قرار دهند. در این مقاله نویسنده برآن است تا به بررسى منتخبى از مهم‌ترین رهیافت‌ها و نظریه‌هاى هرمنوتیک ادبى، مناسباتِ آن با سایرتئور های مشابه علوم انسانى، و برداشت های مختلف از وظائف و کارکردهاى آن بپردازد و سؤالاتى نیز در مورد توان آشتى‌پذیرى هرمنوتیک با روش‌هاى تأویل متن و نظریه‌هاى نقد ادبى مطرح مى‌کند
Hermeneutics is a new field of western thought. It can be traced back to the Reformation movement and the Age of Enlightenment. This field of study must be in accordance with the most modern Methods in literary and linguistic criticism, and be able to answer the basic long-standing questions in the field of literary theory. Some thinkers and theorists of literature, such as Hans Robert Jauss and Umberto Eco who are founders of literary schools, try to extend the scope of literary criticism through the wide-ranging hermeneutic questions and thereby evaluate their theories. This paper aims at surveying some major approaches and theories in literary hermeneutics, their relation with other disciplines in humanities, and different understandings of their functions. This paper mainly focuses on certain viewpoints, approaches, and problems regarding the major interpretative theories and hermeneutical questions.
احمدی، بابک، ساختار و هرمنوتیک، تهران، انتشارات گام نو، 1383ش.
اِشتیرله، کارل هانتس، «رنسانس هرمنوتیک»، مجلهی ادبی زبان و ادبیات، ش 17، 1363ش.
پالمر، ریچارد، علم هرمنوتیک، ترجمه هانیه کاشانی، تهران، انتشارات هرمِس، 1384ش.
گادامر، گئورگ، تاریخمندی فهم در هرمنوتیک گادامر: جستاری در حقیقت و روش، ترجمه امداد توران، تهران، چاپ اول، انتشارات بصیرت، 1389ش.
همو، همگانیت مسأله هرمنوتیک، ترجمه احمدی مهاجر، تهران، نشر مرکز، 1368ش.
واعظی، احمد، در آمدی بر هرمنوتیک، تهران، نشر سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهی اسلامی، 1385ش.
واینسهایمر، جوئل، هرمنوتیک فلسفی و نظریهی ادبی: مروری بر آرای گادامر در گسترهی هرمنوتیک، ترجمه مسعود علیا، تهران، انتشارات ققنوس، 1381ش.
Culler, J., Literaturetheory, Eine kurze Einfuhrung (Literaturetheory: A short Introduction), Stuttgart, Reclam, 2002.
Eco, U., Die Grenzen der Interpretation (The Borders of Interpretation), 3. Auflage, Munchen, Deutschen Taschenbuchbuchverlag, 1990.
Idem, Tavil va Tavil (Interpretation and over Interpretation), Modern Hermeneutics, Selected Essays, Ahmadi, Mohager(Trans.), Nabavi, Tehran, Markaz, 1990.
Gadamer, H. G., Wahrheit und Methode (Truth and Method). Bd. 1, 6. Auflage, Tubingen, J.C. B. Mohr. 1990b.
Hegel, G. W. F., Vorlesungen über die Ästhetik I (Lectures on the AstheticsI), In Werke, Bd. 13, Frankfurt, Surkamp, 1986.
Iser, W., Der Akt des Lesens (The Act of Reading), 4. Auflage, Munchen, W. Fink Verlag, 1994.
Jauß, H. R., Ästhetische Erfahrungen und literarische Hermeneutik, Asthetic Experience and literary Hermeneutics, 1. Auflage, Frankfurt, Surkamp, 1991.
Palmer, R. A. Hermeneutics, M.S. Hanaee Kashani(Trans.), Tehran, Hermes, 2006.
Ricoeur, P., Hermeneutik und Strukturalismus (Hermeneutics and Structuralism), Trans by Johannes Rutsche, Munchen: Kosel-verlag GmbH, 1995.
Szondi, P., Einfuhrung in die Literarische Hermeneutik (Introduction to the literary Hermeneutics), Frankfurt, Surkamp, 1975.
Schleiermacher, F.D.E., Hermeneutik und Kritik (Hermeneutics and Criticism), Hrsg, Und eingeleitet von Manfred Frank, Frankfurt, Surkamp, 1977.