تاثیر دورآبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

مجتبی جعفری بنیاد ¹ , محمد رضا نادری درباغشاهی ² , مهدی چنگیزی ³ , ایمان فراهانی ⁴

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
3 - مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
4 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی اراک

تاریخ دریافت : 1394/09/11 تاریخ پذیرش : 1394/09/11 تاریخ انتشار : 1388/09/01

کلید واژه: عملکرد, تراکم کاشت, سورگوم علوفه ای, دور آبیارى,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور بررسی دور آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزا عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی سورگوم علو فه ای رقم اسپیدفید در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل دور آبیاری در3 سطح: 9، 13 و17روزیک بار بعد از مرحله پنجه دهی در کرت های اصلی وعامل تراکم های کاشت در 3 سطح: 300،200 و400 هزار بوته درهکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. اثر دورهاى آبیارى بر صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد گره در بوته، وزن تر برگ در بوته، وزن تر ساقه و عملکرد علوفه تر معنى دار شد. اثر تراکم هاى گیاهى نیز بر صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن تر برگ در بوته، وزن تر ساقه و عملکرد علوفه تر معنى دار شد. همجنین اثر متقابل تیمارها بر صفات ارتفاع گیاه، وزن تر ساقه وعملکرد علوفه تر معنى دار شد. در این آزمایش بهترین رژیم آبیاری انجام آبیاری هر 9 روز یکبار و مناسب ترین تراکم300 هزار بوته در هکتار بود. نتایج به دست آمده نشان داد علوفه تر در سطح آبیاری 9 روزبیشترین مقدار را دارد در حالی که پس از خشک شدن میزان علوفه خشک در سطح آبیاری 9 روز یکبار و تراکمِ 300 هزار بوته در هکتار با میزان 33/33 تن در هکتار بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. درصد وزن خشک به وزن تر در سطوح مختلف آبیاری در سطح احتمال 5% تفاوت معنی دار داشت. همچنین تراکم ها و اثر متقابل تراکم در سطوح دور آبیاری در سطح احتمال 1% دارای تفاوت معنی دار بود.

چکیده انگلیسی:

      To consider density and application of various levels of irrigation intervals and plant density on yield and yield components and some physiological traits of forage sorghum Speedfeed cv., this research was done in the research farm of Arak Islamic Azad University in 2008. This test was executed as a factorial based on CRBD with four replications. Treatments were selected as different density and rates of irrigation interval. An application treatment of irrigation of three levels 9, 13 and 17 days, and the treatment of crop densities on three levels consisted of 200, 300, and 400 thousands bushes per hectare. Traits such as plant height, stem height, panicle height, number of tiller, tiller height, number leaf of tiller, number of leaf, number of node, stem diameter, dry forage yield, wet forage yield, wet stem weight, dry stem weight, wet leaf weight, dry leaf weight, dry weight, wet weight, dry weight to wet weight, dry leaf weight to dry stem weight, LAI, TDW, CGR, RGR, NAR, LAR, LAD, LAID, BMD, SLA and LWR were studied. Results indicated that an effect of irrigation of the bush on plant height, stem height, panicle height, number of tiller, tiller height, number leaf of tiller, number of leaf, number of node, stem diameter, dry forage yield, wet forage yield, wet stem weight, dry stem weight, wet leaf weight, dry leaf weight, dry weight, wet weight, dry weight to wet weight, dry leaf weight to dry stem weight had a meaningful distinction. Also, the effect of different densities on  plant height, stem height, panicle height, number of tiller, tiller height, number leaf of tiller, stem diameter, dry forage yield, wet forage yield, wet stem weight, dry stem weight, wet leaf weight, dry leaf weight, dry weight, wet weight, dry leaf weight to dry stem weight had a meaningful distinction. Interactions of the treatments on the plant height, stem height, number of tiller, tiller height, number leaf of tiller, stem diameter, dry forage yield, wet forage yield, wet stem weight, dry stem weight, dry weight, wet weight, dry leaf weight to dry stem weight became meaningful.  The most forage yield gained per hectare was 74 ton/ha in an irrigation of 9 days once, and an application of density of 300,000 bushes.    

منابع و مأخذ:

 

1- آذری نصرآباد، ع. و بازاری، م. 1383. بررسی اثر تراکم بوته و رقم بر عملکرد سورگوم علوفه‌ای در منطقه بیرجند. نهال و بذر.                                                                           

2- اهدایی، ب. 1372. انتخاب برای مقاومت به خشکی در گندم، اولین کنگره زراعت واصلاح نباتات کرج.

3- بنی صدر، ن. و مهرور، م. 1377. زراعت سورگوم علوفه ایی. انتشارات نصر آموزش

4- چابوک، ب. 1375. ارزیابی شاخص های فیزیولوژیکی موثر در مقاومت به خشکی کشاورزی .

5- خدابنده ، ن. 1372. غلات ، انتشارات دانشگاه تهران

6- خیاطی، 1370. بررسی اثرات تاریخ کاشت و میزان بذر بر روی سورگوم

 اسپید فید.ایستگاه تحقیقات زهک زابل. کارنامه سال 1370 سازمان تحقیقات کشاورزی .

7- دهقانی قناتستانی، ا. 1375. تاثیر تراکم و مقادیر مختلف کود ازته سرک بر عملکرد علوفه، پروتئین و اسید پروسیک سورگوم علوفه ایی در کشت دوم در کوشکک و زرقان در استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. 81 صفحه.

8- رضائی، ع.، فرحبخش، ح. و کریمی، م. 1372. روش سریع تخمین سرعت رشد محصول سورگوم. مجله علوم کشاورزی ایران 28-17 : (4) 25.

9- زند، ب. 1372-1370. بررسی و مقایسه عملکرد میزان پروتئین ارقام هیربیدهای جدید سورگوم علوفه ایی.

10- سید، س. ه. 1373. اثر دور آبیاری خشکی بر بعضی از جنبه های فیزیولوژیکی و زراعی گندم. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.

11- فنائی، ج. ر.، ولی‌زاده، ج. و اکبری‌مقدم، ح. 1381. اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام سورگوم دانه‌ای در سیستان. نهال و بذر 18: 293 – 283.

12- فومن اجیرلو، ع. 1384. سورگوم. خاستگاه، پراکنش رشد و نمو و موارد مصرف آن. انتشارات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر.

13- کریمی، ه. 1376 . زراعت و اصلاح گیاهان علوفه ای. انتشارات دانشگاه تهران،414 صفحه.

14- کاشانی ،ع. 1364. اثر مقادیر مختلف ازت و فواصل برداشت بر عملکرد سودانگراس در منطقه خوزستان، مجله علمی کشاورزی، شماره 10، اسفند ماه.

15- کاظمی اربط، ح.، رحیم زاده خوبی، ف.، مقدم، م. و بنالی خسرفی، الف. 1379. اثر مقادیر مختلف کودهای فسفر و دوره های آبیاری بر روی بیوماس تولیدی سورگوم علوفه ای.

16- کوچکی، ع. 1364. زراعت در مناطق خشک. دانشگاه مشهد.

17- مدنی، ح. 1383 . مقایسه ارقام سورگوم دانه ای و علوفه ای در شرایط آب و هوایی اراک ، گزارش نهایی طرح پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک.

18- مدیر شانه چی، م. 1369. تولید و مدیریت گیاهان علوفه ایی، معاونت فرهنگی آستان قدس.

19- معاونی، پ. 1382. مطالعه اثر فاصله کشت بر عملکرد کمی و کیفی سورگوم علوفه ای.

20- Abdel-Gaward, K. T. 1993. Water stress and nitrogen fertilization of forage sorghum.Bull. Faculty Agrac.,Univ. Cario, 44:587-598.

21- Allard, R. W. and bradshaw, A. D. 1964. Iimplications of genotype environmental interactions in applied plant breeding..crop sci.4:503-507.

22- Bradshaw, A. D. 1965. Evolutionary significance of phenotypic plasticity in plants.Adv.Genetics 13:115-155.

23- Brawnd , H. R .  1976. Nutrient counent . Agron j.68.227-280 .

24- Conely, S. P., Stevens, W. G. and Dunn, D. D. 2005.Grain sorghum response to row spacing, plant density, and planter skips. Online. Crop Management doi:10.1094/cm2005-0718-01-RS.

25- Cummins, d. g. 1961. Relationships between tannin content and forage digestibility in sorghum .agron.j.63:500-502.

26- FAO. 1999. Fao quart.bull.statis.12(1/2):33.

27- Gnansounoua, E., Dauriata, A. and Wyman, C. E. 2005. Refining sweet sorghum to ethanol and sugar: Economic trade-offs in the context of North China. Bioresour. Technol., 96:985-1002.

28- Guler, M., Gul, I., Yilmoz, S. ,Emeklier, H. Y. and Akdogan, G. 2008. Nitrogen and Plant Density Effects on sorghum. Journal of Agronomy, ISSN 1812-5319.

29- Ismail Gul, Veysel Saruhan and Mehmet Basbag. 2005. Determination of Yield and Yield Components and Relationship among the Components of Grain Sorghum Cultivars Grown as Main Crop. Asian Journal of Plant Sciences 4(6):613-618.

30- kurle, J. E., Sheaffer, C., Crookston, R. K., Peterson, R. H., Chester- Jones, H. and Luechen, W. E. 1991. Popcorn,sweetcorn and sorghum as alternative silage crops.j.prod.agric.4:432-436.

31- Limon-ortega, A., Mason, S. C. and Martin, A. R. 1998. production practices improve grain sorghum and pearl millet compettitivenss with weeds.agron.j.90:227:232.

32-Naeem, M., Nsim, S. and Shakoor, A. 1992. Evaluation of exotic sorghum germplasm for grain and fodder production under rainfed conditions. J.Agric. Res., 19:185-188.

33-Nasser, A., AL-Suhaibani. 2006. Effect of Irrigation Intervals and Nitrogen Fertilizar Rates on Fresh on Forage yield of Sudangrass.Res. Bult.,No.(142), Food Sci. & Agric. Res.Center,King Saud Univ., pp. (5-17) 2006.

34- Reich, V. H. and Atkins, R. E. 1970. Yield stability of four population types of grain sorghum, Sorghum bicolor r(l.) Moench, in different environments.Crop Sci. 10:511-517.

35- Schnell, F.W. and Bcker, H. C. 1986. Yield and yield stability in a balanced system of widely differing population structures in Zea mays L. Plant Breeding 97:30-38