تبیین ضرورت‌های سه‌گانة انسان کامل از دیدگاه ابن عربی و علامه طباطبایی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیعبدالله صلواتی 1 , فاطمه کوکرم 2
1 - دانشیار فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران.
2 - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: fkookaram@gmail.com
کلید واژه: انسان کامل, علامه طباطبایی, ابن عربی, Ibn Arabi, Allameh Tabatabai, the perfect man, ضرورت وجودی, ضرورت سلوکی, ضرورت معرفتی, the Existence Necessity, the Conduct Necessity, the Epistem Necessity,
چکیده مقاله :
شناختن انسان کامل و پی بردن به ابعاد وجودی او جهت پیروی از وی در امور از گذشته همواره مورد توجه و علاقۀ اندیشمندان بزرگ بوده است. این موضوع یکی از مهم ترین ارکان عرفان اسلامی است. نگارندگان در این تحقیق قصد دارند تا به تبیین ضرورت های سه گانة انسان کامل از دیدگاه ابن عربی و علامه طباطبایی بپردازند. پرسش اساسی این پژوهش آن است که ضرورت وجود انسان کامل از دیدگاه علامه طباطبایی و ابن عربی چیست؟ ضرورت انسان کامل تنها برای عالم انسانی نیست، بلکه ضرورتش برای کل عالم است یعنی انسان نه تنها برای طی مراتب کمال به انسان کامل نیاز دارد بلکه کل عالم برای بقا و حفظش نیاز به انسان کامل دارد. در این پژوهش نخست مراتب وجود از دیدگاه علامه مورد بررسی قرار می‌گیرد و توجه ویژة ایشان به عالم اسمای الهی تبیین می شود. ابن عربی و علامه هر یک از موجودات عالم را اسمی از اسمای الهی می دانند که در میان آن ها انسان جامع جمیع همۀ اسمای الهی است. ابن عربی براساس رویکرد علم الاسمایی خود به تبیین رابطۀ حق، انسان کامل و عالم می‌پردازد. از دیدگاه ابن عربی، انسان کامل نزدیک‌ترین تجلی به خدا محسوب می شود و می گوید انسان کامل واسطۀ فیوضات حق به ممکنات است. علامه نیز ولیّ خدا را کسی می داند که به مقام ولایت الهی رسیده است و انسان ها از او تبعیت می کنند. رویکرد علامه در مورد این موضوع به آیات قرآن و اصول و مبانی عقلی استوار است. یکی از دستاوردهای این پژوهش آن است که نگارندگان علاوه بر ضرورت وجودی انسان کامل، که غالباً محور مباحث ضرورت وجود انسان کامل در عالم پیرامون این موضوع بحث می شود، در مورد ضرورت سلوکی و ضرورت معرفتی نیز پرداخته اند و هر یک از ضرورت های سه گانه دلایلی جهت اثبات ضرورت وجود انسان کامل در عالم هستند.
A long time ago the great thinkers have been attract to recognize the perfect man and find out his aspects in order to follow him. This subject is one of the main pillars Islamic mysticism. The authors intend to begin explaining the necessities for triple from the Ibn Arabi and Allameh Tabatabai. The main question of study is that what is the necessity of the perfect man from Ibn Arabi and Allameh Tabatabai? The necessity of the perfect man not only for the human kind, but also it’s for the whole of the world, therefore a human not only for during the path to perfection we need a perfect human, but all of the world for the survival and its retain needs to the perfect man. At first, we studied positions of existence from the Allameh Tabatabai in this study. Then his special attention expressed to the world of the divine names. Allameh knows that each of the creatures is the name of the divine names which between the “the humen” is the comprehensive all of the divine names. According to the approach of Al`asma science of Ibn Arabi, he expresses about the explain God connection, the perfect man and the world. From Ibn Arabi the perfect man is the closest manifestation of God and he says the perfect man is inductor blessing of God`s creature. In addition, Allameh knows the perfect man who is that he reached to the position of the divine province and the creatures follow up from him. His approach based on the Quran verses, intellectual principles and foundation. One of the achievements of this research is the authors in addition to existence necessity of the perfect man, that its often the basis of topics the necessity bearing, the necessity knowledge and the necessity epistem and each of the reasons to prove of the perfect man necessity at world.
_||_