تأثیر شبکه‌های اجتماعی در مهارت‌های کارآفرینی و توسعه ملی (مطالعه موردی: مدیران استارت آپ‌های ایرانی)

محورهای موضوعی : ارتباطات

الهام اعتمادی نسب ¹ , افسانه مظفری ² , علی اکبر فرهنگی ³

1 - گروه ارتباطات،,واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی
3 - استاد مدیریت رسانه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/11/04 تاریخ پذیرش : 1400/06/24 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: کارآفرینی, رسانه‌های نوین, توسعه ملی,

چکیده مقاله :

رسانه‌های نوین ارتباطی به طور فزاینده‌ای بر بسیاری از جنبه‌های زندگی اجتماعی انسان‌ها رسوخ کرده و بر نحوه کسب‌وکار آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. در واقع رسانه‌های اجتماعی راه‌های زیادی برای کارآفرینی فراهم کرده است. از سویی دیگر نقش رسانه‌های نوین در امر توسعه موضوعی قابل بحث است که در صورت شناخت مناسب آثار آن، می‌توان در بهبود روند توسعه از آن استفاده نمود. لذا توجه به بهره‌گیری از تمامی فرصت‌ها به منظور توسعه امری پراهمیت است. به همین علت پژوهش حاضر با هدف مطالعه تأثیر رسانه‌های نوین ارتباطی در مهارت‌های کارآفرینی و توسعه ملی با تأکید بر نقش استارت آپ‌ها صورت می‌گیرد. این تحقیق یک پژوهش کمی و از نوعی توصیفی - همبستگی است. بر اساس پژوهش کیفی (اعتمادی نسب، 1399)، شاخص‌های مهمی که برای نقش رسانه‌های نوین در کارآفرینی و توسعه شناسایی شده بود، در قالب یک پرسش‌نامه در اختیار نمونه آماری تحقیق قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران استارت آپ‌های فعال در کشور است. با توجه به محدود بودن جامعه آماری (754 شرکت استارت آپی)، حجم نمونه در این تحقیق از فرمول کوکران برای جامعه محدود به دست آمده است که با توجه به نتایج فرمول، حجم نمونه 255 نفر تخمین زده شده است. داده‌ها با کمک نرم‌افزار لیزرل تجزیه و تحلیل شد و مشخص شد که هر چهار ویژگی شبکه‌های اجتماعی بر توسعه ملی و مهارت‌های کارآفرینی تأثیر مستقیم و معناداری دارد.

چکیده انگلیسی:

New media are increasingly penetrating many aspects of human social life and affecting the way they do business. In fact, social media has provided many ways for entrepreneurship. On the other hand, the role of new media in development is a debatable issue that can be used to improve the development process if the effects are properly recognized. Therefore, it is important to pay attention to taking advantage of all opportunities for development. Therefore, the present article aims to study the impact of new communication media on entrepreneurial skills and national development with emphasis on the role of startups. This research is a quantitative and descriptive-correlational research. Based on the qualitative research Etemadi (2020), the important indicators that were identified for the role of new media in entrepreneurship and development, in the form of a questionnaire were provided to the statistical sample of the research. The statistical population of the study includes managers of active startups in the country. Due to the limited statistical population (754 startups), the sample size in this study is obtained from the Cochran formula for a limited community, which according to the results of the formula, the sample size is estimated at 255 people. Data were analyzed using LISREL software and all eight research hypotheses were confirmed. In fact, it was found that all four characteristics of social networks have a direct and significant impact on national development and entrepreneurial skills.

منابع و مأخذ:

احمدپور داریانی، محمود. (1389). "کارآفرینی"، (تعاریف، نظریه‌ها، الگوها )، تهران: انتشارات پردیس.

اسماعیلی، علیرضا. و ساریخانی، مریم. (1393). "بررسی نقش رسانه ملی (تلویزیون) در توسعه فرهنگ کارآفرینی در بین جوانان (مطالعه موردی: شهرگرگان)"، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 5 (15)، صص. 9-26.

آریانی، ابراهیم.، زاهدبابلان، عادل.، معینی‌کیا، مهدی.، خالق‌خواه، علی.، سروش، مصطفی. و موسوی، طیبه. (1395). "نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی"، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(29)، صص. 41-69.

عاملی، سیدحامد.، خرازی آذر، زهرا. و مظفری، افسانه. (1395). "دیپلماسی شبکه‌ای به مثابه دیپلماسی آینده: نقش تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 12(34)، صص. 75-95.

فلاح حقیقی، نگین.، حاجی حسینی، حجت‌اله.، رمضانپور نرگسی، قاسم. و داوری، علی. (1396). "شناسایی و تحلیل عوامل اثرگذار بر توسعه کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات"، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 5(1)، صص. 65-92.

مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1389). "نظریه‌های رسانه؛ اندیشه‌های رایج و دیدگاه انتقادی"، انتشارات همشهری. چآپ چهارم.

غیاثی ندوشن، سعید. و نصیرزاده، سمیه. (۱۳۹۴). "بررسی نقش رسانه در آموزش مهارت‌های کارآفرینی به جوانان استان لرستان از دیدگاه کارآفرینان و کارکنان صدا و سیمای مرکز لرستان"، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 22، 4(84)، صص. 117-138.

قهرمانی، عبدالرضا. و قائمی اسگوئی، کامبیز. (۱۳۹۴). "بررسی نقش فناوری‌های نوین ارتباطی بر توسعه ملی"، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، کوالالامپور - مالزی، مؤسسه سرآمد کارین.

مظفری، افسانه. و مهدوی، سمیه السادات. (۱۳۹۴). "نقش رسانه‌ها و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی در توسعه کارآفرینی"، کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و مهندسی صنایع، تهران، مؤسسه مدیران ایده‌پرداز پایتخت ویرا.

نصیری، فهیمه. (۱۳۸۹). "بررسی نقش رسانه‌ها در توسعه و ترویج فرهنگ نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی"، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و نوآوری، شیراز.

مظفری، افسانه. (1395). "نقش وسایل ارتباط جمعی در مشارکت اجتماعی دانشجویان (رشته‌های جامعه شناسی و علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه‌های شهر تهران)"، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 9(1)، صص. 55-68.

زینلی، حنانه.، سلطانی‌فر، محمد. و مظفری، افسانه. (1397). "بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی موبایلی بر توسعه مشارکت اجتماعی"، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 10(4)، صص. 97-108.

منصوری‌شاد، طیبه.، دلاور، علی. و مظفری، افسانه. (1398). "تأثیر پیام‌رسان‌های ارتباطی تلفن همراه بر ویژگی‌های شخصیتی زنان خانه دار"، مطالعات رسانه‌های نوین، 5(19)صص. 140-170.

Khajeheian, D. (2013). “New Venture Creation in Social Media Platform; Towards a Framework for Media Entrepreneurship. In: Friedrichsen M., Mühl-Benninghaus W”, (eds) Handbook of Social Media Management. Media Business and Innovation. Springer, Berlin, Heidelberg.

Martin, C., Platis, M., Malita, L. & Ardeleanu, M. (2011). “The role of Ementoring and social media for developing the entrepreneurship competences”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 15, PP. 947-951.

Geissinger, A., Laurell, C., Sandström, C., Eriksson, K. & Nykvist, R. (2019). “Digital entrepreneurship and field conditions for institutional change – Investigating the enabling role of cities”, Technological Forecasting and Social Change, Vol. 146, PP. 877-886.

Ojeleye, Y.C. (2018). “Impact of Social Media on Entrepreneurship Development Among Users in Zamfara State”, Journal of Economics & Finance, Vol. 2(2), PP. 302-323.

Temitope Olanrewaju, A.S., Alamgir Hossain, M., Whiteside, N. & Mercieca, P. (2020). “Social media and entrepreneurship research: A literature review”, International Journal of Information Management, Vol 50, PP. 90-110.

Islam, M.N. & Ozuem, W. (2019). “The impact of social media on social entrepreneurship in a developing country”,Oxford, United Kingdom.

Hossain, M. & Rahman, M.F. (2018). “Social Media and the Creation of Entrepreneurial Opportunity for Women”, Management, Vol. 8(4), PP. 99-108.

Çapuk, S. & Kara, A. (2015). “A Discussion of ICT Integration within Developed and Developing World Context from Critical Perspectives”, Social and Behavioral Sciences, Vol. 191, PP. 56-62.

Mercieca, P. (2020). “Social media and entrepreneurship research: A literature review”, International Journal of Information Management, Vol. 50, PP. 90-110.

Kuckertz, A. (2019). “Let's take the entrepreneurial ecosystem metaphor seriously!”, Journal of Business Venturing Insights, Vol 11, PP. 1-7.

 

 

 

متن کامل:



تاثیر رسانه های نوین ارتباطی در مهارت های کارآفرینی و توسعه ملی با تاکید بر نقش استارت آپ ها

 

چکيده

رسانه های نوين ارتباطی به طور فزاينده ای بر بسياری از جنبه های زندگی اجتماعی انسان ها  رسوخ کرده و بر نحوه کسب و کار آنها نيز تأثير می گذارد. در واقع رسانه های اجتماعی راه های زيادی برای کارآفرينی فراهم کرده است. از سويی ديگر نقش رسانه های نوين در امر توسعه موضوعی قابل بحث است که در صورت شناخت مناسب آثار آن، می توان در بهبود روند توسعه از آن استفاده نمود. لذا توجه به بهره گيری از تمامی فرصت ها به منظور توسعه امری پراهميت است. به همين علت پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثير رسانه های نوين ارتباطی در مهارت های کارآفرينی و توسعه ملی با تاکيد بر نقش استارت آپ ها صورت می گيرد. اين تحقيق يک پژوهش کمی و از نوعی توصيفی - همبستگی است. بر اساس پژوهش کيفی اعتمادی(1399)، شاخص های مهمی که برای نقش رسانه های نوين در کارآفرينی و توسعه شناسايی شده بود، در قالب يک پرسشنامه در اختيار نمونه آماری تحقيق قرار گرفت. جامعه آماري پژوهش شامل مديران استارت آپ های فعال در کشور است. با توجه به محدود بودن جامعه آماری(754 شرکت استارت آپی)، حجم نمونه در اين تحقيق از فرمول کوکران برای جامعه محدود به دست آمده است که با توجه به نتايج فرمول، حجم نمونه 255 نفر تخمين زده شده است. داده ها با کمک نرم افزار ليزرل تجزيه و تحليل شد و همه هشت فرضيه تحقيق مورد تاييد قرار گرفت.

کليدواژه: رسانه های نوين، کارآفرينی، توسعه

 

 

The Impact of New Media on Entrepreneurship Skills and National Development with Emphasis on the Role of Startups

 

 

Abstract

New media are increasingly penetrating many aspects of human social life and affecting the way they do business. In fact, social media has provided many ways for entrepreneurship. On the other hand, the role of new media in development is a debatable issue that can be used to improve the development process if the effects are properly recognized. Therefore, it is important to pay attention to taking advantage of all opportunities for development. Therefore, the present article aims to study the impact of new communication media on entrepreneurial skills and national development with emphasis on the role of startups. This research is a quantitative and descriptive-correlational research. Based on the qualitative research Etemadi (2020), the important indicators that were identified for the role of new media in entrepreneurship and development, in the form of a questionnaire were provided to the statistical sample of the research. The statistical population of the study includes managers of active startups in the country. Due to the limited statistical population (754 startups), the sample size in this study is obtained from the Cochran formula for a limited community, which according to the results of the formula, the sample size is estimated at 255 people. Data were analyzed using LISREL software and all eight research hypotheses were confirmed.

Keywords: New Media, Entrepreneurship, Development

 

مقدمه

رسانه های نوین ارتباطی به طور فزاینده ای به صورت یک ضرورت برای زندگی روزانه میلیون ها کاربر که در محیط های مجازی، تبدیل شده است. این راه ارتباطی جدید بر بسیاری از جنبه های زندگی اجتماعی انسان ها  رسوخ کرده و بر نحوه کسب و کار آنها نیز تأثیر می گذارد. بنابراین، رسانه های اجتماعی به عنوان یکی از موثرترین و قانع کننده ترین محیط های تعاملی در زندگی مدرن قلمداد می شوند. از سوی دیگر، توسعه سریع فن آوری و رقابت شدید بین مشاغل باعث شده است که جامعه کسب و کار به طور مداوم در جستجوی راه های جدیدی برای تمایز و ارزش گذاری برای مشتریان باشد. این امر مشاغل را به تعامل با بخش های مختلف شرکتی برانگیخته است و بسیاری را به سمت اتخاذ شیوه های نوآورانه سوق داده است(اسلام و ازوم، 2019: 2). در واقع رسانه های اجتماعی مانند توییتر ، فیس بوک ، یوتیوب ، واتس اپ و اینستاگرام با مشارکت در خلاقیت، نوآوری، رهبری و ... راه های زیادی برای کارآفرینی فراهم کرده است. به عنوان مثال، افراد از این سیستم عامل های رسانه های اجتماعی در استفاده از تبلیغات رایگان ارائه شده توسط این سیستم عامل ها برای راه اندازی مشاغل خود استفاده می کنند(اوجلیه، 2018: 2).  به نظر می رسد رسانه های اجتماعی به عنوان یک ابزار مهم استراتژیک در نظر گرفته می شوند که تاکتیک های مختلفی را برای کارآفرینان برای تبلیغ، بازاریابی و جذب مشتری فراهم می کند که در نهایت منجر به رونق کسب و کار می شود. لذا  به دلیل جنبه های سودمند رسانه های اجتماعی، از جمله انعطاف پذیری و امکان سرمایه گذاری با هزینه کم، استدلال قوی وجود دارد که آن را به عنوان یک ابزار موثر در کارآفرینی بدانیم(حسین و رحمان، 2018، 101). از سویی دیگر نقش رسانه های نوین در امر توسعه موضوعی قابل بحث است که در صورت شناخت مناسب آثار آن، می توان در بهبود روند توسعه از آن استفاده نمود. فاصله کشورهایي که از این فن آوری به عنوان محور توسعه برنامه های ملي خود استفاده مي کنند و کشورهایي که به صورت مناسب از این پدیده استفاده نمي کنند، به شدت روبه افزایش است. توسعه در واقع، امروز، هم کلید رهایي ملت ها از سلطه و وابستگي و هم ابزار برقراری و تحکیم آن است، چرا که ملت ها از یک سو، تا زماني که توسعه نیابند نمي توانند روی پای خود بایستند و از سوی دیگر تا روی پای خود نایستند و به درون خویش، نگاهي معنادار نداشته باشند، نمي توانند توسعه یابند(قهرمانی و اسکویی، 1395: 3). لذا توجه به بهره گیری از تمامی فرصت ها به منظور توسعه امری پراهمیت است. در همین راستا رسانه های نوین به عنوان بستری مهیا می توانند در زمینه کار آفرینی و همچنین توسعه بسیار موثر واقع شوند. در واقع آنها يکی از مهم ترين وسايل ايجاد تغییرات در جوامع بشری به جامعه و افراد آن کمک می کند تا در مسیر و خط مشی معین خود موفق تر و با آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت و روند مشارکت برای توسعه را تسريع نمايند. سرعت، گستردگی، فراگیری و آسانی دسترسی این نقش رسانه ها در توسعه را تشدید می کند (مظفری، 1395: 57-58). رسانه های نوین با برداشتن محدودیت های پیشین و عمق نفوذی که در جامعه ایرانی دارد، می توانند در این زمینه مثمر ثمر باشند.

در گزارشی در سال 2018 عنوان شد که بیش از 50 میلیون کسب و کار از صفحات تجاری فیس بوک استفاده می کنند، از جمله 2 میلیون نفر که از آن برای تبلیغات مستقیم استفاده می کنند. روند مشابهی را می توان در سایر سیستم عامل های غالب رسانه های اجتماعی مانند اینستاگرام نیز مشاهده کرد، جایی که نیمی از کاربران صفحه کسب و کار را دنبال می کنند(مرسیسا، 2020: 90). این مساله حاکی از عمق اهمیت رسانه های نوین در کارآفرینی امروزی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و ... دارد. از سویی در این پژوهش، از میان فارغ التحصیلان دانشگاهی به مطالعه نقش رسانه های نوین در کارآفرینی در حوزه استارتاپ ها پرداخته می شود. تعاریف متعددی برای مفهوم استارت آپ ها بیان شده است اما یکی از معروف ترین تعاریف به این مساله اشاره دارد که استارت آپ، شرکت یا سازمانی کوچک است که با هدف تبدیل شدن به مدل کسب و کار قابل تکرار قابل گسترش و مقیاس پذیر تشکیل شده است. در ایران نیز فعالیت های استارت آپی طی چند سال گذشته به صورت جدی دنبال شده است و مسئولان حوزه ارتباطات و علوم و فناوری کشور نیز بر اهمیت نقش استارت اپ ها در توسعه اقتصادی و حل مشکلات تولید و اشتغال و توسعه فضای کسب و کار اذعان دارند و بر حمایت و توسعه این نوع فعالیت ها تاکید می ورزند. در مجموع با توجه به شرایط خاص کشور، نظیر بافت جمعیتی جوان، افزایش ضریب نفوذ رسانه های دیجیتال، میزان دسترسی و رغبت به فناوری های نوین در سطح جوانان و سرانجام مشکل اشتغال، می توان اهمیت بحث کارآفرینی از طریق استارتاپ ها را بسیار ویژه دانست چرا که بر فرایند توسعه کشورها موثر هستند، زمینه های متنوع سرمایه گذاری را میسر می کنند، قدرت و امکان رشد بالایی دارند که همه این موارد اهمیت توجه به کارآفرینی از طریق استارتاپ ها و توجه به اهمیت آن در توسعه یک کشور را دوچندان می کند و به این علت که این استارت اپ ها بر بستر رسانه های نوین ارتباطی شکل می گیرند، اهمیت مطالعه نقش این رسانه ها نیز روشن می شود. به همین علت پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثیر رسانه های نوین ارتباطی در مهارت های کارآفرینی و توسعه ملی با تاکید بر نقش استارت آپ ها صورت می گیرد.

 

مبانی نظری

کارآفرینی نتیجه فرآیند ساخت یافته و منظمی است که خلاقیت و نوآوری را به نیازمندی ها و فرصت ها در بازار پیوند می دهد. این مفهوم یعنی شروع، انجام، دستیابی و ایجاد یک شرکت یا سازمان. استیونسون، کارآفرینی را فرآیند خلق ارزش، همراه با منابعی منحصر به فرد جهت بهره برداری از یک فرصت می دارند. کارافرینی بهره برداری از فرصت ها برای ایجاد تغییر است. کارآفرینی به معنای آغاز یک شرکت نوپا از طریق مدیریت نوآورانه و مدیریت مخاطره پذیر است(اسماعیلی و ساریخانی، 1393: 10). بدون شک فناوری اطلاعات و ارتباطات، تحولات گسترده ای را در عرصه های مختلف اجتماعی و اقتصادی موجب گشته و تاثیر آن بر جوامع بشری به گونه ای بوده که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. گسترده کاربرد و تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهم ترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران را به خود معطوف کرده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه مهم ترین ابزار کارآفرینی مدرن پهنه وسیعی برای فعالیت دارد و دولت ها باید علاوه بر ایجاد بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری و رفع موانع موجود، زمینه های حمایت از فعالیت کارآفرینان را فراهم کنند. ضمنا دولت ها می بایست بودجه را به طور هدفمند صرف بسترسازی فعالیت های کارآفرینانه نمایند و از این طریق بحث توسعه کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در اولویت برنامه های خود قرار دهند(فلاح حقیقی و همکاران، 1396: 68). توسعه یکی از پیچیده ترین مفاهیم در جامعه شناسی بوده و در لغت به معنای خروج از لفاف است. لفاف همان جامعه سنتی و فرهنگ و ارزش های مربوط به آن است که جوامع برای متجدد شدن باید از این مرحله سنتی خارج شوند و در نتیجه توسعه، مقوله ارزشی و چند بعدی و کیفی است که شامل توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است(قهرمانی و اسگویی، 1395: 3). از سویی بحث در مورد معنای توسعه در ICT برای ادبیات توسعه حول سه گفتار اصلی متمرکز شده است: مدرنیزاسیون، وابستگی و توسعه انسانی. فرض اساسی در مدرنیزاسیون این است که توسعه با ورود به بازار اقتصادی مرتبط است و ارزش اساسی این است که این درج چیزی بیش از زنده ماندن برای مردم فراهم می کند (به عنوان مثال فقط برای خوردن و زندگی در یک زاغه نشین). توسعه، از این منظر درک می شود، افراد را در یک روند انباشتگی توصیف می کند. گفتمان وابستگی بیانگر آن است که رشد اقتصادی در کشورهای پیشرفته منجر به توسعه نیافتگی کشورهای فقیرتر ، عمدتاً مستعمرات سابق می شود که ممکن است تحت شرایط منفی تجارت و فناوری و وابستگی صنعتی باشد. گفتمان توسعه انسانی بر ایجاد توانایی ها و تحقق پتانسیل های فردی با افرادی که در مرکز فرایند توسعه اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و حتی سیاسی هستند، متمرکز شده است. این بدان معنی است که افراد ممکن است به تدریج کیفیت محیط خود را بهبود بخشند، در معیشت بهتر سرمایه گذاری کنند، تجهیزات پیشرفته تری پیدا کنند و به ابزار کار راحت تر دسترسی داشته باشند و همچنین از مشارکت گسترده تری در سیاست ها و فرایندهای تصمیم گیری بهره مند شوند(کاپوک و کارا، 2016: 58). فناوری اهمیت خود را در امور زیر بنایی، فرایند، کالا و خدمات نشان می دهد. فرصت هایی که فناوری بوجود می آورد بسیار فراوان می باشد. این عامل باعث افزایش نوآوری صنایع و جامعه می گردد. فناوری، بنیان دانش اجتماع است. در این زمینه فناوری اطلاعات نقش بسیار مهمی ایفا می کند. فناوری اطلاعات عاملی پرقدرت برای افزایش بهره وری در سیستم های پیشرفته اقتصادی محسوب می شود(قهرمانی و اسگویی، 1395: 3).

نظریه ارتباطات و تحول تاریخی، معطوف به نظریه هایی است که با توجه به تحولات و فراز و نشیب های تاریخی انواع رسانه ها و ارتباطات شکل گرفته و ارتباطات و رسانه ها را عامل موثر در شکل گیری تجربه ها و صورت بندی های مختلف مناسبات زندگی انسان تلقی کرده است. با توجه به موضوع پژوهش که تاثیر رسانه های نوین ارتباطی در مهارت های کارآفرینی و توسعه ملی با تاکید بر نقش استارت آپ ها مطالعه می کند، می توان دریافت در ذات موضوع قائل بودن به مکتب تحول انگیزی ارتباطات وجود دارد لذا چارچوب نظری پژوهش حاضر بر این اساس تنظیم شد. با این ملاحظات، رسانه ها را نباید صرفا مجرایی خنثی دانست، بلکه رسانه ها را باید تاثیرگذار بر شیوه های عمل و تعامل مردم در نظر گرفت. از سویی با توجه به در نظر گرفتن رسانه های نوین در این پژوهش در امر کارآفرینی و توسعه، نظریه جامعه شبکه ای در نظر گرفته شده است. در این نظریه نیز همانند نظریات تحول انگیزی ارتباطات اشاره می شود که فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی شیوه نگاه کردن ما به جهان را به طور کل تغییر داده است. در این جامعه توجه به سوی تغییر اشکال ساماندهی و زیرساخت های جوامع است. جامعه شبکه ای را می توان شکلی از جامعه تعریف کرد که به گونه ای فزاینده روابط خود را در شبکه های رسانه ای سامان می دهد. شبکه هایی که به تدریج جایگزین شبکه های اجتماعی ارتباطات رو در رو می شوند یا آن را تکمیل می کنند. به این معنا که شبکه های اجتماعی و رسانه ای در حال شکل دادن به شیوه سازماندهی اصلی و ساختارهای بسیار مدرن جامعه مدرن هستند( مهدی زاده، 1389: 317-318). از نظر کاستلز شبکه های ریخت اجتماعی جدید جوامع ما را تشکیل می دهند و گسترش منطق شبکه ای تغییرات چشمگیری در عملیات و نتایج فرایندهای تولید، تجربه ، قدرت و فرهنگ ایجاد می کند(عاملی و همکاران، 1395: 79-80). در واقع به نظر می رسد با توجه به اهمیت یافتن اطلاعات، این منطق شبکه ای در عناصری چون کارآفرینی و توسعه نیز موثر است و در دوره جدید می بایست با لحاظ کردن جامعه شبکه ای  و نقش شبکه های اجتماعی به این عناصر نگاه کرد.

از سویی در رابطه با کارآفرینی در این پژوهش سعی شده است با رویکردی جامع نگریسته شود. احمدپور داریانی (1389) نیز چهار رویکرد را به عنوان روش های مطالعه کارآفرینی دسته بندی کرده است؛

1. رویکرد ویژگی ها؛ به متغیرهای روانشناسی توجه می کند.

2. رویکرد رفتاری؛ بر فعالیت های کارآفرین تاکید دارد.

3. رویکرد سازمانی؛ به کارآفرینی در قالب کارآفرینی سازمانی نگاهی دارد.

4. رویکرد محیطی؛ به عوامل محیطی (سیاسی – اقتصادی) توجه می کند.

در این راستا قابل ذکر است رویکرد ویژگی ها در مقایسه با دیگر رویکردهای کارآفرینی رواج بیش تری داشته است. طبق این رویکرد افراد کارآفرین مجموعه ای از ویژگی ها دارند که به عنوان محرک آنها عمل می کند و در افراد غیر کارآفرین این ویژگی ها کم رنگ است. کارآفرین ارزش ها را تغییر می دهد و ماهیت آن ها را دچار تحول می نماید. همچنین مخاطره پذیر است و به درستی تصمیم گیری می نماید. توفیق طلبی شخصی یک کارآفرین می تواند بر ادراک وی از خطر و چگونگی مدیریت بر آن تاثیر بگذارد (کوکرتز، 2019: 2). در زمینه ارتباط بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارآفرینی می توان گفت؛ فعالیت های نوآورانه در بیشتر موارد تبدیل آگاهانه اطلاعات و دانش موجود به ایده ها و فرصت های کارآفرینی جدید است و فناوری باعث سادگی، فراگیری و افزایش سرعت توسعه کارآفرینی شده است. بر همین مبنا ورود رایانه و فناوری های نوین به بازار کار و تجارت و کاربرد روزافزون تعاملات مجازی، سبب شده است تا بازاری دائمی برای متخصصان فناوری اطلاعات به وجود آید. بنابراین فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به عنوان یک پدیده، به نوبه خود زمینه ساز کارآفرینی در حوزه های مختلف بوده است. همچنین تکنولوزی های نوین با برخورداری از ویژگی ها و قابلیت هایی همچون ایجاد امکان همکاری از راه دور، ایجاد زمینه تبادل تجارب و... توانسته است انعطاف پذیری قابل توجهی را در زمینه کارآفرینی از خود نشان دهد، بدین معنی که فناوری اطلاعات نقشی اساسی در پیشبرد ایده پردازی، مدل سازی، تحلیل و گردآوری ایده ها و توسعه ایده ها دارد و ایده پروری از طریق فضای مجازی، امکان مشاهده و ردگیری آسان ایده های جدید را به افراد می دهد. به نظر می رسد شبکه های اجتماعی مجازی مثالی کامل در این زمینه باشد. در واقع اجتماعات روش هایی هستند که به خودی خود گروه هایی از مردم را تشکیل می دهند و در نتیجه با تبادل دانش موجب تقویت یادگیری و نوآوری می شوند(آریانی و همکاران، 1395: 45).

 

مروری بر مطالعات پیشین

در زمینه پژوهش حاضر پژوهش های داخلی و خارجی صورت گرفته است که به بخشی از آنها اشاره می شود. آریانی و همکاران(1395) به مطالعه نقش شبکه های اجتماعی مجازی در توسعه قابلیت های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرداختند. یافته ها نشان داد، تأثیر جداگانه کاربست شبکه های مجازی بر قابلیت ریسک پذیری معنا دار است و بر قابلیت کارآفرینی، استقلال طلبی، کنترل درونی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت معنا دار نیست. هم چنین تأثیر جنسیت بر مؤلفه ریسک پذیری و کنترل درونی معنا دار و بر سایر مؤلفه ها معنا دار نیست. در نهایت تأثیر تعامل بین کاربست شبکه های مجازی و جنسیت بر کنترل درونی معنا دار و بر سایر مؤلفه ها معنادار نیست. آموزش و نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای این شبکه ها و برنامه ریزی برای آینده می تواند پیشنهادی اساسی برای سیاست گذاران و دست اندرکاران حوزه مجازی باشد. غیاثی ندوشن و نصیرزاده(1394) به بررسی نقش رسانه در آموزش مهارت‌های کارآفرینی به جوانان استان لرستان از دیدگاه کارآفرینان و کارکنان صدا‌و‌سیمای مرکز لرستان پرداختند. در واقع این پژوهش مطالعه نقش رسانه های مسلط یعنی تلویزیون را مد نظر قرار داد. نتایج این پژوهش مؤید این عقیده است که رسانه (رادیو و تلویزیون) در آموزش مهارت‌های کارآفرینی، نقشی معنادار و مثبت دارد؛ به عبارتی می‌توان نتیجه گرفت که رسانه‌های جمعی که نماد آنها، رادیو و تلویزیون است، نقش اساسی در آموزش مهارت‌های کارآفرینی و ترویج کارآفرینی به عنوان راهکار اساسی در هدایت جوانان به اشتغال و تولید دارند. برخی پژوهش ها ماهیتی آینده نگرانه داشته اند از جمله مظفری و مهدوی(1394) به مطالعه نقش رسانه ها و تکنولوژی های نوین ارتباطی در توسعه کارآفرینی پرداختند. از آنجا که مشاغل آینده، بیشتر ماهیت نرم افزاری، فکری، خدماتی و تخصصی دارند تا جسمی و سخت افزاری، لذا الزامات نیروی کار فردا، متفاوت با شرایط فعلی است. نیروی انسانی آینده باید به چند توانمندی اساسی مجهز باشد: نوآوری و خلاقیت، کارآفرینی، انعطاف و وفق پذیری، سواد فناوری، پژوهش گری، آینده نگری و آینده پژوهی تمامی این موارد عناصر سازنده کارکنان دانشی آینده است. همچنین در پژوهش نصیری(1389) که به بررسی نقش رسانه ها در توسعه و ترویج فرهنگ نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی پرداخت. در واقع ویژگی های مهمی که در پژوهش حاضر نیز برای کارآفرینان شناخته شد تمرکز شده است. رشد نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی تنها راه بهبود بیماری امروز اقتصاد کشور و پیشگیری از وخامت حال فردا است. رسانه ها با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش چشمگیری در ارتقای آگاهی های گوناگون و ضروری بر عهده می گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می کنند.

در پژوهش های خارجی نظیر خواجه ایان(2013) که به مطالعه ایجاد سرمایه گذاری جدید در بستر رسانه اجتماعی؛ در چارچوب کارآفرینی رسانه ای پرداختند. بیشتر به مساله کارآفرینی رسانه ای پرداخته شده است در واقع پلتفرم های رسانه ای خود بستر کارهای نوین هستند حال آنکه در برخی پژوهش های دیگر نظیر پژوهش حاضر به نقش ابزاری این رسانه ها در کارآفرینی پرداخته شد. بر اساس تحقیقات انجام شده، چهارچوب مقوله ای ارائه شده است که شامل پنج چارچوب طبقه بندی است. عوامل مرتبط با محصول، مرتبط با استراتژی، مرتبط با سازمان و منابع و محیط زیست. در نهایت نتیجه گرفته شد که رسانه های اجتماعی فرصتی برای رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه است، اما آنها باید در قدم اول نگرش و دانش تجاری را توسعه دهند. جیسینگر و همکاران(2019) به مطالعه کارآفرینی دیجیتال و شرایط میدانی برای تغییر نهادی - بررسی نقش توانمندی شهرها پرداختند. در این مقاله به بررسی نقش شهرها در تسهیل کارآفرینی دیجیتال و غلبه بر مقاومت نهادی در برابر نوآوری می پردازیم. با استفاده از دو مطالعه موردی تاریخی از کارآفرینی دیجیتال در شهر استکهلم به همراه مطالبی گسترده در مورد اقتصاد اشتراکی در سوئد، نتایج نشان می دهد که شهرها محیطی را ارائه می دهند که برای کارآفرینی دیجیتال بسیار مهم است. تنوع اقتصادی و تکنولوژیکی یک شهر ممکن است شرایط میدانی مورد نیاز برای ایجاد نهادی را ایجاد کند و از تصرف نظارتی جلوگیری کند. مارتین و همکاران(2011) به مطالعه نقش رسانه های اجتماعی در توسعه شایستگی های کارآفرینی پرداختند. نیازهای نوظهور جامعه پس از بحران، مطالعات آینده نگر در سطح اروپا در مورد «مهارت های جدید برای مشاغل جدید»، اسناد استراتژی برای اروپا 2020 نشان می دهد که بخش های جدید ظاهر می شوند، مهارت های جدیدی لازم است و در بین آنها، همه مهارت های کارآفرینی و فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان مهارت های اساسی مشترک است. همانطور که در استراتژی نوآوری نشان داده شده است، مهارت ها و نگرش های کارآفرینی، رفتار ریسک پذیری، خلاقیت و غیره، صلاحیت های اساسی در اقتصاد آینده خواهند بود. همچنین تمیتپ الانرجا و همکاران(2020) به مطالعه رسانه های اجتماعی و کارآفرینی پرداختند. ظهور رسانه های اجتماعی منجر به تغییر در نحوه انجام فعالیت های روزانه کارآفرینان شده است. مطالعات مربوط به رسانه های اجتماعی و کارآفرینی نسبتاً جدید است، اما توجه بیشتر دانشمندان و دست اندرکاران به تحقیقات در این زمینه وجود دارد. این مطالعه به طور سیستماتیک به بررسی تحقیقات انجام شده در حوزه رسانه های اجتماعی و کارآفرینی می پردازد. استفاده از رسانه های اجتماعی توسط کارآفرینان بازاریابی فراتر رفته است و اکنون در شبکه های تجاری، جستجوی اطلاعات و جمع آوری شغل برای تجارت خود استفاده می شود. این امر منجر به تأثیر چشمگیر با بهبود عملکرد شرکت و افزایش نوآوری شده که نتایج اساسی است. 

 

روش تحقیق

این تحقیق با پارادایم اثباتت گرایانه صورت گرفته است، نوع پژوهش کمی است و با هدف کاربردی انجام گرفته است. ز نظر جهت گیری این پژوهش میزان اثرگذاری رسانه های نوین ارتباطی در کارآفرینی و توسعه ملی را مطالعه می کند لذا توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران استارت آپ های فعال در کشور است. با توجه به محدود بودن جامعه آماری(754 شرکت استارت آپی)، حجم نمونه در این تحقیق از فرمول کوکران برای جامعه محدود به دست آمده است که با توجه به نتایج فرمول، حجم نمونه 255 نفر تخمین زده شده است. روش نمونه گیری، نمونه گیری در دسترس است.  از جهت گردآوری داده ها، این تحقیق از دو روش میدانی و کتابخانه استفاده نمود. محقق در بخش میدانی و با ابزار پرسشنامه، به جمع آوری نظرات پرداخت. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش، برگرفته از پژوهش اعتمادی(1399) است. که در آن شاخص های مهمی که برای نقش رسانه های نوین در مهارت های کارآفرینی و توسعه شناسایی شده است. که در قالب پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفت. ابعاد و متغیرهای این پرسشنامه عبارتند از: متغیر مهارت های کارآفرینی شامل سه بعد ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شغلی و ویژگی های اجتماعی. ویژگی هاي شخصیتی همواره تأثیر بسزایی بر عقاید و تفکرات مربوط به بهره گیري از رسانه ها داشته است در واقع فضاي مجازي فرصت هاي جدیدي براي نمایش و معرفی شخصیت در اختیار کاربران قرار می دهد(منصوری شاد و همکاران، 1398: 154)؛ توسعه ملی شامل ابعاد اشتغال زایی، تسهیل فعالیت های توسعه ای، توسعه متوازن، رقابت پذیری، موانع زدایی، امیدبخشی و کاهش ناهنجاری های اجتماعی و در نهایت متغیر ویژگی های شبکه های اجتماعی با چهار بعد انعطاف پذیری، ضریب نفوذ، ویژگی تعاملی و ویژگی حوزه عمومی. حوزه عمومی عرصه ای است که در آن افراد به منظور مشارکت در مباحث باز و علنی گرد هم می آيند در اين حوزه اصل برابری و امکان دسترسی ضرورتی بنیادی دارد. افراد بدون هیچ گونه محدوديتی حق اظهار و شرکت در آن را دارند. در حوزه عمومی، اصل برابری و دسترسی يکسان تا حدی رعايت می شود. اين حوزه با در نظر گرفتن ملاحظاتی می تواند گسترش يابد و بحث درباره مسائل عمومی را از انحصار گروه هايی خاص خارج کند(زینلی و همکاران، 1397: 98)

در این تحقیق به منظور دستیابی به روایی از دو نوع روایی صوری و سازه استفاده شد. با توجه به این که در این تحقیق از پرسشنامه اعتمادی(1399) استفاده شده است؛ لذا محقق براي بررسي روايي صوری پرسشنامه از روايي صوري، پرسشنامه را به یازده صاحب نظر ارائه داد و از آنان در مورد هر سؤال و توانايي آن سؤال در خصوص ارزيابي هدف مربوطه نظرخواهي کرد و با نظر آنان اصلاحات جزئي در پرسشنامه صورت گرفت و در نهايت روايي پرسشنامه توسط آنان مورد تأييد قرار گرفت. همچنین محقق به کمک تحلیل عاملی تاییدی، روایی سازه متغیرهای تحقیق را نیز مورد بررسی قرار داد و روایی پرسشنامه تایید شد.

برای دستیابی به پایایی پرسشنامه، محقق 30 پرسشنامه را در نمونه اولیه تحقیق توزیع و بعد از جمع آوری و استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، پایایی متغیرهای تحقیق تایید شد که در جدول ذیل ملاحظه می کنید:(جدول1)

هرچه این مقدار به 1 نزدیک تر باشد، نشانگر پایایی بیشتر است. با توجه به این که پایایی هر متغیر پرسشنامه بالاتر از 7/0 است(مقدار مجاز) لذا می توان مدعی شد که پرسشنامه این تحقیق از پایایی کافی برخوردار است.

 

تجزیه و تحلیل

برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده آمار تحلیلی به دو صورت آمار توصیفی و استنباطی مطرح می گردد.در بخش آمار توصیفی، متغیرهای جمعیت شناختی بر اساس فراوانی و درصد فراوانی طبقه بندی شدند:(جدول 2)

 

در این تحقیق مردان نسبت به زنان اکثریت نمونه تحقیق را تشکیل می دهند. اکثر نمونه تحقیق بین 26 تا 30 سال سن داشته اند. همچنین میزان تحصیلات اکثریت نمونه تحقیق، لیسانس است.

برای آن که مشخص شود از کدام نرم افزار آماری برای آزمون مدل تحقیق می توان استفاده کرد، ابتدا باید نرمال بودن داده­ها را مورد آزمون قرار داد. همچنین نرمال بود شرط استفاده از معادلات ساختاری می باشد. برای متغیرهای تحقیق از طریق اجرای آزمون کولموگروف- اسمیرنوف(آزمونK-S) بررسی شد که نتیجه آن نرمال بودن داده­ها است، تایید شد. بنابراین از نرم افزار لیزرل برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. روش ليزرل شامل دو مرحله است كه در مرحله اول با استفاده از آزمون تحليل عاملي تائيدي برای هر متغیر مشخص شد که روایی سازه(آزمون تحلیل عاملی تاییدی) برای همه متغیرها مورد تایید است. این مساله در حالت تخمین استاندارد و تخمين ضرایب معناداری قابل مشاهده است:(شکل 1 و 2)

 

میزان برازش این مدل مورد مطالعه قرار گرفت و مشخص شد که مقدار نیکویی برازش(GFI) (94/0)، شاخص نیکویی برازش اصلاح شده (AGFI) (92/0)، شاخص برازش هنجار شده (بنتلرـ بونت) (NFI) (95/0) و شاخص برازش افزایشی (IFI) (97/0) بالاتر از 9/0 یعنی مقدار مجاز هستند که حاکی از برازش مطلوب آنها دارد. همچنین برازش های ریشه میانگین مربعات باقیمانده (RMR) (05/0)و ریشه خطای میانگین مجذورات تقریب (SRMR) (07/0) نزدیکتر به صفر یعنی مقدار مجاز هستند در نتیجه برازش آن تایید می شود.

بعد از تایید مدل در حالت کلی و به کمک تحلیل عاملی، اینک محقق به کمک تحلیل مسیر، به دنبال آزمون فرضيات تحقيق است. که به آن پرداخته می شود. در نرم افزار Lisrel و برای تأیید و رد فرضیات تحقیق اصولا از مقدار ضریب معناداری و ضریب استاندارد استفاده می شود. در صورتی که مقدار ضریب معناداری بزرگ تر از 96/1 يا كوچكتر از 96/1- می باشد و همچنین در صورتی که ضریب استاندارد کم تر از 5/0 و یا بیشتر از 5/0- باشد، می توان فرضیه H0 را رد نمود.  جدول مقابل نتایج فرضیات تحقیق را نشان می دهد. (جدول 3)

 

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی در حالت ضریب معناداری برابر است با (55/8) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (88/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی تاثیر مستقيم و معناداری (88/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی در حالت ضریب معناداری برابر است با (79/4) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (56/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: ضریب نفوذ شبکه­های اجتماعی بر توسعه ملی تاثیر مثبت، مستقيم و معناداری (56/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر تعامل پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی در حالت ضریب معناداری برابر است با (25/7) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (73/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: تعامل پذیری شبکه­های اجتماعی بر توسعه ملی تاثیر مستقيم و معناداری (73/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر حوزه عمومی شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی در حالت ضریب معناداری برابر است با (89/7) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (82/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: حوزه عمومی شبکه­های اجتماعی بر توسعه ملی تاثیر مستقيم و معناداری (82/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه در حالت ضریب معناداری برابر است با (21/6) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (66/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه تاثیر مستقيم و معناداری (66/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه در حالت ضریب معناداری برابر است با (89/6) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (70/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه تاثیر مثبت، مستقيم و معناداری (70/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر تعامل پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه در حالت ضریب معناداری برابر است با (84/8) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (90/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: تعامل پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه تاثیر مستقيم و معناداری (90/0) دارد.

·       از آن­جا که بر اساس جدول فوق، مقدار ضریب معناداری بدست آمده از تاثیر حوزه عمومی شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه در حالت ضریب معناداری برابر است با (43/5) که این مقدار بزرگ­تر از 96/1 می­باشد، و همچنین ضریب استاندارد بین این دو متغیر برابر است با (61/0) است که این مقدار بالاتر از 5/0 می باشد؛ لذا می­توان نتيجه گرفت که با اطمینان 95%، فرضیه H0 رد و H1 تأیید می­گردد. به عبارت دیگر: حوزه عمومی شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینانه تاثیر مستقيم و معناداری (61/0) دارد.

 

 

 

 

 

 

نتیجه گیری

در این پژوهش هشت فرضیه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت و با آزمون های آماری تایید یا رد آنها بررسی شد که در ادامه به این نتایج می پردازیم.

·       در فرضیه اول تحقیق به بررسی تاثیر انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی اثر معناداری دارد. شبکه های اجتماعی با هر شرایط اقتصادی، مکانی و جغرافیایی، به علت ساختار شبکه ای و دسترسی راحت به آحاد مردم، امکان ایجاد آگاهی در مردم درباب مساله توسعه را ایجاد می کنند ضمن اینکه با توجه به اینکه زیرساخت های استفاده از این شبکه ها هم آسان به دست می آید و هم به راحتی در میان مردم محبوبیت می یابد. در کشور اهمیت نقش ارتباطات در توسعه ملی بر کسی پوشیده نیست لذا این شبکه ها به عنوان ابزاری هستند که می توانند به مردم آگاهی لازم را بدهند و از سویی در ساختار اقتصادی با ایجاد اشتغال های مبتنی بر فضای آنلاین، ایجاد شایسته سالاری و تکثر ایده و گسترش بازار به رشد و توسعه ملی کمک لازم را بکنند همچنین چون این شبکه ها دارای ویژگی های فرازمانی و فرامکانی هستند، امکان توسعه در همه سطح جامعه را فراهم می کند و بدون توجه به موانع فضای آفلاین عمل می کند.

·       فرضیه دوم تحقیق به بررسی تاثیر ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی اثر معناداری دارد. در واقع ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی می تواند بیانگر قدرت آن شبکه و شدت تاثیرگذاری آن باشد. ضریب نفوذ در واقع بیانگیر همه گیری یک شبکه اجتماعی است. دسترسی آحاد مردم به یک وسیله ارتباطی می تواند نقش آگاهی بخشی را به عنوان اساس توسعه ملی ایفا کند از طرفی با امکانات گسترده کسب و کار که در برخی شبکه های اجتماعی لحاظ شده است،همه مردم حتی در دورافتاده ترین نقاط کشور می توانند به این آگاهی ها دست یابند و همچنین از امکانات بیزینسی آن برای بالندگی بهره ببرند. بسیاری از موانع به این صورت برداشته می شود و از طرفی بسیاری از فرصت ها شناخته می شوند که شاید پیش از آن ناشناخته بود. همچنین این ضریب نفوذ باعث می شود بسیاری از اقشار که در فضای عینی کمتر فعالیت دارند، شانس برابری برای فعالیت های اقتصادی داشته باشند. از جمله زنان، معلولان و ... لذا این مساله می تواند موتور محرکه ای باشد برای تسهیل فعالیت های توسعه، اشتغال کامل، تزریق امید و کاهش ناهنجاری های اجتماعی ناشی از مشکلات اقتصادی.

·       فرضیه سوم تحقیق به بررسی تاثیر ویژگی تعاملی شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ویژگی تعاملی شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی اثر معناداری دارد. فعالیت های اقتصادی در دهه های اخیر از تمرکز بر محصولات به سمت تمرکز به مشتری میل پیدا کرده است تا با شناخت نیازهای آنها اقدام به بازاریابی و سرمایه گذاری کند که به این صورت ریسک عدم موفقیت کاهش می یابد. شبکه های اجتماعی، امکانات فوق العاده ای را در رابطه با تعامل با مخاطبان و مشتریان بالقوه فراهم کرده اند که این مهم منجر به ارتقای رقابت پذیری بن گاه های اقتصادی و استارت آپ ها در داخل و خارج از کشور می شود و به این صورت با گسترش فعالیت ها بازارها بزرگ تر شده و لذا نیروی کار بیشتری مشغول می شوند، بذر امید و بهروزی در جامعه کاشته می شود و امر توسعه را تسهیل می کند.

·       فرضیه چهارم تحقیق به بررسی تاثیر ویژگی حوزه عمومی در شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ویژگی حوزه عمومی در شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی اثر معناداری دارد. این مساله می تواند به این خاطر باشد که لازمه رشد اقتصادی و توسعه ملی وجود آزادی در فعالیت های اقتصادی، بیان نقطه نظرات و وجود حمایتگرانی است که با تضارب آرا و بیان آن کمک کنند تا یک کسب و کار و استارت آپ با شناخت نقصان ها، آنها را رفع کند. از طرفی شکل گیری این اجتماعات خود ارزش فوق العاده ای در فضای کسب و کار امروزی دارد و هرچه این اجتماعات بیشتر شوند و بهتر شناخته شوند می توان به فضای کاری ای حرفه ای و هدفمند و همگام با جامعه جهانی امیدوارتر بود.

·       در فرضیه پنجم تحقیق به بررسی تاثیر انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی اثر معناداری دارد. این مساله می تواند به این خاطر باشد که شبکه های اجتماعی امکانات گسترده ای را فراهم می کنند که منجر به انعطاف در بکارگیری عناصر دخیل در یک کسب و کار و استارت آپ می شود و کمکی است در جهت به کارگیری خلاقانه عوامل دخیل در یک کسب و کار. همچنین امکانات بالقوه شبکه های اجتماعی امکان یادگیری و دسترسی به منابعی را که تا پیش از آن میسر نبود فراهم می نماید. و همچنین آنالیزهای خوبی به گردانندگان می دهد که آنان را در مدیریت پروژه ها یاری می کند و ارتباط شبکه ای کمک می کند که بینش لازم نسبت به نیازهای اجتماعی، اقتصادی فراهم شود و مدیران استارت آپ ها ارتباطات انسانی مناسبی با منابع انسانی فضای کسب و کار خود داشته باشند.

·       فرضیه ششم تحقیق به بررسی تاثیر ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی اثر معناداری دارد. ضریب نفوذ بالا امکان دسترسی به فرصت ها و چالش های زیادی را برای کارآفرینان و مدیران استارت آپ ها فراهم می کند که از رهگذر این موقعیت ها گردانندگان استارت آپ ها می توانند مهارت های کارآفرینی خود شامل ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شغلی و ویژگی های اجتماعی را ارتقا دهند.

·       فرضیه هفتم تحقیق به بررسی تاثیر ویژگی تعاملی شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ویژگی تعاملی شبکه های اجتماعی بر مهارت های کارآفرینی اثر معناداری دارد. این مساله می تواند به این خاطر باشد که اساس فعالیت یک کارآفرین، بهره گیری از نیروی انسانی به نحوی است که این نیروها به خوبی با یکدیگر هماهنگ شوند از سوی دیگر یکی از عناصر مهم ارتباط مناسب با جامعه هدف و شناخت نیازها و خواسته و موانع آن هاست که شبکه های اجتماعی این مهم را میسر کرده اند. از طریق این شبکه ها هم می توان به نیروی انسانی مورد نیاز دست یافت و هم می توان به آنالیز بهتر مشتریان دست یافت. که این امکانات به رشد مهارت های کارآفرین و ارتقای آگاهی های وی کمک شایان توجهی می کند.

·       فرضیه هشتم تحقیق به بررسی تاثیر ویژگی حوزه عمومی در شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی پرداخته شد. با توجه به آزمون تحلیل مسیر معلوم شد که ویژگی حوزه عمومی در شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی اثر معناداری دارد. حوزه عمومی منبع غنی ای از تجارب و نکات مهم بازار کار یک استارت آپ است که شبکه های اجتماعی آن را به راحتی فراهم کرده اند لذا یک کارآفرین با بهره گیری از این فضا می تواند مهارت های کارآفرینانه خود را ارتقا دهد.

در ادامه بنا بر نتایج به دست آمده، محقق پیشنهاداتی را تنظیم کرده است که عنوان می شود. بنا بر تاثیرگذاری ویژگی انعطاف پذیری شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی، با تدوین مدل های توسعه مبتنی بر فضای آنلاین امکان بهره گیری حداکثری از این فضا را فراهم کنند. از این امکان بالقوه برای ارتقای آموزش و آگاهی مردم در جهت بهره وری اقتصادی از این فضا اقدام کنند.همچنین پیشنهاد می شود که سیاست گذاران مربوطه اقدام به ایجاد بستری در این شبکه ها نمایند که با شناخت موقعیت و چالش ها و استفاده از آرای خود کاربران نیاز سنجی نماید. همچنین بنا بر تاثیرگذاری ویژگی حوزه عمومی شبکه های اجتماعی بر توسعه ملی، با شناخت انواع حوزه های عمومی شکل گرفته در این فضا و ویژگی های دموگرافیک، تمایلات و ... کاربران با تشکیل پایگاه داده قوی اقدامات بازاریابی جهت کسب و کارها را به خوبی انجام دهند. از سویی به نظر می رسد طرح آموزش های کارآفرینانه ای را مبتنی بر شبکه های اجتماعی، دیگر یک انتخاب از میان انتخاب های متعدد نیست، بلکه یک ضرورت است که باید به آن توجه کرد. همچنین سیاست گذاران با بهره گیری از کارآفرینان بالقوه محلی و ادغام های تجاری موثر سعی در ارتقا در سطح ملی و بین المللی نمایند. با برقراری ارتباط با مشتریان بازارشان آنها را بهتر شناخته و بر مبنای این شناخت عمل کنند. از سویی با تشکیل اجتماعاتی در این فضا برای کارآفرینان سراسر کشور، امکان رشد و ارتقای کارآفرینان را که با مواجهه با یکدیگر و شناخت فضای فکری یکدیگر رخ می دهد، فراهم کنند.

 

 

 

 

 

شكل1. مدل تحقيق در حالت تخمين استاندارد

 

 

 

شكل2. مدل تحقيق در حالت تخمين ضرایب معناداری

 

جدول 1. جدول پایایی

شاخص	ضریب آلفای کرونباخ
مهارت های کارآفرینی	89/0
توسعه ملی	91/0
ویژگی های شبکه های اجتماعی	88/0

 

 

 

 

جدول 2. آمار توصیفی

متغیرها	جنسیت	فراوانی	درصد فراوانی
جنسیت	زن	38	15%
	مرد	217	85%
سن	21 تا 25 سال	27	10%
	26 تا 30 سال	104	41%
	31 تا 35 سال	73	29%
	36 سال به بالا	51	20%
میزان تحصیلات	فوق دیپلم	25	10%
	لیسانس	135	53%
	فوق لیسانس	88	34%
	دکتری	7	3%

 

 

 

 

 

 

جدول 3. آزمون فرضیات تحقیق

متغیر مستقل	متغیر وابسته	ضریب استاندارد	ضریب معناداری	نتیجه آزمون
انعطاف پذیری	توسعه ملی	88/0	55/8	رد H0
ضریب نفوذ	توسعه ملی	56/0	79/4	رد H0
تعامل پذیری	توسعه ملی	73/0	25/7	رد H0
حوزه عمومی	توسعه ملی	82/0	89/7	رد H0
انعطاف پذیری	مهارت های کارآفرینانه	66/0	21/6	رد H0
ضریب نفوذ	مهارت های کارآفرینانه	70/0	89/6	رد H0
تعامل پذیری	مهارت های کارآفرینانه	90/0	84/8	رد H0
حوزه عمومی	مهارت های کارآفرینانه	61/0	43/5	رد H0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

1.       احمدپور داریانی، محمود . ( 1389 ). کارآفرینی. (تعاریف، نظریه ها، الگوها )، تهران: انتشارات پردیس.

2.       اسماعيلي، عليرضا؛ ساريخاني، مريم. (1393). بررسي نقش رسانه ملي (تلويزيون) در توسعه فرهنگ کارآفريني در بين جوانان(مطالعه موردي: شهرگرگان). جامعه شناسي مطالعات جوانان، 5(15)، صص 9-26.

3.       اعتمادی،م. (1399). تاثیر رسانه های نوین ارتباطی در مهارت های کارآفرینی و توسعه ملی. پایان نامه دکترا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علوم و تحقیقات.

4.       آریانی، ابراهیم؛ زاهدبابلان، عادل؛ معینی کیا، مهدی؛ خالق خواه، علی؛ سروش، مصطفی؛ موسوی، طیبه. (1395). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی، برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(29)، صص 41-69.

5.       عاملی، سیدحامد؛ خرازی آذر، زهرا؛ مظفری، افسانه. (1395). دیپلماسی شبکه‌ای به مثابه دیپلماسی آینده: نقش تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 12(34): 75-95.

6.       فلاح حقیقی، نگین؛ حاجی حسینی، حجت اله؛ رمضانپور نرگسی، قاسم؛ داوری، علی. (1396). شناسایی و تحلیل عوامل اثرگذار بر توسعه کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 5(1)، صص 65-92.

7.       مهدی زاده، سید محمد.(1389). نظریه های رسانه؛اندیشه های رایج و دیدگاه انتقادی.انتشارات همشهری.چاپ چهارم.

8.       آریانی، ابراهیم؛ زاهدبابلان، عادل؛ معینی کیا، مهدی؛ خالق خواه، علی؛ سروش، مصطفی؛ موسوی، طیبه. (1395). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی، برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(29)، صص 41-69.

9.       غیاثی ندوشن، سعید؛ نصیرزاده، سمیه. (۱۳۹۴). بررسی نقش رسانه در آموزش مهارت های کارآفرینی به جوانان استان لرستان از دیدگاه کارآفرینان و کارکنان صدا و سیمای مرکز لرستان، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 22، 4(84)، صص 117-138.

10.       قهرمانی، عبدالرضا؛ قائمی اسگوئی، کامبیز. (۱۳۹۴). بررسی نقش فناوری های نوین ارتباطی بر توسعه ملی، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، کوالالامپور-مالزی، موسسه سرآمد کارین.

11.       مظفری، افسانه؛ مهدوی، سمیه السادات. (۱۳۹۴). نقش رسانه ها و تکنولوژی های نوین ارتباطی در توسعه کارآفرینی، کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد و مهندسی صنایع، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.

12.       نصیری، فهیمه.( ۱۳۸۹). بررسی نقش رسانه ها در توسعه و ترویج فرهنگ نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت و نوآوری، شیراز.

13.       مظفری، افسانه. (1395). نقش وسایل ارتباط جمعی در مشارکت اجتماعی دانشجویان (رشته های جامعه شناسی و علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه های شهر تهران). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 9(1): 55-68.

14.       زینلی، حنانه؛ سلطانی فر، محمد؛ مظفری، افسانه. (1397). بررسی نقش شبکه های اجتماعی موبایلی بر توسعه مشارکت اجتماعی. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 10(4): 97-108.

15.       منصوری شاد، طیبه؛ دلاور، علی؛ مظفری، افسانه. (1398). تاثیر پیام رسان های ارتباطی تلفن همراه بر ویژگی های شخصیتی زنان خانه دار. مطالعات رسانه‌های نوین, 5(19), 140-170.

16.       Khajeheian D. (2013) New Venture Creation in Social Media Platform; Towards a Framework for Media Entrepreneurship. In: Friedrichsen M., Mühl-Benninghaus W. (eds) Handbook of Social Media Management. Media Business and Innovation. Springer, Berlin, Heidelberg.

17.       Martin, C., Platis, M., Malita, L., Ardeleanu, M. (2011). The role of EMENTORING and social media for developing the entrepreneurship competences, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 15, Pages 947-951.

18.       Geissinger,A., Laurell, C., Sandström, C., Eriksson, K., Nykvist, R. (2019). Digital entrepreneurship and field conditions for institutional change– Investigating the enabling role of cities, Technological Forecasting and Social Change, Volume 146, pp 877-886.

19.       Ojeleye, Y. C. (2018). impact of social media on entrepreneurship development among users in zamfara state. journal 0f economics & finance, vol 2(2): 302-323.

20.       Temitope Olanrewaju, A.S., AlamgirHossain, M., Whiteside, N., Mercieca, P. (2020). Social media and entrepreneurship research: A literature review, International Journal of Information Management, Volume 50, Pages 90-110.

21.       Islam, m.n., Ozuem, W. (2019). The impact of social media on social entrepreneurship in a developing country. Oxford, United Kingdom.

22.       Hossain, M., Rahman, M.F. (2018). Social Media and the Creation of Entrepreneurial Opportunity for Women. Management, vol 8(4): 99-108.

23.       Çapuk, S., Kara, A. (2015). A Discussion of ICT Integration within Developed and Developing World Context from Critical Perspectives. Social and Behavioral Sciences, vol 191: 56-62.

24.       Mercieca, P. (2020). Social media and entrepreneurship research: A literature review. International Journal of Information Management, 50, 90-110.

25.       Kuckertz, A. (2019). Let's take the entrepreneurial ecosystem metaphor seriously!. Journal of Business Venturing Insights, vol 11: 1-7.

 

 

---

مقالات مرتبط