انسان کامل و نمود آن در مدایح نبوی ابن جابر اندلسی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
سیدمهدی مسبوق
1
,
مهری قادری بیباک
2
1 - دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی قم.
کلید واژه: سعادت پرور, استنباط عرفانی, سرالاسراء, عرفان مأثور, روش اجتهاد,
چکیده مقاله :
انسان کامل از جمله موضوعاتی است که اهل عرفان مطرح نموده‌اند و مفاد آن تجلی صفات کمالی خداوند در انسان است. برترین نمونهای که برای این موضوع معرفی می‌شود وجود مقدس نبیّ اکرم(ص) است که آینۀ صفات خدایی است؛ این مفهوم نزد عرفا، به حقیقت محمدیّه معروف است. ابن جابر اندلسی از جمله شاعرانی است که دیوان خود را با مدایح نبوی آراسته و در آن دیدگاههای عرفانیخود را بیان داشته که از جملۀ این مضامین و معانی عرفانی مقولۀ انسان کامل و حقیقت محمدیّه است که نمود بارزی در اشعار او یافته است. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا به بررسی سرودههای عرفانی ابن جابر پرداخته و محورهای مختلف مرتبط با انسان کامل و حقیقت محمدیّه را در اشعار او بررسی و تحلیل نموده است. برآیند پژوهش نشان میدهد که پیامبر از منظر ابن جابر حقیقتی است ورای صورت خود در زمان و مکان خاص، و به نوعی دارای هستی جهانی، ازلی و ابدی است و با ذات مقدّس حق نسبتی خاص دارد. او نبی اکرم(ص) را اولین مخلوق خداوند و سرچشمۀ نور و هدایت معرفی میکند و به تبیین اختصاصات و برتری ایشان بر سایر انبیا میپردازد و قضیۀ معراج یا راه رفتن پیامبر در هوا را از جمله مقامات منحصر به فرد ایشان معرفیمیکند.