اندر پس لفافه ها( بررسی و تحلیل برخی از ابیات خسرو و شیرین نظامی)
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: نقد, نظامی, خسرو و شیرین, شرح,
چکیده مقاله :
حکیم نظامی گنجوی از بزرگان وئنو آوران ادب فارسی به شمار می رود. خمسة او از آثار معتبر واصیل ادبیات فارسی‌محسوب‌می‌شود و از این جهت، تقلیدهای زیادی از آن صورت گرفته است. از دیر باز تصحیح های مختلفی از خمسة نظامی انجام شده است و امروزه نیز شارحان بزرگواری، مانند حسن وحید دستگردی، برات زنجانی، بهروز ثروتیان، عبد‌المحمد آیتی و….. به شرح ابیات این پنج گنج، همت گمارده اند، اما متاسفانه با وجود تلاش این استادان، هنوز ابیات زیادی از آثار او دچار ابهام است و در بسیاری از موارد، مشکل ابیات همچنان باقی است. یکی از منظومه های خمسة نظامی خسرو وشیرین است که 6500 بیت دارد و در بحر هزج مسدس مقصور سروده شده است. این منظومه ابیات مشکل و پیچیده‌ای دارد که شارحان در مورد آنها اختلاف نظر دارند. در این مقاله در پی آنیم تا برخی از ابیات مبهم از این منظومه را مطرح کنیم و ضمن بیان اختلاف نظر شارحان،درحد توان به رفع ابهام آنها بپردازیم.
Hakim Nezami Gangavi is considered to be one of the novel poets in the persion literature. His khamse is of the reliable and origin works in the Persian literature. This literary work has been imitated so many times. There have been various corrections from Khamse until now. And today great interpreters like Hasan Vahid Dastjerdy , Berat Zanjani , Behrouz Servatiyan , Abdol Mohammad Axati and…. have tried to explained verses of this literary work. Unfortunately in spite of great effort of these masters, there are still many verses which have remained ambigous. One of the versified stories of Khamse . namely, Khosrou and Shirin cantained 6500 verses which it is in the rhythm of Hazj Mosadas Maghsour. This versified story contains complex verses which interpreters have controversy over them. In this article, I have tried to explain the meanings of these complex verses by giving the views of different interpreters about them and then make the meanings of them clear.
1- آیتی، عبد المحمد .(1363). داستان خسرو و شیرین، تهران: اساطیر.
2- امین، احمد ومنصور میرزا نیا ومحمد علی افخمی خیرآبادی .(1385). «برون از پرده: جستاری در تصاویر برساختة نظامی با ابزار موسیقی در پنج گنج »، پژوهش های ادبی، ش14: 30 – 9.
3. انوری، علی بن محمد .(1347). دیوان، تصحیح محمد تقی مدرس رضوی، تهران: علمی – فرهنگی.
4- خاقانی، افضل الدین بدیل .(1385). دیوان، تصحیح ضیاء الدین سجادی، تهران: زوار.
5- دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا.
6- سعیدی سیرجانی، علی اکبر .(1367). سیمای دو زن، تهران: نشر نو.
7. سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم .(1341). دیوان، تصحیح محمد تقی مدرس رضوی، تهران: ابن سینا.
8- عطار، شیخ فرید الدین .(1371). جوهر الذات، تهران: اشراقیه.
9- قوامی رازی .(1334). دیوان، تصحیح میر جلال الدین حسینی ارموی، تهران: سپهر.
10- نظامی، الیاس بن یوسف .(1366). خسرو وشیرین، تصحیح بهروز ثروتیان، تهران: طوس.
11- _____________ .(1376). خسرو وشیرین، تصحیح برات زنجانی، دانشگاه تهران.
12- _____________ .(1386). خسرو وشیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: قطره.
13- _____________ .(1335). شرفنامه، تصحیح وحید دستگردی، تهران: ابن سینا.
_||_