نسخه‌شناسی و بازشناسی کتاب کشف‌الارتیاب
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
کاظم استادی
1
(علوم قرآن و حدیث / دانشگاه قرآن و حدیث / قم / ایران)
کلید واژه: کشف‌الارتیاب, معرب تهرانی, تحریف‌نشدن قرآن, فصل الخطاب, رسالۀ ردیه,
چکیده مقاله :
پس از نشر کتاب فصلالخطاب محدث نوری (م. 1320ق.)، ردیه‌هایی دربارۀ این اثر نوشته شد؛ از میان این ردیه‌ها، طبق اسناد موجود و بنابر نقل آقا‌بزرگ تهرانی و به‌تبع او برخی دیگران، محدث نوری فقط به یکی از ردیه‌ها، یعنی کتاب کشف‌الارتیاب فی عدم تحریف کتاب رب‌الارباب پاسخ داده است. این رسالة حاجی نوری، از جهات مختلف تاریخی و علمی، برای روشن‌شدن برخی از مسائل مطرح‌شده دربارة وی و نیز مسئلة تحریف قرآن، بسیار مهم است؛ زیرا ادعا شده است که رسالۀ جوابیة میرزای نوری در رد شبهات کتاب کشف‌الارتیاب است؛ اکنون لازم است دربارة این کتاب، سؤالات و پژوهش‌هایی صورت گیرد؛ مسائلی همچون 1ـ نسخه‌های خطی کشف‌الارتیاب کدام است؛ و این کتاب چه مشخصه‌هایی دارد؟ 2ـ نام اصلی این کتاب چیست و چه کسی و با چه شرح حالی آن را نگارش است؟ 3ـ محتوای کتاب کشف‌الارتیاب چیست و پرداختن به کتابشناسی آن می‌تواند چه موضوعاتی را روشن کند؟ 4ـ آیا رسالة جوابیة محدث نوری در جواب کتاب کشف‌الارتیاب بوده است؟ در پژوهش حاضر، ضمن معرفی نسخه‌های خطی کتاب کشف‌الارتیاب و بررسی شکلی و محتوایی آن و نیز تأمل در ترجمۀ مؤلف، مشخص شد که آقا‌بزرگ تهرانی در شناسایی و معرفی کتاب کشف‌الارتیاب و ارتباط آن با جوابیة محدث نوری، دچار اشتباه یا سوءتفاهم بوده است و این ردیه بر فصلالخطاب، ارتباطی به رسالۀ جوابیة (1303ق.) محدث نوری ندارد؛ بلکه جواب گفتة شخص دیگری، به‌جز معرب تهرانی است.
After the publication of the book "Chapter of Al-Khattab" by Muhaddith Nouri, refutations were written about this work; Among these refutations, according to the available documents and according to Agha Bozor Tehrani and according to him some others, Muhaddith Nouri has responded to only one of the refutations, namely the book Kashf al-Artiyab. This treatise of Haji Nouri, from various historical and scientific aspects, is very important for clarifying some of the issues raised around him as well as the issue of Quran distortion. Since it has been said that Haji Noori's answer is to refute the doubts of the book Kashf al-Artiab, now it is necessary to ask questions and research about this book. Issues such as: 1- What are the manuscripts of Kashf al-Atriab; And what are the characteristics of this book? 2- What is the content of detection of anxiety; And dealing with its bibliography, what issues can be clarified? In the present research, while introducing the manuscripts of the book Kashf al-Atriab, and examining its form and content as well as reflecting on the author's translation, it was found that Agha Bozur Tehrani, in identifying and introducing the book Kashf al-Atriab and its connection with Muhaddith Nouri's answer, made a mistake or There has been a misunderstanding; And this refutation of the al-Khattab chapter is not directly related to Muhaddith Nouri's answer (1303 AH); Rather, the answer is someone else's answer.
_||_