واکاوی طریقت حروفیه در دوره عثمانی

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

معصومه درسار ¹ , محبوب مهدویان ² , علیرضا روحی میر آبادی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
2 - استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی،ایران.

تاریخ دریافت : 1399/10/06 تاریخ پذیرش : 1399/10/06 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: حروفیه, عثمانی, Ottoman, فضل‌الله, آسیای صغیر, Hurufism, Fazlullah, Asia Minor,

چکیده مقاله :

حروفیه یکی از طریقت های صوفیانه مهم و تأثیرگذار در تاریخ امپراتوری عثمانی بود که بررسی مناسبات آن با دولت عثمانی، جهت روشن ساختن زاویه ای از پیوند دولت عثمانی با طریقت های صوفیه، از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمینه های پیدایش حروفیه به قرن 8 ق./ 14 م. در ایران برمی گردد. آن زمان که این طریقت در آناطولی پایه گذاری شد، توانست از طریق پیوند با بکتاشیه نفوذ خود را در قلمرو امپراتوری عثمانی گسترش داده و چندین قرن در تحولات سیاسی و اجتماعی امپراتوری عثمانی نقش داشته باشد. خواست بنیادی پژوهش حاضر، بررسی چگونگی شکل گیری و نضج و بالندگی حروفیه در قلمرو عثمانی با نگاهی به زمینه های پیدایش و آغاز آن و نیز روابط و تأثیرات حروفیه بر دیگر طریقت های تصوف، بویژه بکتاشیه و همچنین نقش سیاسی و اجتماعی حروفیه در امپراتوری عثمانی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است.نتایج و دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که از نخستین سال های تأسیس دولت عثمانی میان این دولت و طریقت حروفیه مناسباتی وجود داشته است و داعیان حروفیه با نفوذ در قلمرو عثمانی و ایجاد روابط محکم با بکتاشیه و نفوذ در میان ملیت های مسیحی و لشکر ینی چری، به ترویج عقاید حروفی گری پرداختند. حروفیان جهت دستیابی به اهداف اجتماعی و سیاسی خود، همواره در صدد فعالیت هایی بر علیه حکومتگران عثمانی بودند. آراء و عقاید بدعت آمیز و توطئه گری های آن ها علیه دولت عثمانی باعث گردیده بود، عثمانی ها همواره در طی قرون مختلف در پی سرکوبی و تعقیب و تعذیب آن ها باشند.

چکیده انگلیسی:

 Hurufism was one of the most important and influential Sufi sects in the history of the Ottoman Empire and its study of its relations with the Ottoman government is very important in order to clarify the angle of the Ottoman state's connection with the Sufi sects. Backgrounds of the origin of letters in the 8th century AH / 14 AD. Returns to Iran. When this sect was founded in Anatolia, it was able to expand its influence in the Ottoman Empire through its connection with Bektashi and to play a role in the political and social developments of the Ottoman Empire for several centuries. The basic demand of the present study is to study how the formation and maturation of letters in the Ottoman Empire by looking at the origins and beginnings and also the relations and effects of letters on other Sufi methods, especially Bektashi and also the political and social role of letters It is in the Ottoman Empire. Research method In this research, descriptive-analytical method and data collection method is also library. The results and achievements of this study show that from the first years of the establishment of the Ottoman state, there were relations between this government and the alphabetic way, and the claimants of the alphabet with influence in the Ottoman territory, and establishing strong relations with Baktashia and influence among nations. Christian and the Yenicheri Army promoted the ideas of the alphabet. In order to achieve their social and political goals, the Al-Harfis were always engaged in activities against the Ottoman rulers, which were caused by their heretical views and conspiracies against the Ottoman government. Throughout the centuries, they sought to suppress and persecute them.