سیر تطور مجلسگویی صوفیانه به عنوان نوعی ادب تعلیمی؛ از آغاز تا پایان دورة صفوی
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: مجلسگویی, ادب فارسی, متون تعلیمی- عرفانی, وعظ, بلاغت منبری,
چکیده مقاله :
در تاریخ ادبیات فارسی، پاره ای از نوشته ها با نام عمومی شناخته می شوند . مجالس مجالس از نظر نوع شناسی ادبی در ردة ادبیات تعلیمی جای می گیرد و از فروع آن به ،(oratory) شمار می رود. از مهم ترین سرچشمه های مجلس گویی یا خطا بة منبری تعلیمات و ارشادات قرآن کریم و نهج البلاغه است. موضو ع مجالس، غالباً وعظ و تذکیر است و با مفاهیمی همچون خطابه، تبلیغ، تعلیم، نصیحت، ارشاد، تذکیر و پند و اندرز در هم می آمیزد و گاه یکجا و با ارزش یکسان به کار می رود. در این نوع ادبی، سخنور با بیان هنجارهای اخلاقی و نشان دادن ناهنجاری ها برای اصلاح اندیشه و رفتارجامعه گام برمی دارد. مجالس وعظی صوفیه به دو شکل عام (منبری ) و خاص (خانقاهی) تشکیل مییافته و هر یک شرایط و آداب ویژهای داشته است. بلاغت مجلسگویی عام، بلاغتی خاص، جدای از بلاغت ادبی می طلبد و به معروف است که دارای ساختار، ویژگی ها و عناصری مشخص است . در این منبری جستار، به روش توصیفی- تحلیلی سیر تطور این موضوع از آغاز تا پایان عصر صفوی مورد بررسی واقع شده است.
In the history of Persian literature, some works have been entitled which is a general name. Majales is a type of didactic literature from the point of litrary typology and it is subcategory of it. Some of the important resourses of Majles Goyie or oratory are instructions and guidances of holy Quran and Nahjolbalaghe. The frequent subject of Majales is preaching and notification. Preaching interwoven with concepts like rehetoric , proselytize , didactics , advice , guidance , notification , admonition and sometimes it uses with same value . In this type of literature , preacher tries, in front of audiences, to say moral norms and deemphasise abnormalities for reformation of idea and behavior of society. The topic of those gatherings is didactic lessons which has been done in two forms (public and specific), each one has its own special conditions and customs.Talking in public demands special oratory which is different from literary oratory and it is called "Pulpit oratory" which have special characterstics and specific elements . In this article the evolution of the topic from the beginning to the end of Safavi dynasty has been analysed.