بازتاب‌ جلوه‌های عشق عرفانی در زبان حافظ

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

هما یمینی ¹ (دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان،دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)
تورج عقدایی ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1397/10/19 تاریخ پذیرش : 1397/10/19 تاریخ انتشار : 1397/08/01

کلید واژه: عشق, حافظ, معشوق, عاشق,

چکیده مقاله :

مطالعة دیوان حافظ، در هر شرایطی و برای جست‌وجوی هر مقوله‌یی، لذت‌بخش و آموزنده است. امّا تردید نباید کرد که عشق، در غزل‌های آسمانی او، هرگز عطش جست‌وجوگر را فرونمی‌نشاند؛ بلکه همواره او را تشنه‌تر می‌کند. در این مقاله کوشیده‌ایم یک بار دیگر به این موضوع آشنا بپردازیم و عواطف و اندیشه‌های حافظ را با اندیشه‌های فیلسوفان و عارفان، رویاروی کرده، سهم حافظ را در پیش‌برد طریقت عشق، در کنار انبوهی از مسایل که با این عاطفة انسانی، همراه می‌شوند، نشان دهیم. اطلاعات این مقاله از طریق کتاب و اسناد، گرد آمده و سپس داده‌های تحقیق با استفاده از روش توصیفی تحلیل شده است. برای بازنمود اندیشة حافظ در این مقوله، ابتدا به سراغ مباحث کلی عشق رفته و آن را در قالب یک مثلث در دیوان حافظ کاویده‌ایم. مثلثی که پایه‌اش عشق و دو ضلع آن معشوق و عاشق است. حاصل کار این است که تمام آن چه بر زبان حافظ جاری شده، محصول تجربه‌های شخصی اوست و با سخن کسانی که عشق را با عقل توصیف کرده‌اند، بسیار متفاوت است.