معرفی رسالۀ دواءالمساکین

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

حسین مسجدی ¹ (استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور اصفهان)
سیده مرضیه رضائی ² (کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان)

تاریخ دریافت : 1398/05/13 تاریخ پذیرش : 1398/05/13 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: نسخۀ خطی, طب سنتی, دواءالمساکین,

چکیده مقاله :

نسخ خطی به‌عنوان میراث مکتوب مردم ایران در کتابخانه‌های کشور، پشتوانۀ فرهنگی و شناسنامۀ تمدن ملت است و احیای نگاشته‌ها و آثار گذشتگان از وظایف پژوهشگران و حامیان زبان فارسی. دواءالمساکین در قرن 12 و 13 هجری قمری نوشته شده و مؤلف آن نامعلوم است. هدف اصلی در این مقاله، معرفی رسالۀ طبی دواءالمساکین است که از اهمیت موضوعی، سبکی و ادبی ویژه‌ای برخوردار است و در کتابخانۀ آستان قدس رضوی از گنجینه‌های ادبی و پزشکی به شمار می‌آید. موضوع کلی این نسخه، طب سنتی و شیوه‌های درمان بیماری‌هاست. این نسخه دارونامۀ جامع و کم‌نظیری از داروهای مفرد و مرکب است. دواءالمساکین علاوه بر اهمیت موضوعی، از نظر مختصات سبکی، زبان‌شناختی و رسم‌الخط نیز حائز اهمیت بوده و و از جهتی شامل اصطلاحات و ترکیبات فراوانی است که با شناخت این متن می‌توان در معادل‌سازی اصطلاحات جدید از آن‌ها بهره برد.

منابع و مأخذ:

1. قرآن کریم.

2. اذکایی، پرویز (1371)، تاریخ طب در ایران، همدان: دانشگاه علوم پزشکی.

3. بهار، محمدتقی (1388)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.

4. تسبیحی، محمدحسین (1384)، فهرست الفبایی نسخه‌های خطی کتابخانه گنج‌بخش پاکستان، اسلام‌آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.

5. تنکابنی، محمد مؤمن (1390)، تحفۀ حکیم مؤمن (تحفة المؤمنین)، تهران: سنائی.

6. درایتی، مصطفی (1391)، فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی.

7. دهخدا، علی‌اکبر (1360)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.

8. منزوی، احمد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ گنج‌بخش، اسلام‌آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.

9. ناشناس، دواءالمساکین، شمارۀ 31937، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و اسناد قدس رضوی.

10. ــــــ ، دواءالمساکین، شمارۀ 1957، کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد.