تجلی عرفان در غزلیات رضا قلی خان هدایت

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

ندا پازاج ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان وادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.)
عطامحمد رادمنش ² (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail])
محمد ابراهیم ایرج پور ³ (دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور. ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/10/06 تاریخ پذیرش : 1399/10/06 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: دیوان غزلیات, عرفان قاجار, رضاقلی‌خان هدایت, Qajar’s mysticism, Reza-Qoli Khan Hedayat, Divan of lyrics,

چکیده مقاله :

عصر صفویه و پس از آن را نمی‌توان به یکباره دوران محو و قهقرای تصوف دانست زیرا اوضاع آشفتة اجتماعی این عصر منجر شد تا پس از یک دوره فترت، مردم توجه ویژه‌ای به عارفان این دوره داشته باشند و رهپویان این وادی در این زمان آثار ممتازی از خود به یادگار گذارند. از جمله می‌توان از رضاقلی‌خان هدایت به عنوان یکی از نمادهای فرهیختگی دورة قاجار نام برد. وی علاوه ‌بر امور درباری و دیوانی، در مسیر عرفان نیز سلوک کرده و در این زمینه آثار قابل توجهی از خود به یادگار گذاشته است. در این مقاله نگرشی به عرفان دورة قاجار صورت گرفته، طریقة طریقتی رضاقلی‌خان هدایت، سبک شعری، سطح عاطفی و فکری شاعر و بازتاب مباحث عرفانی در غزلیات وی مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Safavid era and the one after cannot be considered as the instant elimination period and regression era for Sufism. This was the era of turbulent social conditions so that after a period of interregnum, people had their full attention to the mystics of the time and the followers at this era left outstanding works of their own. Included was the Reza-Qoli Khan Hedayat as a symbol of sophistication during Qajar period. Along with managing court and administrative affairs, he went through the course of mysticism and left behind significant works accordingly. This paper takes a glimpse of mysticism during Qajar era, the course of tariqa by Reza-Qoli Khan Hedayat, poetic style, the emotional and intellectual level of the poet, and the reflection of the mystical topics in his lyrics.