تبيين تاثيرات کيفيت سرزندگي بر تحقق مولفه‌هاي شهر آرام در شهر قزوين با استفاده از مدل IAHP
محورهای موضوعی : معمار شهرفاطمه اسداله شریفی 1 , سیدمحمدرضا خطیبی 2 , جمال الدین سهیلی 3
1 - پژوهشگر دکتری، گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - دانشیار، گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. نویسنده مسئول.
3 - دانشیار، گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
کلید واژه: شهر آرام, سرزندگي, آي اي اچ پي, اکسپرت چويس ,
چکیده مقاله :
با شروع انقلاب صنعتي و گسترش شهرها، به‌تدريح اولويت دادن به فضاهاي شهري کمرنگ شده و از کيفيت فضاهاي شهري کاسته شده است. هدف از سرزندگي و شهر آرام بهرهبرداری درست از فضای شهری مطابق با نیاز شهروندان، بهبود کيفيت زندگي و افزايش نشاط در شهر است. پژوهش حاضر به لحاظ ماهيت، توصيفي-تحليلي و به لحاظ هدف کاربردي است که به صورت کیفی و کمی انجام شده است. و جمع‌آوري اطلاعات به صورت کتابخانه‌اي، ميداني و پرسشنامه صورت گرفته است و مدل تحليلي مدنظر تحليل سلسله‌مراتبي بهبوديافته است. برای سنجش میزان اهمیت هر یک از مولفه‌ها، پرسش‌نامه‌هایی تدوین شدند و توسط 30 کارشناس در این زمینه تکمیل و سپس وزن معیارها توسط مدل آي‌اي‌اچ‌پي و نرمافزار اکسپرت چویس محاسبه شدند. با توجه به تحلیل‌ها معیارهای کیفیت زندگی با میانگین وزنی 133/0 اولویت اول، ايمني و امنيت 129/0 دوم، کيفيت محيطي 126/0 سوم و انعطاف‌پذيري 122/0 چهارم محاسبه شدند. نتایج نشان می‌دهند، شهر قزوین مشکلاتی مانند تلاقی بافت فرسوده با بافت تاریخی و تراکم جمعیتی، کمبود برخی امکانات زیرساختی، فضای شهر مطلوب، سرزندگی، کاربریهای متناسب با محدوده، دسترسی، دارد که سبب افول نشاط و کيفيت فضاي شهري مي‌شوند. سوال این پروژه راه‌کارهای موثر بر تحقق شهر آرام با توجه به سرزندگي در شهر قزوین کدامند؟ درنظر گرفته شده است. در این راستا لازم است، تمام ابعاد در نظر گرفته شوند و با توجه به محدودیت‌های هر منطقه راهکاری‌هايي نظیر هویتبخشی، تامین و توزیع خدمات و کاربری، اعتمادسازی، اصلاح ساختار بافت، حفاظت از باغات، ايمني و امنيت براي شهر ارائه شوند.
The current research is descriptive-analytical in nature and applied in terms of objective, which has been carried out qualitatively and quantitatively, and the collection of information has been done in the form of library, field and questionnaire, and the considered analytical model of hierarchical analysis has been improved. To measure the importance of each of the components, questionnaires were compiled and completed by 30 experts in this field, and then the weights of the criteria were calculated by the AIHP model and Expert Choice software. According to the analysis, quality of life criteria were calculated with a weighted average of 0.133 as the first priority, safety and security as 0.129 as the second, environmental quality as the third as 0.126, and flexibility as the fourth as 0.122. The results show that Qazvin city has problems such as the intersection of dilapidated texture with historical texture and population density, lack of some infrastructural facilities, favorable city atmosphere, vitality, uses appropriate to the area, accessibility, which cause the decline of vitality and quality of the urban space. The question of this project, what are the effective solutions for the realization of slow city with regard to vitality in Qazvin city? Is considered. In this regard, according to the limitations of each region, solutions such as identification, supply and distribution of services and usage, trust building, tissue structure modification, garden protection, safety and security should be provided for the city.
• اسماعیلی، کاظم. (1398). تبیین ساختار فضایی - کالبدی شهر آرام با تاکید بر زیست‌پذیری شهری (مطالعه موردی: مهرشهر کرج). استاد راهنما: دکتر سید محمدرضا خطیبی، استاد مشاور: دکتر محمدرضا پور جعفر، پایان‌نامه دکتری، قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
• اسماعيلي، کاظم و خطيبي، محمدرضا و پورجعفر، محمدرضا. (1398). ارزيابي عوامل موثر بر تحقق رويکرد شهر آرام؛ محدوده مورد مطالعه مهرشهر کرج. فصلنامه انش شهرسازي، 3(3)، 64-45
• بمانيان، محمدرضا و شهبازي، مهرداد. (1395). نقش عوامل عملکردي در سرزندگي فضاهاي باز شهري نمونه موردي پارک ارم همدان. مديريت شهري، 8 (28)، 68-57
• توپچی ثانی، علی و محمدی، محمود و میرزایی، محمدرضا و توپچی ثانی، امیر حسین. (1401). ارزیابی اهمیت معیارهای تاب آوری کالبدی بافتهای فرسوده شهری با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی بهبود یافته. فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 12(4)، 407-422
• جوادي، قاسم و طالعي، محمد و کريمي، محمد. (1392). ارزيابي معيارهاي مختلف براي تعيين تنوع کاربري‌هاي ترکيبي شهري از طريق GIS مطالعه موردي محلات و مناطق شهرداري تهران شماره 7. مطالعات و تحقيقات شهري و منطقه‌اي، 4 (16)، 46-23
• جهانگير، صبا و کلانتري، حسين و صارمي، حميدرضا. (1398). امکان‌سنجي ارتقاي پياده‌مداري با رويکرد سرزندگي در فضاهاي شهري مطالعه موردي طراحي خيايان امام خميني (ره). فصلنامه مطالعات شهر ايراني اسلامي، 9 (35)، 47-64
• حبيبيان، بهار و حاتمي‌نژاد، حسين. (1399). تبيين اثرپذيري سرزندگي محله‌هاي شهري از ابعاد دل‌بستگي مکاني نمونه موردي مطالعه شهر اهواز. برنامه‌ريزي و آمايش فضا، 24 (1)، 151-182
• خستو، مريم. (1399). تاثير مولفه‌هاي فرهنگي بر سرزندگي فضاهاي شهري. فصلنامه علمي-پژوهشي آمايش محيط، (60)، 73-92
• داداش‌پور، رضا و احمدزاده، حسن و ولي‌زاده، رضا. (1400). بررسي عملکرد مديريت شهري بر پايداري و سرزندگي در مناطق شهري: مورد مطالعه شهر اروميه. فصلنامه جغرافيا (برنامه‌ريزي منطقه‌اي)، 12 (3)، 637-618
• زنده‌دلان، آناهيتا و خسروي، حسين و صفائيان، الهه. (1398). کالبد انعطاف‌پذير با تلفيق معماري و سازه با بهره‌گيري از اوريگامي. معماري و شهرسازي آرمان‌شهر، 12 (28)، 58-39
• سازمان مسکن و شهرسازی استان قزوین. (1390). طرح توسعه و عمران شهر قزوین و حوزه نفوذ. قزوین: سازمان مسکن و شهرسازی استان قزوین
• شورچه، محمود. (1395). جغرافیای شهری معاصر. تهران: مؤسسه انتشارات پرهان نقش
• صفري شيخ علي کلايه، بهاره و ترابي، زهره. (1401). بررسي عوامل کالبدي ميدان بهارستان در سرزندگي شهروندان تهران. نشريه مطالعات هنر اسلامي، 19(47)، 319-327
• طهماسبي، فرخ و نظم‌فر، حسين و قنبري، ابوالفضل و رضايي‌نيا، حسن. (1401). اجتماع‌پذيري و سرزندگي فضاهاي عمومي شهري: شواهدي از ديدگاه متخصصين و کاربران در خيابان وليعصر تهران. فصلنامه دانش شهرسازي، 6(2)، 148-131
• علی نژاد، سحر. (1395). طراحی فضاهای شهری مادی‌های اصفهان با رویکرد شهر آرام؛ مورد مطالعه: فضای سبز خطی مادی فرشادی اصفهان (حد فاصل خیابان استانداری و خیابان نشاط). استاد راهنما: دکتر محمود قلعه نوعی، استاد مشاور: دکتر سیروس شفقی، پایان‌نامه کارشناسیارشد، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان
• فقيرنواز، جواد و ابي‌زاده، سامان و پرويزي، رضا و دانش‌شکيب، مريم. (1400). طراحي فضاي شهري سرزنده با رويکرد ارتقاي قرارگاه رفتاري مطالعه موردي خيابان ميرابوالقاسمي رشت. دانش شهرسازي، 5 (1)، 65-47
• مرتاض‌مهرباني، الناز و منصوري، سيدامير و جوادي، شهره. (1396). رويکرد منظر در ايجاد سرزندگي خيابان وليعصر با تاکيد بر ايجاد حس مکان، نمونه موردي: خيابان وليعصر. باغ نظر، 14(55)، 16-5
• CHO, Yooncheong. (2023). Necessity of the Slow City Management and Distributional Values by Generations. Journal of Distribution Science, 21(7), 21-31
• Mayer, Heike. & Knox, Paul L.(2006). Slow Cities: Sustainable Places In A Fast World. Journal Of Urban Affairs, 28(4), 321–334
• Mengu, Cuneyt. (2022). POST COVID-19 AND A FIELD STUDY ON CITTASLOW PERCEPTION IN TURKEY. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 22(10), 106-126
• Mouratidis, Kostas. (2018). Built environment and social well-being: How does urban form affect social life and personal relationships?. Cities Journal, 74: 7-20
Xia, Chang & Yeh, Anthony Gar-On & Zhang, Anqi. (2020). Analyzing spatial relationships between urban land use intensity and urban vitality at street block level: A case study of five Chinese megacities. Land Scape and Urban Planning, 193