رویکرد قرآن و عرفان به معنا و مفهوم تزکیه
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیعلیرضا فیروزفر 1 , جواد نصیری 2 , سمیه فیروزفر 3
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان
2 - نویسنده مسئول و دانشجوی کارشناشی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی
3 - دانشجوی کارشناشی ارشد ادیان ابراهیمی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم
کلید واژه: عرفان, تزکیه, تهذیب, قرآن,
چکیده مقاله :
این مقاله در رابطه با رویکرد قرآن و عرفان به معنا و مفهوم تزکیه بحث می‌کند. واژه تزکیه در اصل حاوی دو معنای رشد و نمو دادن و تطهیر وپاکیزه‌سازی است. البته باید توجه داشت که این دو معنا با یکدیگر، پیوند دارند و به نوعی لازم و ملزوم یکدیگرند. معمولا در کتاب‌های تعلیم و تربیت و متون اخلاقی و عرفانی دو واژه تربیت و تهذیب را به جای تزکیه به کار می‌برند. تزکیه در عرفان عبارت است از زدودنِ نفس و تخلیة آن از عقاید باطل و اوصاف مذموم، میراندنِ هوای نفس، تربیت کردن و به صلاح آوردن نفس و از صفت امّاره به مطمئنه رسانیدن آن. برخی تزکیه را به معنای ترک دنیا دانسته‌اند. در منابع عرفانی به تزکیه به طور مستقل کمتر پرداخته شده و بیشتر آن را ذیل، سیروسلوک و ریاضت نفس مطرح کرده‌اند. در آثار اخلاقی نیز، ذیل بحث تهذیب نفس، به تزکیه پرداخته شده است.
This paper discusses the Koran and mystical approach toward the concept of catharsis. The word catharsis in fact contains two meanings on growth and transformation as well as purification and cleansing. Of course, it should be noted that they are interrelated and are kind of essential to one another. Usually, two words of breeding and polishing are used for catharsis in the moral and mystical texts. Catharsis in mysticism is removing evil spirit and discharging it from any ill thoughts and malicious characteristics, warding off spiritual impurities, rearing and bearing and qualifying spirit from an aggressive one to the secure one. Some persons take catharsis as disporting worldly affairs. Catharsis is not at all dealt with independently in mystical sources; rather, it is mostly addressed as spiritual journey and asceticism. In ethical works, too, catharsis is dealt with under the term of spiritual refinery.