کنکاشی در نقاط قوت اندیشه‌ها و کارکردهای تصوّف و عرفان
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
محمد شریفانی
1
(دانشیار گروه الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، ایران.)
محمد معرفت
2
(استادیار گروه الهیات ومعارف اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران. نویسنده مسئول: m.marefat@iau.ac.ir)
کلید واژه: عرفان, تصوّف, mysticism, Sufism, Strengths, نقاط قوت, عرفان مثبت, میراث مثبت عرفان, positive mysticism, positive heritage,
چکیده مقاله :
در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و به کمک اسناد نوشتاری و تحقیق کاربردی نقاط قوت اندیشه‌ها و کارکردهای تصوّف و عرفان مورد کاوش و تحلیل قرارگرف ه است. هر مسلک و آیینی امکان دارد صاحب نقاط قوت یا منفی باشد. عرفان و تصوّف نیز از این قانون استثنا نیست. بررسی شاخص‌های عرفان و تصوّف مثبت، از دیدگاه دین اسلام و آموزه‌های اسلامی است. در این نوشتار به بررسی و واکاویِ چهار محور اخلاقی و تربیتی، اجتماعی و سیاسی، فرهنگی و هنری و مذهبی و فکری، به مثابه محورهای اصلیِ نقاط قوت و میراث مثبت تصوّف و عرفان پرداخته شده است؛ سپس دنباله هر محور، ارزیابی و تحلیل مهم‌ترین ویژگی‌های مثبت عرفان آورده شده است. بی‌توجهی به ظاهر و رویگردانی از عادات گذشته، تطهیر و پاکسازی نفس، توسعه آموزش و تربیت دینی، ریاضت مشروع و معقول، زهد و پارسایی، تسامح، سازش و رواداری مذهبی، خردورزی و عقلانیت، روش میانه‌روی و اعتدال، گسترش نیکوکاری و احسان اجتماعی، ایجاد شادی و نشاط، ادبیات و شعر، خطاطی و خوشنویسی، غنی‌سازی فرهنگی و گسترش هنر، موسیقی، پایبندی به آداب طریقت، شریعت‌محوری و ولایت‌پذیری از مهم‌ترین میراث مثبت محورهای یادشده هستند. نگارنده تأکیددارد به دلیل وجود بعضی از آسیب‌ها و آفت‌های تصوّف و عرفان، نباید به طور کلی تصوّف و عرفان را ناپسند دانست و نباید مانعِ انتشار نقاط قوت و مقبول آن شد.
In this article, with the help of written documents and applied research, the strengths and functions of Sufism and mysticism have been explored and analyzed with the help of descriptive and analytical methods. Every profession and religion may have strengths or weaknesses. Irfan and Sufism are no exception to this rule. Investigating the indicators of positive mysticism and Sufism is from the perspective of Islam and Islamic teachings. In this article, four axes, including moral and educational, social and political, cultural and artistic, religious and intellectual, have been investigated as the main axes of the strengths and positive heritage of Sufism and mysticism; then the sequence of each axis, evaluation and analysis of the most important features of positive mysticism is given. Disregarding appearance and turning away from past habits, purifying and purifying the soul, developing religious education and upbringing, legitimate and reasonable austerity, asceticism and piety, tolerance, compromise and religious tolerance, prudence and rationality, moderation and moderation, spreading charity and social benevolence. , the attitude of creating happiness and cheerfulness, literature and poetry, calligraphy and calligraphy, cultural enrichment and expansion of art, music, adherence to Tariqat customs, Sharia-oriented and provincialism are the most important positive legacies of the aforementioned axes. The author emphasizes that due to the existence of some harms and plagues of Sufism and mysticism, one should not consider Sufism and mysticism in general distasteful and should not prevent the dissemination of its strengths and acceptance.
_||_