نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم باتاکید برگردشگري پایدار (مورد مطالعه :شهردزفول استان خوزستان)

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری

نسیم خیرآبادی ¹

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/25 تاریخ پذیرش : 1402/10/30 تاریخ انتشار : 1402/11/07

کلید واژه: قوانین, حقوقی, توسعه, پایدار, گردشگری, دزفول,

چکیده مقاله :

قوانین حقوقی یکی از مهم‌ترین و در واقع نخستین عامل مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق توریستی است که خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. موقعیت خاص استراتژیک یک منطقه یکی از زیرمعیارهای مهم قوانین حقوقی در مناطق توریستی است.هدف کلی این پژوهش نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم باتاکید برگردشگري پایدار درشهر دزفول می باشد. تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق همبستگی است.جامعه آماری مربوط به این پژوهش شامل کلیه شهروندان دارای سن بالاتر از 18 سال شهر دزفول در سال 1402 می¬باشد که تعداد شهروندان طبق آخرین سرشماری نفوس مسکن جمعیت شهر دزفول654351نفر می باشند.نمونه¬گيري به روش تصادفي و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد تعداد 381 نفر جهت نمونه آماری محاسبه شدند. نتایج آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که از آنجا که سطح معنی¬داری آزمون مربوطه برابر 0.000 می¬باشد، می¬قوانین چنین ادعا نمود که آزمون فوق با خطای 0.05 یا سطح اطمینان 0.95 معنی¬دار می¬باشد. ضریب تشخیص R2 نسبت تغییرات توضیح داده شده توسط متغیر قوانین حقوقی به تغییرات کل، 0.395 می¬باشد. می¬قوانین بیان نمود که حدود 39.5 درصد تغییرات متغیر وابسته گردشگری پایدار در شهر دزفول، توسط تغییرات در متغیر مستقل قوانین حقوقی تبیین می¬گردد. نتایج نشان داد که بحث جذب توریسم در میزان اثربخشی مولفه قوانین حقوقی بر ابعاد مختلف گردشگری پایدار شامل بعد فرهنگی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی در شهر دزفول به عنوان یک عامل تاکیدی موثر و سازنده می باشد که به طور کلی نشان داد که که این فرضیه که نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم باتاکید برگردشگري پایدار در شهردزفول تاثیر معنی¬داری دارد، مورد تایید و مثبت می باشد.

چکیده انگلیسی:

Legal laws are one of the most important and, in fact, the topmost factor affecting the development of tourism in tourist areas, which itself is composed of various components. The special strategic position of a region is one of the important sub-criteria of legal laws in tourist areas. The general purpose of this research is to determine the role of legal laws on the attraction of sustainable return tourism in the city of Dezful. The current research is a correlational research in terms of its method and nature. The statistical community related to this research includes all citizens over 18 years of age in dezful city in 1402, and the number of citizens according to the latest housing census of dezful city is 654351 people. Sampling was done by random method and the sample size was calculated using cochran's formula. A number of 381 people were selected randomly for the statistical sample. The results of the research hypothesis test showed that since the significance level of the relevant test is equal to 0.000, it was claimed that the above test is significant with an error of 0.05 or a confidence level of 0.95. The detection coefficient R2, the ratio of the changes explained by the legal rules variable to the total changes, is 0.395. Meyqwanin stated that about 39.5 percent of changes in the dependent variable of sustainable tourism in dezful city are explained by changes in the independent variable of legal laws. The results showed that the discussion of attracting tourism in the effectiveness of the component of legal laws on various dimensions of sustainable tourism, including the cultural dimension, the economic dimension, the social dimension and the environmental dimension in the city of dezful as an effective and constructive emphasis factor, which generally showed that the hypothesis clamming the significant effective role of legal laws on the attraction of sustainable return tourism in dezful city is confirmed and positive.

منابع و مأخذ:

1) تیموری، راضیه، کرمی، فریبا، تیموری، زینب و صفدری، امین، (1393). عوامل مؤثر بر گردشگری مکان‌های تاریخی شهری(مطالعۀ موردی: بازار تاریخی کلانشهر تبریز). نشریه گردشگری شهری، 1(1): 63-78.
2) رضوانی، علی اصغر(1392). جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
3) زرآبادی، سعیده، سادات، زهرا و بهار، عبدالله(1392). ارزیابی عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری منطقه آزاد چابهار با بهره گیری از روش فرایند تحلیل شبکه ای (ANP). نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران،6، 37-48.
4) عابدی سماکوش، محبوبه، فرزان، فرزام. دوستی، مرتضی و هنرور، افشار(1397). شناسایی عوامل جذب کننده و بازدارنده در توسعه گردشگری ساحلی(مطاللعه موردی: گردشگران ورزشی فعال سفر کننده به مناطق ساحلی دریای خزر). فصل‌نامه آموزش علوم دریایی، 5(2): 96-108.
5) نعمت گرگانی، خاطره، صائب، کیوان، وارجمندی، رضا(1390). تدوین استراتژی مدیریت اکوتوریسم در منطقه‌ی گردشگری رامسر به روش AHP. همایش گردشگری و توسعه پایدار.
6) وارثی، حمیدرضا، صفرآبادی، اعظم و زنگی‌آبادی، علی(1393). نقش عوامل اجتماعی گردشگری در توسعه ی گردشگری شهری(مورد مطالعه: شهر اصفهان). نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری.4(12)، 101-128.
7) هزارجریبی، جعفر ونجفی، ملک محمد(1391). بررسي جامعه شناختي عوامل موثر بر توسعه گردشگري در ايران (با رويكرد جذب گردشگران خارجي)، مجله جغرافيا و برنامه ريزي محيطي، 23(3)،133-146.
8) مروت، حبیب.، سالم، علی¬اصغر و خادم نعمت اللهی، محبوبه(1397). شناسایی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری خارجی. فصل‌نامه پژوهشنامه اقتصادی، 18(69): 275-306.
9) Alvarez-Sousa., A.(2018). The Problems of Tourist Sustainability in Cultural Cities: Socio-Political Perceptions and Interests Management, Sustainabilit, 10(2), 503.
10) Anderson,E., Bakir, A.,& Wickens, E.(2015). Rural Tourism Development in Connemara, Ireland. Tourism Planning & Development, 12:73-86.
11) -Bookman, M., & Bookman, K.(2007). Medical Tourism in Developing Countries. Palgrave Macmillan.
12) New York, U.S.A Buckley, R. (2004). Ecotourism series. No2. Environmental Impacts of Ecotourism. London: Wiley Publication.
13) Nemat Gorgani, Kh., Saeb, K., & Arjamandi, Reza. (2010). Elaboration of ecotourism management strategy in Ramsar tourism area by AHP method. Tourism and sustainable development conference. (IN PERSIAN).
14) Connell, J.(2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and surgery. Tourism Management, 27(6), 1093-1100.
15) -De Cantis, S., Parroco, A., Ferrante, M., & Vaccina, F.(2015). Unobserved tourism. Annals of Tourism Research 50, 1–18.
16) -Dominguez, T., Fraiz, J., & Alen, A.(2013). Economic profitability of accessible tourism for the tourism sector in Spain. Tourism Economics, 19 (6), 1385–1399.
17) Kumar, V.(2018). emerging trends in sociology of tourism, Sociology International Journal, 2(3), pp. 225-237.
18) Likorish, L., & Jenkins, C.(2017). An introduction to tourism. Butterworth-Heinemann.
19) Parroco, A. M., Vaccina, F., De Cantis, S., & Ferrante, M. (2012). Multi-destination trips and tourism statistics: em1pirical Evidences in Sicily. Economics: The Open-Access, Open-Assessment E-Journal, 6, 2012–2044.
20) Volo, S., & Giambalvo, O.(2008). Tourism statistics: Methodological imperatives and difficulties: the case of residential tourism in island communities. Current Issues in Tourism, 11(4), 369–380.
21) Wilkinson, P.(2019). Caribbean cruise tourism: delusion? illusion? Tourism Geographies, 1, 261–82.
22) Williams, A., & Shaw, G.(2015). Tourism, Geography of International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2nd edition.
23) Zhuang, X., Yao, Y., & Li, L.(2019). Sociocultural Impacts of Tourism on Residents of World Cultural Heritage Sites in China, Sustainability, 11(3), 840.

متن کامل:



 

Journal of New Ideas in The Geographical Sciences

https://sanad.iau.ir/journal/ntigs

IAU Mahshahr Branch

ISSN; 2981-1473

Volume 1, Issue 2, Jan 2024, P.117

 

Accepted:20/01/2024

Received: 17/10/2023

 

 

 

The Role of Legal Laws on the Attraction of Sustainable Return Tourism

 (Case Study: Dezful, Khuzestan Province)

 

Nasim Kheirabadi1

Ph.D Student., Department of Private Law, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran.

 

Abstract

Legal laws are one of the most important and, in fact, the topmost factor affecting the development of tourism in tourist areas, which itself is composed of various components. The special strategic position of a region is one of the important sub-criteria of legal laws in tourist areas. The general purpose of this research is to determine the role of legal laws on the attraction of sustainable return tourism in the city of Dezful. The current research is a correlational research in terms of its method and nature. The statistical community related to this research includes all citizens over 18 years of age in dezful city in 1402, and the number of citizens according to the latest housing census of dezful city is 654351 people. Sampling was done by random method and the sample size was calculated using cochran's formula. A number of 381 people were selected randomly for the statistical sample. The results of the research hypothesis test showed that since the significance level of the relevant test is equal to 0.000, it was claimed that the above test is significant with an error of 0.05 or a confidence level of 0.95. The detection coefficient R2, the ratio of the changes explained by the legal rules variable to the total changes, is 0.395. Meyqwanin stated that about 39.5 percent of changes in the dependent variable of sustainable tourism in dezful city are explained by changes in the independent variable of legal laws. The results showed that the discussion of attracting tourism in the effectiveness of the component of legal laws on various dimensions of sustainable tourism, including the cultural dimension, the economic dimension, the social dimension and the environmental dimension in the city of dezful as an effective and constructive emphasis factor, which generally showed that the hypothesis clamming the significant effective role of legal laws on the attraction of sustainable return tourism in dezful city is confirmed and positive.

Keywords: Legal, Rules, Sustainable, Development, Tourism, Dezful City

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

قوانین حقوقی یکی از مهم‌ترین و در واقع نخستین عامل مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق توریستی است که خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. موقعیت خاص استراتژیک یک منطقه یکی از زیرمعیارهای مهم قوانین حقوقی در مناطق توریستی است.هدف کلی این پژوهش نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار درشهر دزفول می باشد. تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق همبستگی است.جامعه آماری مربوط به این پژوهش شامل کلیه شهروندان دارای سن بالاتر از 18 سال شهر دزفول در سال 1402 می­باشد که تعداد شهروندان طبق آخرین سرشماری نفوس مسکن  جمعیت شهر دزفول654351نفر می باشند.نمونه­گيري به روش تصادفي و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد تعداد 381 نفر جهت نمونه آماری محاسبه شدند. نتایج آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که از آنجا که سطح معنی­داری آزمون مربوطه برابر 0.000 می­باشد، می­قوانین چنین ادعا نمود که آزمون فوق با خطای 0.05 یا سطح اطمینان 0.95 معنی­دار می­باشد. ضریب تشخیص R2 نسبت تغییرات توضیح داده شده توسط متغیر قوانین حقوقی به تغییرات کل، 0.395 می­باشد. می­قوانین بیان نمود که حدود 39.5 درصد تغییرات متغیر وابسته گردشگری پایدار در شهر دزفول، توسط تغییرات در متغیر مستقل قوانین حقوقی تبیین می­گردد. نتایج نشان داد که بحث جذب توریسم در میزان اثربخشی مولفه قوانین حقوقی بر ابعاد مختلف گردشگری پایدار شامل بعد فرهنگی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی در شهر دزفول به عنوان یک عامل تاکیدی موثر و سازنده می باشد که به طور کلی نشان داد که که این فرضیه که نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار در شهردزفول تاثیر معنی­داری دارد، مورد تایید و مثبت می باشد.

کلمات کلیدی: قوانین، حقوقی،توسعه، پایدار،گردشگری، دزفول

 

 

مقدمه

قوانین حقوقی یکی از مهم‌ترین و در واقع نخستین عامل مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق توریستی است که خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. موقعیت خاص استراتژیک یک منطقه یکی از زیرمعیارهای مهم قوانین حقوقی در مناطق توریستی است. منظور از موقعیت خاص استراتژیک، مکان جغرافیایی منحصر بفرد منطقه گردشگری است که آن را از سایر مناطق متمایز می‌سازد (زرآبادی و عبدالله، 1392: 39). قرارگیری در نزدیکی دریا،‌ موقعیت کوهستانی، ارتفاع بسیار بالا یا پایین منطقه، نزدیکی به مناطق نفت خیز، نزدیکی به جزایر و غیره همگی عواملی هستند که به یک منطقه توریستی، موقعیت خاص استراتژیکی اعطا می‌کنند. قرارگیری در نزدیکی خط استوا یکی از مثال‌های مشهود در رابطه با تأثیر موقعیت استراتژیک یک منطقه در جذب گردشگر است. اسناد تاریخی، سفرنامه‌های مکتشفین، کتاب‌های درسی، گزارشات روزنامه‌ها و حتی فیلم‌های سینمایی همگی باعث شده‌اند که بسیاری از مردم به مناطق حاره و استوایی علاقه مند شوند. مناطق استوایی همواره با بارانهای شدید موسمی، تنوع حشرات مختلف، پوشش گیاهی متراکم، نخل‌های بلند، حیوانات کوچک و بزرگ و غیره در ذهن مردم تداعی می‌شود و به همین دلیل بسیاری از مردم علاقه دارند که از نزدیک از این مناطق دیدن کنند (باکلی، 2004: 76).مناطق بندری نیز بدلیل شرایط خاصی که دارند همواره مورد توجه گردشگران بوده‌اند. بسیاری از مناطق توریستی دنیا در نواحی بندری و مناطق نزدیک به دریا شکل گرفته‌اند. بنادر به خصوص در دهه‌های میانی قرن بیستم که مسافرت با کشتی بسیار رایج بود، از اهمیت بالای گردشگری برخوردار بودند زیرا از یکسو تسهیلات حمل و نقل در این مناطق وجود داشت و از سوی دیگر گردشگران با طیف وسیعی از مردم نواحی مختلف اعم از بازرگانان نقاط دور دست، کاشفان، محققان و همینطور گردشگرانی از سایر مناطق دنیا آشنا می‌شدند (لیکوریش و جنکینز ، 2017: 96).جاذبه‌های گردشگری دومین معیار تعیین کننده جذب گردشگریک منطقه برای ترویج صنعت گردشگری است. جاذبه‌های گردشگری شامل عوامل طبیعی و همچنین مصنوعات دست‌ساز انسان مانند ابنیه تاریخی، برج‌های بزرگ و غیره می‌باشد که همواره بعنوان نخستین عامل جذب گردشگر مطرح بوده است. اهمیت و قدمت جاذبه‌های گردشگری بعنوان عامل توسعه توریسم تا حدی است که بسیاری از مردم بدون این که نگاه آکادمیک و علمی به قضیه گردشگری داشته باشند، جاذبه‌های گردشگری را تنها عامل موفقیت و توسعه توریسم در یک منطقه می‌دانند (ویلیامز و شاو، 2015: 741).جاذبه‌های  طبیعی یا اکولوژیک شامل طیف وسیعی از پارامترها می‌شود که ممکن است بر کل اکوسیستم (مثلاً جنگل‌های بارانی یا صخره‌های مرجانی) یا تنها بر برخی از اجزای اکوسیستم تاکید داشته باشد. در حالت اخیر که تداعی‌کننده نگاه مؤلفه محور است توریست‌ها منحصراً به اجزای خاصی از محیط زیست مثلاً پانداهای غول پیکر (چین) یا گوریل‌های کوهستانی (رواندا و اوگاندا) جذب می‌شوند. در برخی موارد گیاهان غول پیکری چون درخت سکویا یا گیاه رافلزیا (بزرگ‌ترین گل دنیا) در اندونزی بعنوان عامل جذب گردشگر عمل می‌‌کنند (وبر ، 2006: 243).جاذبه‌های طبیعی یک منطقه توریستی تنها به موجودات زنده ساکن آن اعم از گیاهان و جانوران محدود نمی‌باشد بلکه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری، عوامل غیرزنده‌ای مانند کوهستان، چشمه‌های آب گرم، آبشارها، آتشفشان‌ها و گل فشان‌ها می‌باشند. مناطق کوهستانی از دیرباز مقصد سفر تعداد زیادی از گردشگران به خصوص گردشگران ورزشی بوده‌اند (لیکوریش و جنکینز، 1997). مثال‌های شناخته شده در این زمینه کوهستان آلپ در اروپا و کوهستان هیمالیا در آسیا می‌باشند که هر ساله تعداد زیادی از کوهنوردان، اسکی‌بازها و سایر گردشگران را به خود جذب نموده و بدین ترتیب باعث رونق بازار گردشگری در این مناطق می‌شوند. در قاره آمریکا نیز کوهستان‌های راکی و آند بدلیل ارتفاع بالا و تنوع پوشش گیاهی و جانوری قوانینسته‌اند به یک قطب مهم گردشگری تبدیل شوند. (وارثی و همکاران، 1393: 106).دریاچه‌ها، دریاها و سایر زیستگاه‌های آبی نیز بعنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری همواره مورد توجه بوده‌اند. دریاچه ویکتوریا در آفریقا، رودخانه آمازون در برزیل، دریای بحرالمیت در آسیا، رودخانه میسی‌سی پی در آمریکا، رود نیل در مصر و خلیج مکزیک در آمریکای مرکزی همگی بیانگر عوارض آبی هستند که در چند دهه اخیر قوانینسته‌اند طیف وسیعی از گردشگران را از اقصی نقاط دنیا به سوی خود جذب کنند (ووبر، 2006: 96). در داخل کشور نیز مناطقی چون حاشیه دریای خزر، بنادر جنوبی در خوزستان و هرمزگان، دریاچه بختگان در نواحی جنوبی، دریاچه ارومیه در شمالغرب کشور و تالاب انزلی از جمله مناطق شناخته شده‌ای هستند که بدلیل این عوارض جغرافیایی تعداد زیادی از گزدشگران داخلی و خارجی را به خود جذب نموده‌اند. (نعمت گرگانی و همکاران، 1390: 86). مصنوعات بشری نیز دسته‌ای دیگر از جاذبه‌های گردشگری یک منطقه توریستی را تشکیل می‌دهند. علت اینکه تعداد بسیار زیادی از مردم از دهه‌ها پیش تاکنون به مصر سفر می‌کنند این نیست که این کشور آب و هوای مطلوب یا جنگل‌های اسرارآمیزی دارد، آداب و رسوم مردم مصر نیز چندان برای گردشگران اروپایی جذاب نیست؛ گردشگران فقط به یک دلیل به مصر سفر می‌کنند: آن‌ها می‌خواهند اهرام را ببینند (پاروکو و همکاران، 2012: 2026). برج ایفل فرانسه، دیوار چین، برج پیزا در ایتالیا، بقایای جنگ جهانی دوم در لهستان، دهکده باستانی ماچوپیچو در بولیوی، آثار به جا مانده از قبیله آزتک در مکزیک، تاسیسات استون هنج در بریتانیا، مسجد ایاصوفیه در استانبول، مجسمه هرکول در یونان و غیره همگی مثال‌هایی از ساخته‌های دست بشر هستند که امروزه بعنوان مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری مطرح هستند (وولو و گیامبالو، 2008: 372).در داخل کشور ایران نیز بناها و جاذبه‌های دست ساز بشری زیادی وجود دارند که در استانهای مختلف کشور بعنوان جاذبه‌های گردشگری مطرح می‌باشند. از جمله این موارد می‌قوانین به قلعه پرتغالی‌ها در جنوب، بازار وکیل در استان فارس، سی و سه پل در اصفهان، حمام فین کاشان، مقبره نادرشاه افشار در خراسان، ارگ بم در استان کرمان، پل ورسک در مازندران و غیره اشاره کرد. بدین ترتیب با داشتن چنین مبنعی غنی از آثار تاریخی و باستانی که به منزله جاذبه‌های مهم گردشگری عمل می‌کنند می‌قوانین با اتخاذ راهکارهای مناسب و سرمایه‌گذاری درست در امر تبلیغات، میزان گردشگری (اعم از گردشگران داخلی و خارجی) را در چنین مناطقی به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود بخشید. (نعمت گرگانی و همکاران، 1390: 86).تاکنون دو عامل موقعیت استراتژیک و جاذبه‌های گردشگری بعنوان زیرمعیارهای قوانین گردشگری معرفی شده‌اند. سومین شاخص جذب گردشگر، آب و هوا و اقلیم منطقه است. آب و هوا تأثیر زیادی در جذب گردشگر به خصوص در حوزه گردشگری حقوقی (اکوتوریسم) و گردشگری درمانی دارد. بسیاری از گردشگران با اهداف درمانی ترجیح می‌دهند که به مناطقی مسافرت کنند که شرایط آب و هوایی خاصی دارد. بعنوان مثال، مناطقی که دارای آب و هوای خشک و رطوبت نسبی پایینی هستند مورد توجه بیماران مبتلا به امراض تنفسی قرار می‌گیرند (کانل، 2006: 1093). البته لازم به ذکر است که آب و هوا تنها عامل محرک در مسافرت گردشگران درمانی نبوده و عوامل دیگری چون سواحل ماسه‌ای یا چشمه‌های آب گرم نیز تأثیر بسزایی در جذب گردشگران درمانی ایفا می‌کنند (بوکمن و بوکمن، 2007: 63)شهردزفول یکی از شهرهای استان خوزستان است که داراي پتانسیل فراوانی در جذب گردشگري و توریسم و همچنین توسعه این صنعت است. توجه به رشد سریع گردشگري و جذب توریسم در ابعاد مختلف، وجود گردشگران و علاقه مندان به بازارهای خرید و گردشگري سواحل دریایی و همچنین نقش گردشگري در ایجاد اشتغال دائم، فصلی و درآمدهاي ارزي که از این راه بدست می­آید، ضرورت انجام تحقیق در زمینة جذب توريسم باتاکید برگردشگري پايدار درشهر دزفول را آشکار می­سازد و علاوه براین با توجه به اینکه تجارت و بازرهای تجاری عامل موثري بر رشد و توسعه گردشگري می­باشد و بر حسب موقعیت تجاری و همچنین جغرافیایی مناطق مختلف هر کدام از جاذبه­هاي گردشگری اولویت متفاوتی دارند پس ضرورت ایجاب میکند تا تحقیقاتی به عمل آید که با توجه به آن، جاذبه­های انسانی زیرساختها، ساختار و مدیریت، سیاسی و فرهنگی، تبلیغات و بازاریابی و میزان تاثیر هرکدام را در این صنعت بررسی نمائیم. عدم آگاهی از عوامل تاثیرگذار و موانع موجود در رشد بازاریابی گردشگری موجب اقدامات نامناسب شده و مسئولین بدون آگاهی از این عوامل نمی­قوانینند مدیریت صحیحی در این راستا داشته باشند که این خود باعث عدم استفاده از ظرفیت­هاي کشور و بدنبال آن عدم جذب سرمایه هاي اقتصادي و استفاده مناسب از مزایاي اجتماعی جذب توریسم می شود.هدف کلی این پژوهش نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار درشهردزفول می باشد.

 

پیشینه تحقیق

عابدی سماکوش و همکاران (1397) در مقاله­ای به شناسایی عوامل جذب کننده و بازدارنده در توسعه گردشگری ساحلی (مطاللعه موردی: گردشگران ورزشی فعال سفر کننده به مناطق ساحلی دریای خزر) پرداختند. جامعه آماری این پژوهش 400 نفر و حجم نمونه 200 نفر بود. روایی پرسشنامه بوسیله 11نفر از متخصصان علوم ورزشی و گردشگری مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه بوسیله آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت (89/0=α). یافته‌های پژوهش نشان داد که متغیرهای عوامل جذب کننده درونی و بیرونی و عوامل بازدارنده درونی و بیرونی با رغبت گردشگران به گردشگری ساحلی ارتباط معنی داری دارند. از نظر گردشگران عامل بازدرانده درونی با ضریب مسیر 842/0 مهمتر از سایر عوامل عنوان شدند. با توجه به نتایج پژوهش به مسئولین ورزشی و گردشگری پیشنهاد می‌شود؛ ضمن تقویت و توسعه عوامل جذب کننده، نسبت به حذف عوامل بازدارنده گردشگری ساحلی در دریای خزر توجه بیشتری داشته باشند.

مروت و همکاران (1397) در مقاله­ای به بررسی شناسایی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری خارجی پرداختند.در این تحقیق با استفاد از اطلاعات مربوط به 147 کشور جهان طی سال­های 2015-5007 و با استفاده روش­ داده­های تابلویی ویژگی­های موثر مقاصد گردشگری در جذب گردشگران خارجی شناسایی و معنی­داری آنها از نظر آماری بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان دادند که از سه شاخص کلی مربوط به ویژگی­های مقاصد گردشگری، یعنی زیرساخت­های گردشگری و فضای کسب و کار، قوانین و مقررات مربوط به گردشگری و منابع انسانی، طبیعی و فرهنگی، شاخص زیرساخت­های گردشگری و فضای کسب و کار مانند جذب گردشگر خارجی دارند. در بین 13 شاخص جزیی سه شاخص ایمنی و امنیت، شاخص منابع فرهنگی و طبیعی، و شاخص رقابت پذیری قیمتی در صنعت گردشگری و مسافرت اثر معنی­داری در جذب گردشگران خارجی دارند.

بهاری سلطان احمدی و اصغری شیوه (1395) در مقاله­ای به بررسی نقش مراکز تجاری و تفریحی بر توسعه گردشگری در مناطق آزاد تجاری ماکو- بازرگان پرداختند. مرز بازرگان در شهرستان ماکو به عنوان دروازه ی تجاری - بازرگانی ایران به اروپا همواره از نقش و اهمیت فراوانی برخوردار بوده اند. گستردگی روابط تجاری ایران و اروپا حجم بالای تبادل کالا با کشور های این قاره سبب گردیده تا مرز بازرگان به یکی از فعال ترین مرز های زمینی کشور تبدیل گردد . وجود این ویژگی در کنار سایر خصوصیات شهرستان ماکو مانند،منطقه آزاد تجاری،نزدیکی به قطب صنعتی تبریز ، همجواری با کشور های حوزه ی قفقاز و همچنین با برخورداری از تمدن کهن و آثار تاریخی غنی و جاذبههای متعدد فرهنگی و حقوقی به عنوان یکی از قطبهای مهم گردشگری قوانین بالقوه فراوانی در بهرهگیری از صنعت گردشگری دارد.

وارثی و همکاران (1393) به بررسی نقش عوامل اجتماعی گردشگری در توسعه‌ی گردشگری شهری در شهر اصفهان پرداختند. شهر اصفهان با توجه به قوانین بالای گردشگری شهری همواره مورد توجه علاقه‌مندان داخلی و خارجی بوده است. از این رو برای توسعه‌ی گردشگری و نیز پایداری گردشگری شهری نیازمند به برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه بهره‌برداری از فضاهای گردشگری شهری است. در این پژوهش اثر برخی شاخص‌های اجتماعی مانند کیفیت خدمات گردشگری، ساماندهی فضاهای گردشگری، مدیریت فضاهای گردشگری و هم‌چنین قیمت خدمات گردشگری بر توسعه و پایداری گردشگری شهر اصفهان بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص مدیریت فضاهای گردشگری با ضریب 76/0 درصد بیشترین و بهای خدمات گردشگری با ضریب 63/0 درصد کمترین سهم را نسبت به دیگر متغیرها در قوانین تبیین توسعه گردشگری شهر اصفهان داشته‌اند.

تیموری و همکاران (1393) در مقاله­ی به بررسی عوامل مؤثر بر گردشگری مکان‌های تاریخی شهری (مطالعۀ موردی: بازار تاریخی کلانشهر تبریز) پرداختند. در این مقاله، ضمن معرفی بازار تاریخی کلانشهر تبریز، سعی شده است با استفاده از مدل SOWT، عوامل مؤثر بر جذب گردشگران داخلی و خارجی بررسی شود. اصول کار مبتنی بر شناخت قوت‌ها و ضعف‌های داخلی بازار تاریخی تبریز در جذب گردشگر و نیز شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای خارج از محیط این مکان تاریخی است.  درنهایت، با ارائۀ راهبردهایی برای تقویت نقاط قوت و فرصت‌های آن و کاهش یا حذف ضعف‌ها و تهدیدهای بازار تاریخی تبریز به منظور جذب گردشگر پیشنهادهایی سازنده ارائه شده است. 

نوگراهنی¹ و همکاران (2021) در مقاله­ای به بررسی جنبه های ابعاد اجتماعی تجزیه و تحلیل توسعه پایدار گردشگری پرداختند. در توسعه پایدار سه بعد وجود دارد که عبارتند از: محیط ، اقتصادی و اجتماعی. از آنجا که گردشگری پایدار از توسعه پایدار گرفته شده است ، بنابراین سه بعد توسعه پایدار نیز در توسعه گردشگری پایدار ، به ویژه در گردشگری میراث پایدار اعمال می شود. به طور کلی ، روابط بین سه جنبه توسعه پایدار سازگار بوده و از یکدیگر پشتیبانی می کنند. با این حال ، در میان سه بعد توسعه پایدار ، پایداری اجتماعی کمترین توسعه یافته است و اغلب در رابطه با پایداری اکولوژیکی یا اقتصادی ارائه می شود. یافته های اولیه نشان می دهد که مطالعات کمی در مورد بعد اجتماعی توسعه پایدار گردشگری وجود دارد. این تحقیق درک درستی از جنبه های پایداری اجتماعی دارد که به بهبود مفهوم سیال پایداری گردشگری اجتماعی ، به ویژه در گردشگری میراثی کمک می کند.

ژآئونگ² و همکاران1 (2019) در مقاله­ای به بررسی تأثیرات فرهنگی اجتماعی گردشگری بر ساکنان سایت های میراث فرهنگی جهانی در چین پرداختند.  آنها بیان کردند که توسعه گردشگری باعث تغییر در شخصیت اجتماعی یک مقصد می شود. جهانگردی یک فعالیت تجاری جهانی است و بنابراین از نظر فرهنگ اجتماعی سنتی چالش های رو به رشدی را ارائه می دهد. با توسعه مداوم صنعت گردشگری، فرهنگ اجتماعی سنتی در بسیاری از میراث جهانی به طرز چشمگیری تغییر کرده است. علاوه بر این، وابستگی روزافزون اقتصاد بسیاری از مناطق به صنعت جهانگردی باعث ایجاد تغییر ناپذیری در درک بسیاری از ساکنان روستاها شده است. این تحولات شامل تأثیر توسعه گردشگری و کارایی اقتصادی آن بر ارزشهای سنتی ساکنان ، سبک زندگی و روابط بین فردی در روستاهای باستان است که به عنوان میراث جهانی فعالیت می کنند. تجزیه و تحلیل کیفی شامل مصاحبه های عمیق مشارکتی برای مقایسه تغییرات در فرهنگ اجتماعی ناشی از توسعه گردشگری در میراث جهانی شامل سه دهکده باستانی در چین انجام شد. علاوه بر این، یک تحلیل محتوای کیفی برای بررسی تأثیر توسعه گردشگری بر درک ساکنان از تغییر در ارزش های اخلاقی انتخاب شد. نتایج نشان می دهد که توسعه گردشگری مهمترین عامل تغییر در ارزشهای اخلاقی ساکنان محلی است.

آلوارز-سوسا³ (2018) در مقاله­ای به بررسی مشکلات پایداری گردشگر در شهرهای فرهنگی: مدیریت ادراکات و ادراکات سیاسی اجتماعی پرداختند. آنها بیان کردند که در اروپا، بسیاری از نقاط فرهنگی توریستی در شهرهای فرهنگی به چنان اشباع سیاسی - اجتماعی بالایی رسیده اند که ظرفیت ساکنان برای انجام گردشگری بیش از حد افزایش یافته است. این امر باعث ایجاد حالت تحریک در بین مردم محلی شده است.

کومار⁴ (2018) در مقاله­ای با عنوان روندهای نوظهور در جامعه شناسی جهانگردی بیان کردند که گردشگری داخلی تا حدودی تأثیرات اقتصادی مشابهی بر مناطق میزبان یک کشور دارد. در حالی که، با این وجود، گردشگری بین المللی جریان ارز به یک کشور وارد می کند، گردشگری داخلی توزیع مجدد ارز به صورت فضایی در مرزهای یک کشور انجام می شود. با این حال، از دیدگاه یک منطقه توریستی در داخل یک کشور ، گردشگری داخلی نوعی صادرات نامرئی است. پولی که در مناطق دیگر به دست می آید در منطقه میزبان صرف ایجاد درآمد کسب و کار اضافی، درآمد، شغل و درآمد برای دولت محلی می شود. روند درآمد ثانویه ، درآمد و ایجاد اشتغال در منطقه میزبان همان روند اقتصاد ملی است.

 

مبانی نظری

گردشگری انواع مختلفی دارد و شناخت انواع گردشگری برای برنامه ریزی در این عرصه اهمیت به سزایی دارد؛ چرا که تقاضاها و خدمات مورد نیاز گردشگران مختلف یکسان نیست. برای مثال گردشگرانی که به قصد دیدار اقوام و دوستان مسافرت می‌کنند معمولاً به هتل و حتی رستوران بیرون از منزل نیاز ندارند اما از سایر امکانات و تسهیلات استفاده می‌کنند همچنین احتمال دارد گردشگر روستایی هیچ تمایلی به خدمات شهری نداشته باشد و تمام مدت سفر خود را در روستا اقامت نماید. بر این اساس تا کنون صاحب نظران و سازمان‌های بین المللی با توجه به معیارهای مختلف دسته بندی‌های متعددی از گردشگری ارائه کرده‌اند.

1) گردشگری فرهنگی: گردشگری فرهنگی، بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می‌دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری ۳۷ درصد گردشگری بین المللی با انگیزه فرهنگی انجام می‌شود و این تقاضا در حال افزایش است (وولو و پیامبالو⁵، 2008: 372). گردشگری فرهنگی عبارت است از مسافرت افراد از محل سکونت خود به مکان‌هایی که جاذبه‌های فرهنگی دارند. این جا به جایی به قصد کسب اطلاعات و تجارت برای ارضای نیازهای فرهنگی گردشگران انجام می‌شود (ویلیامز و شاو، 2015: 532). از جمله ویژگی‌های گردشگران فرهنگی می‌قوانین به سطح بالای تحصیلات آنان، بالا بودن میانگین سنی آنان و شاغل بودن آنان اشاره کرد. گردشگری فرهنگی مایل به آشنایی با فرهنگ مناطف مختلف، خواهان کاوش در چشم اندازهای فرهنگی جوامع انسانی و درک آنها است. در این نوع گردشگری به جذابیت‌های فرهنگی توجه می‌شود. از قبیل موزه‌ها، نمایشگاه‌ها، ارکسترها، نمایشنامه‌ها، هنرهای دستی، معماری در ایران علاوه بر موارد فوق، آئین‌های سنتی نظیر تعزیه، مراسم چهارشنبه سوری، جشن‌های مذهبی زرتشتی و اسلامی، عزاداری‌ها مانند محرم و ... نیز از جذابیت‌های فرهنگی می‌قوانیند تعریف شود (دومینگز و همکاران، 2013: 1389).

2) گردشگری هنری: گردشگری هنری در پی شناخت هنرهای ملل دیگروآگاهی از آنان است. ایرانیان از هزاران سال پیش در زمینه انواع هنرها مانند سفالگری، معرق کاری، کاشی‌کاری، قالیبافی، نمدمالی، نقاشی، خوش‌نویسی، مینیاتور و غیره دارای ابداعات وآثار با ارزشی بوده‌اند که خوشبختانه بسیاری از آنها باقی مانده‌اند و از جاذبه‌های ایران برای گردشگران هستند (رضوانی، 1392: 95).

3) گردشگری تاریخی: این گونه از گردشگری که گردشگری میراث نیز نامیده می‌شود و به بازدید از موزه‌ها، مکان‌ها و ابنیه تاریخی می‌پردازد، امروزه بخش عمده‌ای از گردشگری را به خود اختصاص داده است (رضوانی، 1392: 101).

4) گردشگری تفرجی: در صنعت گردشگری مسافرت برای تفریح در کانون توجه است. در کشورها یا مکان‌هایی که پذیرای گردشگرند، کسانی مسافر تفریحی محسوب می‌شوند که در مقصد به تفریح و تفرج می‌پردازند، از اماکن دیدنی بازدید می‌کنند، سوغات می‌خرند، عکس می‌گیرند و سرانجام اینکه برای دوره‌های کوتاه مدت در آن مکان‌ها اقامت می‌گزینند. در این نوع گردشگری، گردشگری ساحلی بسیار مورد توجه است و گردشگران به سواحل نقاط مختلف سفر می‌کنند. در این نوع گردشگری کشورهایی همچون اسپانیا، ایتالیا، ترکیه، یونان، آمریکا قوانینسته‌اند بیشترین جاذبه‌ها را فراهم آورند (دومینگز و همکاران، 2013).

5) گردشگری طبیعت: گردشگری طبیعت نوعی توریسم طبیعی و پایدار است که با مشارکت گردانندگان بومی و بهره گیری از پتانسیل‌های بومی و حقوقی گردشگری میسر می‌شود. سازمان جهانی گردشگری؛ اکوتوریسم را اینگونه تعریف می‌کند: نوعی از گردشگری که در آن مسافرت به مناطق طبیعی(که به نسبت بدون آسیب مانده) با اهداف مطالعاتی و بهره بصری از مناظر و رستنی‌های طبیعی و حیات وحش و با توجه به جنبه‌های فرهنگی هم در گذشته و هم در حال صورت می‌پذیرد (باکلی⁶، 2004: 243). گستره فضایی این الگو، محیط طبیعی مثل ساحل، جنگل، کوه، کویر، غار و نظیر اینها است. این الگوی فضایی از گردشگری در برگیرنده گونه‌های متفاوتی از گردشگری شامل گردشگری زیست محیطی، گردشگری دریایی، گردشگری ورزشی، گردشگری صید و شکار، جمع آوری گیاهان و حیوانات و نظیر اینها است. هر گونه برنامه ریزی و سیاستگزاری در حوزه اکوتوریسم باید واجد شرایطی باشد که در وهلۀ اول موجب توسعه اقتصادی جوامع باشد و دیگر تضاد میان منابع مورد استفاده گردشگران و زندگی ساکنان بومی را به حداقل برساند و چگونگی توسعه گردشگری در این بخش نباید تعارضی با ویژگی‌های اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی جوامع محلی داشته باشد (هزارجریبی و ملک محمد، 1392: 136).

6) گردشگری بازرگانی: در سفرهایی که با هدف بازرگانی و تجارت انجام می‌شود، مسافر در گردهمایی‌ها، کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها، شوراها، برنامه‌های مذهبی، تبلیغی و کارهای حرفه‌ای یا تخصصی شرکت می‌کند. یکی از مهم‌ترین پدیده‌های قابل مشاهده در سفرهای بازرگانی سفر چند منظوره است؛ به این معنی که مسافر می‌قوانیند با یک سفر، چندین هدف را تأمین کند، برای مثال هنگامی که فردی با هدف بازرگانی به همراه همسرش سفر می‌کند، یا زمانی که تعطیلات خانوادگی با مسافرت بازرگانی یا شرکت در سمینار هم زمان شود، نوعی مسافرت دو منظوره مشاهده می‌شود (پاروکو و همکاران، 2012: 2031).

7) گردشگری شهری: نواحی شهری به علت آنکه جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بسیار دارند غالباً مقاصد گردشگری مهمی محسوب می‌شوند. شهرها معمولاً جاذبه‌های متنوع و بزرگی شامل موزه‌ها، بناهای یادبود، سالن‌های تئاتر، استادیوم‌های ورزشی، پارک‌ها، شهربازی، مراکز خرید، مناطقی با معماری تاریخی ومکان هایی مربوط به حوادث مهم یا افراد مشهور را دارا هستند که خود گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. همراه با توسعه گردشگری در نواحی شهری، برای برآوردن نیازهای گردشگران، خدمات حمایتی بیشتری نظیر رستوران و محل اقامت ساخته می‌شود، البته بازدید کنندگانی که از خارج شهر می‌آیند تنها کسانی نیستند که از این امکانات استفاده می‌کنند وخود مردم شهر هم از زیرساخت‌ها بهره مند می‌شوند (دی کانتیس و همکاران⁷، 2015: 3).

8) گردشگری روستایی: در گردشگری روستایی منابع فرهنگی، حقوقی و تاریخی نواحی روستایی به عنوان کالای فرهنگی گردشگری قابل عرضه‌اند. گردشگری روستایی موجب رشد اقتصادی، ایجاد تنوع و ثبات در اشتغال، پویایی تجارت و صنایع، گسترش فرصت‌هایی برای رشد درآمد به صورت فعالیت‌های چندگانه، ایجاد بازارهای جدید برای محصولات کشاورزی و گسترش مبنای یک اقتصاد منطقه‌ای می‌شود. در سال‌های اخیر با توجه به گسترش زندگی شهرنشینی و ماشینی، بسیاری از مردم تمایل دارند به محیط‌های آرام با زندگی سنتی سفر کنند، در واقع این نوع گردشگری شباهتی هم به گردشگری بومی دارد علی الخصوص در اروپا و آمریکای شمالی مردم به این نوع گردشگری تمایل دارند. مردم به نواحی کشاورزی، دامداری می‌روند و مدتی را در آنجا اقامت می‌کنند و از نزدیک شاهد نحوۀ زندگی روستایی هستند (اندرسون و همکاران⁸، 2014: 76).

9) گردشگری مذهبی: این نوع گردشگری افرادی را شامل می‌شود که به منظور دیدار از اماکن مقدس یا انجام دادن امور مذهبی مسافرت می‌کنند. میلیون‌ها مسلمان به عربستان سفر می‌کنند، مسیحیان به واتیکان یا کلیساهای مقدس، بودائیان به بنارس و برهمائیان به لهاسا سفر می‌کنند و... شاید بقوانین گفت در ایران این نوع گردشگری بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است. سالانه ۱۵ میلیون نفر از ایرانیان تنها به شهر مشهد سفر می‌کنند. در ایران مساجد، امامزاده‌ها، کلیساها و کنیسه‌های تاریخی زبادی وجود دارد که سالانه بازدید زیادی از آنها انجام می‌شود (رضوانی، 1392: 106).

10) گردشگری ورزشی: شمار زیادی از میهمانان کشورهای مختلف اشخاصی‌اند که با قصد ورزش و تمرین یا شرکت در مسابقات ورزشی، تماشای مسابقه تیم‌ها یا بازیکنان مورد علاقه‌شان، یا گذراندن اردوهای ورزشی به سفر رفته‌اند. ورزش برای عده‌ای از مسافران جنبۀ تفریحی و تفننی دارد. مثل کسانی که به دلیل علاقه به موج سواری، قایقرانی، کوهنوردی و اسکی بازی و یا تماشای مسابقات ورزشی به کشوری سفر می‌کنند و برای عده‌ای جنبه حرفه‌ای دارد، مثل تیم‌ها یا بازیکنانی که برای برگزاری یک مسابقه ورزشی یا گذراندن ارودوی تمرینی عازم کشورهای دیگر می‌شوند. گردشگران ورزشی علاوه بر ورزش اقدام به بازدید از اماکن دیگر و یا احیاناً خرید نیز می‌نمایند (ویور⁹، 2006: 496).

11) گردشگری ماجراجویانه: در هر جامعه کسانی هستند که به انجام دادن کارهای متهورانه و مخاطره آمیز علاقه وافر دارند. برخی از این افراد با اقدام به مسافرت‌های ماجراجویانه به این نیاز درونی خود پاسخ می‌دهند. چنین گردشگرانی می‌خواهند از راه‌های جدید یا غیر عادی، مهارت‌ها و قوانینایی‌های جسمی خود را در مواجهه با سختی‌ها و دشواری‌ها بیازمایند. لذا نوعی از گردشگری برای آنان لذت بخش و جذاب است که توأم با هیجان بیشتر باشد. در واقع این گونه سفرها حس کنجکاوی خطرپذیری و قوای جسمانی انسان‌ها را مورد آزمایش می‌نماید (ویلکینسون¹⁰، 2019: 362).

12) گردشگری سلامت: گروهی از مسافران برای استفاده از خدمات پزشکی به مکان‌هایی که تسهیلات درمانی مورد نظرشان وجود داشته باشد، سفر می‌کنند، بنابراین چنین سفری شامل فعالیت‌های گوناگونی می‌شود که با هدف تأمین بهداشت و سلامت فرد یا گردشگر انجام می‌شود مانند مراقبت بهداشتی و گذراندن دوره نقاهت و بازپروری (کانل¹¹، 2006: 1096). گردشگری سلامت یک مفهوم جدید است. در گرشگری سلامت، معمولاً جریان جابجایی از پیرامون به مرکز است چرا که امکانات ویژۀ پزشکی و بهداشتی را می‌طلبد که اغلب در کشورهای پیشرفته موجود است. در سال‌های اخیر آمریکا، آلمان، سوئیس و مالزی همواره از کشورهایی بوده‌اند که بیماران زیادی به منظور درمان به این کشورها سفر کرده‌اند (بوکمن و بوکمن¹²، 2007: 631). البته گاهی جهت درمان نیازمند یک محیط آرام، پاکیزه و زیبا است که چه بسا جریان سفر از مرکز به پیرامون باشد. بالا رفتن سطح دانش مردم دنیا و توجه بیشتر به بهداشت و سلامت موجب افزایش جذابیت این گونه سفرها شده است. مردم برای درمان بیماری‌های تنفسی، استخوان درد، پوکی استخوان، بیماری‌های کلیدی، حساسیت و دیگر مشکلات سلامتی تمایل دارند به چنین مناطقی مراجعه نمایند (کانل، 2006: 1096).

 

مواد و روش تحقیق

اين تحقيق به لحاظ هدف كاربردي بوده و به لحاظ اجراي روش اجرا از نوع تحقيق‌هاي توصیفی با تأکید بر روش همبستگی می باشد. هم چنین تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق همبستگی است.جامعه آماری مربوط به این پژوهش شامل کلیه شهروندان دارای سن بالاتر از 18 سال شهر دزفول در سال 1402 می­باشد که تعداد شهروندان طبق آخرین سرشماری نفوس مسکن  جمعیت شهر دزفول654351نفر می باشند.نمونه­گيري به روش تصادفي و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد تعداد 381 نفر جهت نمونه آماری محاسبه شدند.

 

 

 

 

 

جدول 1-مولفه­های پرسشنامه تحقیق
مولفه		شماره سوال	تعداد سوال
قوانین حقوقی13		14 تا 17	4
گردشگری پایدار14	بعد فرهنگی15	26 تا 29	4
	بعد زیست محیطی16	30 تا 32	3
	بعد اقتصادی17	33 تا 39	7
	بعد اجتماعی18	40 تا 45	6
جذب گردشگری19		46 تا 50	5

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

جدول 2- مقادیر پایایی ترکیبی، کرونباخ و پایایی همگون و میانگین واریانس مدل
مولفه		آلفای کرونباخ	ضریب پایایی همگون (rho)	پایایی ترکیبی20	میانگین واریانس استخراج شده (AVE)
قوانین حقوقی		0.743	0.681	0.779	0.577
گردشگری پایدار	بعد فرهنگی	0.736	0.769	0.830	0.553
	بعد زیست محیطی	0.752	0.763	0.856	0.665
	بعد اقتصادی	0.757	0.801	0.830	0.528
	بعد اجتماعی	0.782	0.614	0.742	0.535
جذب گردشگری		0.778	0.575	0.748	0.577

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

مجموعه شاخص­های طراحی شده برای نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار که ضریب آلفا برای تمامی مولفه­ها بیش از 70/0 می­باشد و نشان می­هد مولفه­های در نظر گرفته شده برای این متغیر از پایایی مناسبی برخوردار می­باشند.

 

معرفی محدوده مورد مطالعه

(دزفول) دزپل، دژپل، آوان، روناش شهری است در جنوب غربی ایران و سی امین شهر پرجمعیت کشور و مرکز شهرستان دزفول است که با مساحت نزدیک به ۴۷۶۲ کیلومتر مربع رودخانه دز و در بخش‌های جلگه ای استان خوزستان واقع شده‌است. با برشمردن بخش‌های روستایی آن دارای گستردگی برابر ۷۸۴۴ کیلومتر مربع است. شهر درارتفاع ۱۴۳ متری ازسطح دریا و از شهرهای شمالی استان خوزستان است. دزفول به جهت عبور رود دز از این شهر و پیشینه تاریخی‌اش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.این شهر در ۷۲۱ کیلومتری تهران و ۱۵۵ کیلومتری اهواز و در۳۰۰ کیلومتری دریا و در ارتفاع ۱۴۳ متری از سطح آب های آزاد ‌قرار دارد. از لحاظ وسعت دومین شهر بعد از اهواز در استان می‌باشد که از سمت شمال به استان لرستان و از سمت شرق به شهرستان مسجد سلیمان و استان چهار محال بختیاری و از شمال غربی به شهرستان اندیمشک و از جنوب به شهرستان شوشتر و از سمت غرب به شهرستان شوش محدود می‌گردد.

 

 

شکل 1- موقعیت جغرافیایی شهر دزفول در ایران

ترسیم: نگارنده، 1402

 

بحث و یافته ها

فرضیه پژوهش:نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار تاثیر دارد.برای آزمون تأثیر متغیر مستقل (پیش‌بین) بر متغیر وابسته این فرضیه از آزمون رگرسیون استفاده شده است.

جدول 3- واریانس مدل رگرسیونی مولفه  قوانین حقوقی و تاثیر آن بر گردشگری پایدار
خطای استاندارد		ضریب تشخیص تعدیل شده		ضریب تشخیص (R2)	R
0.41595		0.393		0.395	0.628
سطح اطمینان	سطح معنی­داری	F	میانگین مربعات	درجه آزادی	مجموع مربعات	منبع تغییرات
0.95	0.000	247.820	42.877	1	42.877	رگرسیون
نتیجه آزمون: رد فرض H₀			0.173	380	65.746	باقیمانده
			---	381	108.623	کل

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

باتوجه به جدول (3) از آنجا که سطح معنی­داری آزمون مربوطه برابر 0.000 می­باشد، می­قوانین چنین ادعا نمود که آزمون فوق با خطای 0.05 یا سطح اطمینان 0.95 معنی­دار می­باشد. ضریب تشخیص R2 که عبارت است از نسبت تغییرات توضیح داده شده توسط متغیر قوانین حقوقی به تغییرات کل، 0.395 می­باشد. می­قوانین بیان نمود که حدود 39.5 درصد تغییرات متغیر وابسته گردشگری پایدار در شهر دزفول (Y)، توسط تغییرات در متغیر مستقل قوانین حقوقی (x) تبیین می­گردد و در جهت تعیین این میزان اثر بخشی به بررسی ضرایب مربوط به این متغیرها می­پردازیم.

 

جدول4- ضرایب متغیر قوانین حقوقی و تاثیر آن بر گردشگری پایدار در شهر دزفول
نتیجه آزمون	سطح معنی‌داری	t محاسبه شده	β شیب خط	عنوان متغیر
رد فرض H₀	0.000	17.535	2.078	عرض از مبدأ
رد فرض H₀	0.000	15.742	0.464	قوانین حقوقی

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

بنابراین رابطه ریاضی بین متغیر قوانین حقوقی و گردشگری پایدار  به‌صورت زیر خواهد بود:

Y=-0.464X+2.078

باتوجه به معادله می­قوانین بیان نمود که باتوجه به علامت مثبت شیب خط، یک واحد افزایش در متغیر X (قوانین حقوقی) موجب 0.464 واحد کاهش در متغیر گردشگری پایدار  می­شود. پس می­قوانین نتیجه گرفت که مدل رگرسیونی این آزمون از لحاظ آماری معنی­دار می­باشد.

در ادامه به جهت بررسی نقش جذب توریسم بر رابطه بین قوانین حقوقی و گردشگری پایدار  با استفاده از تحلیل مسیر (معادلات ساختاری) با بهره گیری از آزمون بوت استرپینگ به بررسی نقش جذب توریسم پرداخته شده است و همچنین میزان اثربخشی قوانین حقوقی بر گردشگری پایدار  را با استفاده از تحلیل بار عاملی به جهت تحلیل شاخص ها و متغیرهای پنهان و همچنین رابطه تحلیلی بین این متغیرها پرداخت خواهد شد. در نمودار (1) مقادیر بارهای عاملی مربوط به شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ قوانین حقوقی تحقیق نشان داده شده است که بعد از حذف سؤالاتی که میزان بار عاملی آن‌ها از 4/0 کمتر می‌باشد نمایش داده شده است.

 

نمودار1- مقادیر بار عاملی به‌دست‌آمده برای متغیرهای آشکار و پنهان تحقیق (ضریب رگرسیون)

 

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

با توجه به مدل برازش داده­شده فوق ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر عامل قوانین حقوقی بر گردشگری پایدار در شهر دزفول به‌عنوان متغیر وابسته برابر با 585/0 می‌باشد. مقدار ضریب تعیین () برای متغیر تاثیرگذاری عامل قوانین حقوقی بر گردشگری پایدار در شهر دزفول و مولفه های آن برابر با 423/0 می­باشد. به این معنی که عامل قوانین حقوقی با مقدار ضرایب تعیین بیان شده توسط مولفه فوق بر آن بیان شده است.  با توجه به اینکه در نرم‌افزار اسمارت پی آل اس از مقدار آماره تی برای بررسی معنی­دار بودن روابط استفاده می‌شود و برای بررسی معنی‌داری از مقایسه مقدار آماره تی روابط با مقدار 96/1 استفاده می­گردد، به‌طوری‌که اگر مقدار آماره تی از مقدار مذکور بیشتر باشد، رابطه نشان داده شده معنی­دار است.

نمودار 2- مقادیر بار عاملی به‌دست‌آمده برای متغیرهای آشکار و پنهان تحقیق (ضریب تی)

 

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

در نمودار2) نیز مقادیر آزمون T هم برای عامل قوانین حقوقی و سؤالات مربوط به هر متغیر بیان شده است که با توجه به مقادیر t به‌دست‌آمده قابل ذکر است که بار عاملی مربوط به سؤالات و همچنین مقادیر t مربوط به عامل قوانین حقوقی بیش از مقدار پایه و استاندارد 96/1 می‌باشد که در ادامه به‌منظور مشخص کردن صحت این موارد از معیارهای نیکویی برازش مدل استفاده شده است.

 

نمودار 3- مقادیر ضرایب رگرسیونی و سطح معنی­داری برازش مدل

 

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

نمودار (3) میزان ضرایب رگرسیونی به همراه مقادیر سطح معنی­داری را نمایش می‌دهد که از سطح قابل قبلی برای همه متغیرهای آشکار و پنهان برخورداری است و در جدول (4-27) خلاصه آماری مربوط به نمودارهای تحلیل مسیر ارائه شده است.

 

جدول5- ضرایب رگرسیونی متغیرهای مدل
شرح		ضریب	آماره تی	سطح معنی­داری
قوانین حقوقی --> جذب توریسم		0.463	10.141	0.000
قوانین حقوقی --> گردشگری پایدار  در دزفول		0.585	13.336	0.000
جذب توریسم --> گردشگری پایدار		0.122	2.367	0.018
گردشگری پایدار --> بعد فرهنگی		0.795	46.346	0.000
گردشگری پایدار --> بعد اقتصادی		0.912	96.29	0.000
گردشگری پایدار --> بعد زیست محیطی		0.75	25.296	0.000
گردشگری پایدار --> بعد اجتماعی		0.76	30.802	0.000
قوانین حقوقی --> جذب توریسم--> گردشگری پایدار		0.056	2.277	0.023
قوانین حقوقی --> جذب توریسم--> گردشگری پایدار  --> بعد اجتماعی		0.043	2.279	0.023
قوانین حقوقی --> جذب توریسم--> گردشگری پایدار  --> بعد زیست محیطی		0.042	2.314	0.021
قوانین حقوقی --> جذب توریسم--> گردشگری پایدار  --> بعد فرهنگی		0.045	2.283	0.023
قوانین حقوقی --> جذب توریسم--> گردشگری پایدار  --> بعد اقتصادی		0.051	2.38	0.023

مآخذ: مطالعات نویسنده 1402

 

به عبارتی نتایج آزمون در جدول (5نشان داد که مولفه قوانین حقوقی دارای تاثیر معنی­داری بر متغیر گردشگری پایدار  (وابسته) و مولفه­های آن با تاکید بر جذب گردشگری (تأکیدی) است. همچنین نتایج نشان داد که بحث جذب توریسم در میزان اثربخشی مولفه قوانین حقوقی بر ابعاد مختلف گردشگری پایدار شامل بعد فرهنگی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی در شهر دزفول به عنوان یک عامل تاکیدی موثر و سازنده می باشد که با استفاده از آزمون بوت استرپینگ و داده‌های اثر غیرمستقیم ویژه در نرم‌افزار اسمارت پی ال اس نسخه 3 استفاده شد که نتایج مربوطه به طور کلی نشان داد که که این فرضیه که قوانین حقوقی بر گردشگري پايدار با تاكيد بر جذب توريسم تجاري در شهردزفول تاثیر معنی­داری دارد، مورد تایید و مثبت می باشد.

 

نتیجه گیری

قوانین حقوقی یکی از مهم‌ترین و در واقع نخستین عامل مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق توریستی است که خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. موقعیت خاص استراتژیک یک منطقه یکی از زیرمعیارهای مهم قوانین حقوقی در مناطق توریستی است. منظور از موقعیت خاص استراتژیک، مکان جغرافیایی منحصر بفرد منطقه گردشگری است که آن را از سایر مناطق متمایز می‌سازد .نتایج آزمون فرضیه نشان داد که از آنجا که سطح معنی­داری آزمون مربوطه برابر 0.000 می­باشد، می­قوانین چنین ادعا نمود که آزمون فوق با خطای 0.05 یا سطح اطمینان 0.95 معنی­دار می­باشد. ضریب تشخیص R2 نسبت تغییرات توضیح داده شده توسط متغیر قوانین حقوقی به تغییرات کل، 0.395 می­باشد. می­قوانین بیان نمود که حدود 39.5 درصد تغییرات متغیر وابسته گردشگری پایدار در شهر دزفول، توسط تغییرات در متغیر مستقل قوانین حقوقی تبیین می­گردد و باتوجه به علامت مثبت شیب خط، یک واحد افزایش در متغیر قوانین حقوقی موجب 0.464 واحد کاهش در متغیر گردشگری پایدار  می­شود. همچنین در ادامه با توجه به مدل برازش داده­شده فوق ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر عامل قوانین حقوقی بر گردشگری پایدار در شهر دزفول به‌عنوان متغیر وابسته برابر با 585/0 می‌باشد. مقدار ضریب تعیین () برای متغیر تاثیرگذاری عامل قوانین حقوقی بر گردشگری پایدار در شهر دزفول و مولفه های آن برابر با 423/0 می­باشد. به این معنی که عامل قوانین حقوقی با مقدار ضرایب تعیین بیان شده توسط مولفه فوق بر آن بیان شده است که با توجه به مقادیر t به‌دست‌آمده قابل ذکر است که بار عاملی مربوط به سؤالات و همچنین مقادیر t مربوط به عامل قوانین حقوقی بیش از مقدار پایه و استاندارد 96/1 مورد تایید قرار گرفته است. همچنین نتایج نشان داد که بحث جذب توریسم در میزان اثربخشی مولفه قوانین حقوقی بر ابعاد مختلف گردشگری پایدار شامل بعد فرهنگی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی در شهر دزفول به عنوان یک عامل تاکیدی موثر و سازنده می باشد که به طور کلی نشان داد که که این فرضیه که نقش قوانین حقوقی بر جذب توريسم  باتاکید برگردشگري پایدار در شهردزفول تاثیر معنی­داری دارد، مورد تایید و مثبت می باشد.

نتایج به دست آمده با نتایج مطالعات  بهاری سلطان احمدی و اصغری شیوه (1395)، وارثی و همکاران (1393)، تیموری و همکاران (1393)، بوذری و همکاران (1392)، زنگی آبادی و همکاران (1385)، و همچنین مطالعات آلوارز-سوسا (2018)، کومار (2018)، اندرسون و همکاران (2015)، و ویور (2006) همخوانی دارد.

در تحلیل و تبیین نتایج فرضیه فوق میقوانین بیان کرد که گردشگری در محیطی صورت می­گیرد که متشکل از انسان و ویژگی­های طبیعی است. محیط انسانی متشکل از عوامل و فرآیندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. محیط طبعی نیز گیاهان، جانوران و زیستگاه­های آنهاست. از آنجایی که محیط انسانی و محیط طبیعی در هم آمیخته­اند و فعالیت انسانی نیز بر محیط طبیعی اثر می­گذارد و از آن اثر می­پذیرد، از این رو دستیابی به گردشگری پایدار یکی از مسائل مهم در مدیریت و برنامه ریزی سرزمین و حفظ منابع طبیعی است. جاذبه­ها و قابلیت­های گردشگری، خصوصاً جاذبه­های محیط طبیعی و اکوتوریستی از سرمایه­های منحصر به فرد هر کشور و منطقه­ای به شمار می­روند که شناسایی، طبقه­بندی و برنامه­ریزی برای آن، جهت توسعه گردشگری و در نهایت توسعه منطقه دارای اهمیت بالایی می­باشد. از طرفی شناسایی ظرفیتهای توسعه گردشگری یک اولویت غیرقابل انکار در هر کشور، به ویژه کشورهای در حال توسعه است. روش­های مختلفی برای تعیین پهنه های مستعد گردشگری وجود دارد. از آنجایی که مناطق جغرافیایی هر کدام ویژگی­های خاص خود را دارند جاذبه­ای طبیعی نیز به طبعیت از آنها شکل می­گیرند و به همین دلیل حوزه­های فعالیت جهانگردی به حوزه دیگر فرق می­کند که مناطق کوهستانی، ییلاقی، دره­ها و نماهای طبیعی ، سواحل دریاها و دریاچه­ها، چشمه­های آب معدنی و نواحی جنگلی و نظایر آنها جاذبه­هایی هستند که در جلب توریست بسیار حائز اهمیت بوده و ساماندهی به آنها جهت توریسم امری ضروری به نظر می­رسد. گردشگری پایدار به عنوان یکی از انواع گردشگری می­قوانیند نقش مهمی در گردشگری پایدار مناطق ایفا کند و همچنین اثرات مهمی بر روی ارتقاء سلامت جسمی و روحی گردشگران داشته باشد. شهرستان بندر دزفول از ظرفیت­های طبیعی متعددی همچون سواحل ماسه­ای، بازارچه­های مرزی منحصربه فرد و چشم اندازهای کم نظیر برخوردار است که حاکی از ظرفیت این شهرستان برای توسعه گردشگری پایدار است. شهر دزفول می­قوانیند سالیانه پذیرای جمع کثیری از گردشگران داخلی و خارجی باشد که این امر باعث اشتغال زایی و افزایش درآمد مردم و در نهایت باعث توسعه گردشگری می­شود. با توجه به نتایج، وجود چشم اندازهای زیبا و منحصر به فرد از جمله پارکهای ساحلی در نواحی اطراف شهر به عنوان نقاط قوت جهت برنامه­ریزی توسعه توریسم شهر دزفول، رتبه اول را به خود اختصاص داده است. نامناسب بودن و عدم کفایت تسهیلات بهداشتی نیز به عنوان نقطه ضعف، مهم‌ترین عامل در نظر گرفته شد. هم چنین کارشناسان، تخریب محیط زیست را مهمترین عامل تهدید جهت برنامه­ریزی توریسم در منطقه، به حساب آوردند. افزایش توجه دولت به سرمایه­گذاری در بخش گردشگری دزفول نیز به عنوان فرصت جهت برنامه­ریزی توسعه توریسم شهر دزفول، رتبه اول را به خود اختصاص داده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع ومآخذ

1)       تیموری، راضیه، کرمی، فریبا، تیموری، زینب و صفدری، امین، (1393). عوامل مؤثر بر گردشگری مکان‌های تاریخی شهری(مطالعۀ موردی: بازار تاریخی کلانشهر تبریز). نشریه گردشگری شهری، 1(1): 63-78.

2)       رضوانی، علی اصغر(1392). جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور.

3)       زرآبادی، سعیده، سادات، زهرا و بهار، عبدالله(1392). ارزیابی عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری منطقه آزاد چابهار با بهره گیری از روش فرایند تحلیل شبکه ای (ANP). نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران،6، 37-48.

4)       عابدی سماکوش، محبوبه، فرزان، فرزام. دوستی، مرتضی و هنرور، افشار(1397). شناسایی عوامل جذب کننده و بازدارنده در توسعه گردشگری ساحلی(مطاللعه موردی: گردشگران ورزشی فعال سفر کننده به مناطق ساحلی دریای خزر). فصل‌نامه آموزش علوم دریایی، 5(2): 96-108.

5)       نعمت گرگانی، خاطره، صائب، کیوان، وارجمندی، رضا(1390). تدوین استراتژی مدیریت اکوتوریسم در منطقه‌ی گردشگری رامسر به روش AHP. همایش گردشگری و توسعه پایدار.

6)       وارثی، حمیدرضا، صفرآبادی، اعظم و زنگی‌آبادی، علی(1393). نقش عوامل اجتماعی گردشگری در توسعه ی گردشگری شهری(مورد مطالعه: شهر اصفهان). نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری.4(12)، 101-128.

7)       هزارجریبی، جعفر ونجفی، ملک محمد(1391). بررسي جامعه شناختي عوامل موثر بر توسعه گردشگري در ايران (با رويكرد جذب گردشگران خارجي)، مجله جغرافيا و برنامه ريزي محيطي، 23(3)،133-146.

8)       مروت، حبیب.، سالم، علی­اصغر و خادم نعمت اللهی، محبوبه(1397). شناسایی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری خارجی. فصل‌نامه پژوهشنامه اقتصادی، 18(69): 275-306.

9)       Alvarez-Sousa., A.(2018). The Problems of Tourist Sustainability in Cultural Cities: Socio-Political Perceptions and Interests Management, Sustainabilit, 10(2), 503.

10)       Anderson,E., Bakir, A.,& Wickens, E.(2015). Rural Tourism Development in Connemara, Ireland. Tourism Planning & Development, 12:73-86.

11)       -Bookman, M., & Bookman, K.(2007). Medical Tourism in Developing Countries. Palgrave Macmillan.

12)       New York, U.S.A Buckley, R. (2004). Ecotourism series. No2. Environmental Impacts of Ecotourism. London: Wiley Publication.

13)       Nemat Gorgani, Kh., Saeb, K., & Arjamandi, Reza. (2010). Elaboration of ecotourism management strategy in Ramsar tourism area by AHP method. Tourism and sustainable development conference. (IN PERSIAN).

14)       Connell, J.(2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and surgery. Tourism Management, 27(6), 1093-1100.

15)       -De Cantis, S., Parroco, A., Ferrante, M., & Vaccina, F.(2015). Unobserved tourism. Annals of Tourism Research 50, 1–18.

16)       -Dominguez, T., Fraiz, J., & Alen, A.(2013). Economic profitability of accessible tourism for the tourism sector in Spain. Tourism Economics, 19 (6), 1385–1399.

17)       Kumar, V.(2018). emerging trends in sociology of tourism, Sociology International Journal, 2(3), pp. 225-237.

18)       Likorish, L., & Jenkins, C.(2017). An introduction to tourism. Butterworth-Heinemann.

19)       Parroco, A. M., Vaccina, F., De Cantis, S., & Ferrante, M. (2012). Multi-destination trips and tourism statistics: em1pirical Evidences in Sicily. Economics: The Open-Access, Open-Assessment E-Journal, 6, 2012–2044.

20)       Volo, S., & Giambalvo, O.(2008). Tourism statistics: Methodological imperatives and difficulties: the case of residential tourism in island communities. Current Issues in Tourism, 11(4), 369–380.

21)       Wilkinson, P.(2019). Caribbean cruise tourism: delusion? illusion? Tourism Geographies, 1, 261–82.

22)       Williams, A., & Shaw, G.(2015). Tourism, Geography of International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2nd edition.

23)       Zhuang, X., Yao, Y., & Li, L.(2019). Sociocultural Impacts of Tourism on Residents of World Cultural Heritage Sites in China, Sustainability, 11(3), 840.

 

 

 

 

 

 

 

 

[e-mail]

 

 

---

[1] -Nugraheni

[2] -Zhuang et al

2-Alvarez-Sousa

3-Kumar

 

[3]  

[4]  

[5] -Volo and Giambalvo

[6] - Buckley

[7] - De Cantis et al

[8] - Anderson

[9] - Weaver

[10] - Wilkinson

[11] - Connell

[12] - Bookman and Bookman

[13] -Natural Power (NP)

[14] -Sustainable Tourism (ST)

[15] -Cultural Dimension (CD)

[16] -Environmental Dimension (EnviD)

[17] -Economic Dimension (EcoD)

[18] -Social Dimension (SD)

[19] -Tourism Attraction (TA)

[20] -Composite Reliability (CR)