بررسی ولایت در آثار قشیری
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیمهدی شریفیان 1 , شهلا علیه پور 2
1 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. نویسندۀ مسئول:
Drmehdisharifian@gmail.com
2 - دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
کلید واژه: کرامات, عرفان و تصوّف, ولایت, mysticism, قشیری, vilayat, wonder wrought, Ghoshairi,
چکیده مقاله :
اصل ولایت به عنوان اساس طریقت تصوّف و باطن نبوّت به شمار می رود. مقام ولایت متعلّق به کسانی است که خداوند متولّی ایشان گشته و به عنوان دوست ویژۀ خود برگزیده است. مسألۀ ولایت که به پیر و ولیّ این امکان را می دهد تا با تصرّف در احوال مرید او را به سر منزل مقصود برساند. از نکات مورد تأکید صوفیان در تمام دوره های عرفان و تصوّف اسلامی است. قشیری در آثار خود، بویژه در رسالۀ قشیریّه به بیان بسیاری از مفاهیم بنیادین عرفان و تصوّف از جمله ولایت پرداخته و قدیمی ترین تعریف از آن را ارائه داده است و به دلیل تأثیر وی بر آثار پسین، بررسی آثار او در باب ولایت می تواند روشنگر عقاید کلّی پیرامون این مسأله در تصوّف اسلامی باشد؛ ازاین رو در این پژوهش که با نگاهی متن محور و به شیوۀ کتابخانه ای انجام شده، مبانی عرفانی ولایت و عوامل تحقق آن در انسان از دیدگاه قشیری تبیین و به نحو نظام مند ارائه شده است. نتایج حاکی از آن است که ولایت نزد قشیری امری عطایی و یا کسبی و متعلّق به کسانی است که خداوند افعال و اوصاف بشری را از آن ها زدوده و به اوصاف الهی بدل کرده و بیشترین کارکرد آن در رابطۀ مرید و مرادی است. او کرامات را امری موهومی و نشانۀ صدق ولیّ می داند.
The principle of vilayat is as the inside of prophecy and the basis of the path of Sufism and gnosisism. The authority of vilayat belongs to those whom God has been trustee thema and has been protected from rebellion and disobedience and has chosen as his special friend. The issue of saintship which allows the elder and saint to adept in moods of mystic, is one of the points Sufis emphasis in all periods of Islamic mysticism and Sufism. Ghoshairi in his works, especially in the Epistle of Ghoshairiyeh, expresses many of the basic concepts of mysticism and Sufism including vilayat and he has presented the oldest definition of it and because of his influence on the later works, study of his works on vilayat can clarify the general ideas surrounding this issue in Islamic Sufism; Hence, in this paper which is based on a text-based and librarian method, the mystical foundations of vilayat and the factors of its realization in humans is expressed of Qhoshairi's view and presented systematically. The results indicate that vilayat in the Ghoshairi’s works is a forgiven or obtained subject and belonging to those God have eradicated human traits from them and has turned into divine attributes and it's most workable with an adept and elder. He knows wonder wrought as a fantasy matter and a sign of truth saint (vali)
_||_