تأثیر آرایش کاشت و کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره در منطقه اقلید استان فارس

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

زهره امینی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اقلید، باشگاه پژوهشگران جوان، اقلید، ایران)
سید ماشالله حسینی ² (استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس)
صدیقه زارعی ³ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اقلید، باشگاه پژوهشگران جوان، اقلید، ایران)
حمید مدنی ⁴ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران)
محمدرضا محمدرضا خانی، ⁵ (دکتری زراعت، سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان)

تاریخ دریافت : 1394/09/05 تاریخ پذیرش : 1394/09/05 تاریخ انتشار : 1390/06/01

کلید واژه: اجزای عملکرد, آرایش کاشت, گلرنگ بهاره, سطوح نیتروژن,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات آرایش کاشت و کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن و همکنش آن ها بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره رقم IL111 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با پانزده تیمار و سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اقلید به اجرا درآمد. کرت های اصلی شامل سه آرایش کاشت با فاصله ردیف 30، 45 و60 سانتی متر و کرت های فرعی شامل پنج سطح نیتروژن صفر، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره بود. نتایج نشان داد بالاترین میزان عملکرد دانه به میزان 2229 کیلوگرم در هکتار و بالاترین میزان عملکرد روغن با 691 کیلوگرم در هکتار از آرایش کاشت با فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد که به ترتیب نسبت به تیمار شاهد 54 و 2/59% افزایش نشان دادند. بالاترین تعداد دانه در طبق با 7/88 عدد به عنوان مهم ترین جزء عملکرد از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد. بالاترین درصد روغن دانه به میزان 7/31% از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و بالاترین درصد پروتئین دانه 62/14% از فاصله ردیف 60 سانتی متر و سطح کودی 160 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص حاصل شد. با توجه به نتایج به دست آمده فاصله ردیف 60 سانتی متر و کاربرد 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن برای جهت این رقم گلرنگ تحت شرایط اقلیمی مشابه محل آزمایش مناسب می باشد.

چکیده انگلیسی:

          In order to study the effects of planting pattern and nitrogen amounts and their interaction on yield and yield components of spring safflower cultivar IL111 in Eghlid Agricultural Research and Natural Resources Station was done in split plots as a randomized complete block design with 15 treatments and 3 replications during 2008-2009. The main plots were planting pattern (row distance 30, 45 and 60 cm) and sub plots were five levels of nitrogen (0, 40, 80, 120 and 160 Kg/ha of pure nitrogen) as urea. In this study some plant properties such as seed yield, seed number in head, the number of head in plant, 1000 seed weight, oil seed percent, oil seed yield, biological yield, seed protein percent and leaf nitrogen percent were measured. The results show the highest seed yield (2229 kg/ha) and the highest oil yield (691 kg/ha) were made with 60 cm row distance and 80 kg/ha of pure nitrogen, That was  54 and 59.2 percent higher than control. The highest number of seed in head (88.67) that was the most important yield component was obtained from 60cm row distance and 80 kg/ha of pure nitrogen. The highest oil seed percent (31.7) was obtained from 60cm row distance and 40 kg/ha of pure nitrogen and highest protein seed percent (14.62) was obtained from 60cm row distance and 160 kg/ha of pure nitrogen. The difference between oil and protein percent show an opposite relation when increasing nitrogen fertilizer levels. By considering the our results, 60cm row distance and 80 kg/ha of pure nitrogen for this safflower cultivar in similar conditions to the experiment is suitable.

منابع و مأخذ:

1- آذری، آ. 1380. تعیین آرایش کاشت مناسب گلرنگ توده محلی کوسه در دو تاریخ کاشت به موقع و دیر در منطقه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه صنعتی اصفهان.

2- باقری، م. 1374. اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.

3- باقری پور، م. ع. 1377. بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژنه و تراکم بوته بر روند رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (295 بی خار ورامین ) در منطقه بم. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.

4- پارسای، ب. 1385. بررسی تأثیر آرایش کاشت، فواصل ردیف، تراکم و تاریخ کاشت بر خصوصیات رویشی، مورفوفیزیولوژیکی و زراعی گلرنگ در سیستم دو کشتی در منطقه سنندج، پایان نامه دکتری اکولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.

5- چاکرالحسینی، م. ر. 1385. اثرات نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی گلرنگ در شرایط دیم نیمه گرمسیری. مجله علوم خاک و آب. شماره 1، (2): 24 -17

6- خواجه پور، م. ر. 1375. نقش طول روز و دما در انتخاب تاریخ کاشت محصولات زراعی. مجموعه مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج. شهریور1377.

7- خواجه پور، م. ر. 1383. گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان. 564 صفحه.

8- صادقی پور، ا.، هاشمی دزفولی، ا. و سیادت، ع. 1377. بررسی رشد و عملکرد کلزا در سطوح مختلف کاربرد نیتروژن و تراکم بوته. پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. انتشارات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج. صفحه 445.

9- طهماسبی زاده، ح.، خدابنده، ن. مدنی، ح و فراهانی، ا. 1387. تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته و سطوح کود نیتروژنه بر عملکرد واجزای عملکرد گلرنگ بهاره در اراک. مجله یافته های نوین کشاورزی. سال دوم. شماره 4. 388-  399.

10- قاسمی، ش. و بحرانی، م. ج.1382. تأثیر فاصله ردیف و بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گلرنگ بهاره. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان.

11- قلاوند، ا. 1377. بررسی تاثیر فاصله خطوط کاشت و میزان های مختلف بذر بر عملکرد دانه سویا رقم ویلیامز. مجله علوم زراعی ایران. (1): 52-48.

12- قنواتی، ن. ع. 1384. آزمایش دانسیته کاشت گلرنگ . گزارش سالیانه واحد تحقیات دانه های روغنی مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین.

13- مروتی، ع. م.، سحری، ع. و برزگر، م. 1389. خواص فیزیکوشیمیایی بذر و روغن گلرنگ ارقام/لاین های ایرانی به عنوان منبع غنی از امگا 6. فصل نامه گیاهان دارویی سال نهم. (4):154-.145.

14- معادیخواه، ع.، اردکانی، م. ر.، نورمحمدی، ق. و امیدی تبریزی، ا. 1383. بررسی تأثیر روش ها و تراکم های مختلف کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی سه رقم گلرنگ پاییزه.  پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

15- میرزاخانی، م. 1380. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و آنالیز رشد ارقام بهاره گلرنگ در استان مرکزی، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).

16- میرنیا، خ.، محمدیان، م. و فلاح، م. 1379. مدیریت ازت در اراضی فاریاب .بابلسر. دانشگاه مازندران. 400 صفحه.

17- ناصری، ف. 1370. دانه های روغنی. انتشارات معاونت آستان قدس رضوی. 823 صفحه.

18- نژاد شاملو، ر. ع. 1375. بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام بهاره در اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).

19- Bassil, E. S., Kaffa, S. R. and Hutmacher R. A. 2002. Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to residual soil N following cotton in rotation in the San Joaquin valley of califernia. J. Agri. 138: 395-402.

20- Bohra, G., 2000. Effect of  levels of Nitrogen and row spacing in safflower. 63. Pp: 652.

21- Donald, C. M., and Hamblim, J. 1983. The Convergewnt evolution of annual seed crops in agriculture. Adv. Agron. 36: 97-143.

22- GiLbert, N. W., and Tucker, T. c.1967.Growth,yield and yield components of safflower as effected by source, rate.and time of application of nitrogen. Agron. J. 49: 54-56.

23- Gubbles, G. H., and Dedio, W. 2004. Effect of plant density and soil fertility and oil seed safflower genotypes. Canadian J. Plant Sci. 66: 521-527.

24- Koutroubas, S. D., Papkosta, D. K. and Doitsinis, A. 2004. Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre anthesis assimilates to safflower yield. Field Crop Research. Pp: 1-12.

25- Nasr, H. G., Katkhoda, N. and Tannir, L. 2003. Effect of N fertilization and papulation rate spacing on safflower yield and other characteristics. Agron. J. 72: 683-684.

26- Oekle, E. A., opliner, E. S. and Teynorm, T. M. 1992. Safflower. University of Minnesita. 148 Pp.

27- Rajput, R. L., and Pverma, O. 1992. Relative Performance of safflower Varieties With different levels of nitrogen under rainfed condition. Indian. J. Agron. 37: 290-292.

28- Ridley, A. O. 1973. Effect of Nitrogen and sulfur fertilizers on yield and quality of rape seed presented at the 16^th  Annual Manioba soil science meeting. University of Manitoba. Canada. Pp149-155.

29- Sharma, K. and Verma, A. 2002. Effect of plant population and row spacing on sunflower agronomy. Can. J. plant Sci. 75. 491-499

30- Smith, J. 2005. Safflower oil. Baileys Industrial Oil and Fat Products. (6^th ed). John Wiley. New York. Pp: 491 - 536.

31- Strasil, Z., and Vorlicek, A. 2002. The effect of Nitrogen fertilization, sowing rates and site on yield and yield components of selected varieties of safflower (carthamus tinctorius L). Rostlinna ryroba. (7): p 307 -311.

32- Taiping, Z., shaomian, Y.  and xingtao, Z. 1993. Study on mathematical. Model of relation between floral yield of safflower and sowing date, fertilization rate and density. 3^th International safflower conference. 14-18 June. china. Pp: 772-777.