بررسی رابطه بین اعتیاد به گوشی های هوشمند و استرس با نقش میانجی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی واحد بجنورد

محورهای موضوعی : مدیریت رسانه

محبوبه سلیمانپور عمران ^{1 *} , زینب اسلامی ²

1 - استادیار و هیت علمی و مدیرگروه علوم تربیتی و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
2 - 1- دانشجو کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

تاریخ دریافت : 1395/12/27 تاریخ پذیرش : 1396/10/27 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: دانشجویان, اعتیاد به گوشی همراه, استرس, حمایت اجتماعی,

چکیده مقاله :

این پژوهش به منظور بررسی بررسی رابطه بین اعتیاد به گوشی‌های هوشمند و استرس با نقش میانجی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد انجام گرفت جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان به تعداد 1650 تشکیل می‌دادند. که طبق جدول کرجسی و مورگان (1972)، تعداد 315 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت سنجش اطلاعات از پرسشنامه‌های وابستگی به موبایل کوهی (2009)، پرسشنامه استرس دوران دانشجویی (SLSI) (گادزلا، 1991) و مقیاس حمایت اجتماعی شربورن و استوارت 1991 استفاده گردید. که با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی پرسشنامه‌ها مورد سنجش قرار گرفت که برای پرسشنامه‌های اعتیاد به گوشی همراه، استرس و حمایت اجتماعی به ترتیب مقادیر 812/0، 761/0 و 863/0 بدست آمد که گویای اعتبار بالای پرسشنامه‌های مذکور بود جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش مدل ساختاری با نرم‌افزار لیزرل بهره برده شده است. با توجه به نتایج آزمون مدل ساختاری بین اعتیاد به گوشی همراه و استرس رابطه مثبت (ضریب مسیر، 69/0) و معناداری (سطح معناداری، 45/6) برقرار است رابطه بین اعتیاد به گوشی همراه و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 46/0- و 25/8- بدست آمد برای رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 54/0- و 46/7- بدست آمد که گویایی این مدعاست اعتیاد به گوشی همراه سبب افزایش میزان استرس در بین دانشجویان شده و استرس ناشی از اعتیاد به گوشی همراه نیز باعث کاهش میزان حمایت اجتماعی در بین دانشجویان می‌شود.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to investigate the relationship between addiction and stress smartphone with the mediating role of social support were undergraduate students of Islamic Azad University The study population comprised all students to number 1650 According to Morgan table (1972), 315 patients were selected by simple random sampling. Mobile dependency information to assess the scale of the mountain (2009), the Student-Stress Questionnaire (SLSI) (Gadzella, 1991) and social support scale was used Sherborne and Stewart in 1991. Using Cronbach's alpha coefficient of reliability of the questionnaire were assessed by questionnaire addiction to mobile phones, stress and social support to the amounts 0.812, 0.761 and 0.863, respectively Which indicates the validity of the questionnaire were chosen for the analysis of the data, the structural model with LISREL software is used According to the results of the structural model and stress the positive relationship between addiction to mobile phones (coefficient of track0.69) and significant (P =, 6.45) is established The relationship between addiction to mobile phones and social support and a significant path coefficient respectively 0.46- and 8.25, respectively For the relationship between stress and social support as well as a significant path coefficient values are 0.54- and 7.46, respectively The telling of this claim Addiction to mobile phones increased stress levels among students And stress caused by addiction to mobile phone also reduces the amount of social support among students.

متن کامل:



بررسی رابطه بين اعتياد به گوشی های هوشمند و استرس با نقش ميانجی حمایت اجتماعی  در دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی  واحد بجنورد

 

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی بررسی رابطه بين اعتياد به گوشی های هوشمند و استرس با نقش ميانجی حمایت اجتماعی  در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد انجام گرفت جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان به تعداد 1650 تشکیل می دادند. که طبق جدول کرجسی و مورگان(1972) ،تعداد 315 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت سنجش اطلاعات از پرسشنامه­های وابستگی به موبایل کوهی( 2009 )، پرسشنامه استرس دوران دانشجويي¹(SLSI) (گادزلا، 1991) و مقیاس حمایت اجتماعی شربورن و استوارت 1991 استفاده گردید. که با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی پرسشنامه ها مورد سنجش قرار گرفت که برای پرسشنامه های اعتیاد به گوشی همراه، استرس و حمایت اجتماعی به ترتیب مقادیر 812/0، 761/0 و 863/0 بدست آمد که گویای اعتبار بالای پرسشنامه های مذکور بود جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل ساختاری با نرم افزار لیزرل بهره برده شده است . با توجه به نتایج آزمون مدل ساختاری بین اعتیاد به گوشی همراه و استرس رابطه مثبت (ضریب مسیر،69/0) و معناداری(سطح معناداری،45/6) برقرار است رابطه بین اعتیاد به گوشی همراه و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 46/0- و 25/8- بدست آمد برای رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 54/0- و 46/7- بدست آمد که گویایی این مدعاست اعتیاد به گوشی همراه سبب افزایش میزان استرس در بین دانشجویان شده و استرس ناشی از اعتیاد به گوشی همراه نیز باعث کاهش میزان حمایت اجتماعی در بین دانشجویان می شود.

 

کلید واژه:  اعتیاد به گوشی همراه، استرس، حمایت اجتماعی، دانشجویان

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 معمول شدن بی‌پایان و رو به رشد فناوری‌های نوین در زندگی روزمره افراد، ازدیاد شیوه‌های‌ جدید در دسترس برای کنش و شیوه‌های برقراری ارتباط و دستیابی به اطلاعات، طیف ابزاری‌ را که افراد از طریق آن‌ها فرهنگ و مدیریت زمان‌های روزمره خود را بر می‌سازند، بسط داده است. در جامعه‌شناسی میان فناوری‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی، تلفن همراه را می‌توان به‌عنوان ابزار مناسبی برای تحلیل‌ فرایند دگرگونی‌ای تلقی کرد که به‌طور همزمان شامل افراد (زندگی روزمره، فرهنگ و مدیریت زمان)، اطلاعات و فناوری‌های اطلاعاتی است و اینترنت، به‌عنوان یکی از دسـتاوردهاي اخیـر انسـان، شـبکه گسترده‌ای از ارتباط‌ها و پیونـدهاي گوناگون را در برمی‌گیرد. این فناوری عصر جدید، نقش مهمی را در زندگی افراد ایفا می‌کند. امروزه، اینترنت به‌عنوان یکی از ضروریات زندگی در زمینه‌های مختلف علمی، اجتماعی، اقتصادي، سیاسی و فرهنگی درآمده است. کاربران این شبکه جهانی را طیـف وسـیعی از افـراد ازنظر سـن، جنس، ملیت، نژاد، سطح تحصیلات و متغیرهاي گوناگون دیگر تشکیل می‌دهند. مرکز آمار ایران، تعــداد کــاربران اینترنــت در ســال 1390 در کــل کشور را 810/221/11 نفــر گــزارش کــرده است (به نقل از توکلی و همکاران، 1393: 62).

امروزه تلفن همراه (موبایل) به‌منزله رسانه همیشه و همه‌جا حاضر، با توجه به توانمندی‌های‌ بالقوه و بالفعل گسترده آن‌که انواع گوناگون رسانه‌ها از قبیل رادیو، تلویزیون، ویدئو، دستگاه‌های پخش و ضبط‌صوت، اینترنت و...را در خود جمع کرده است، به‌سرعت در جامعه ما در حال گسترش است (شولتز،² 2015: 374).

همزمان با دسترسی گسترده مردم بـه اینترنـت شـاهد نـوعی وابسـتگی در نوجوانـان هسـتیم. از طرفی، درعین‌حال که روابط افراد به‌ویژه (نوجوانان و جوانان) در جهان مجازي افزایش می‌یابد، در مقابل از روابط آن‌ها در جهان واقعی کاسته می‌شود (سامسون و کین، 2005، به نقـل از حسن زاده و همکاران،1391: 97).

باوجودآنکه نمی‌توان، ازنظر دور داشـت کـه اسـتفاده از اینترنـت در دنیـاي امـروز یـک ضرورت است، اما این ابزار می‌تواند، علاوه بر به‌کارگیری درسـت و بجـا به‌صورت نادرسـت و نابجا مورداستفاده قرار بگیرد و شرایطی را فـراهم آورد، کـه تـرك آن مشـکلاتی را بـراي کـاربر باوجود آورد. (حسن زاده و همکاران،1391: 97).

واژه استرس تکنولوژي در ابتدا توسط کریگ برود (1984) استفاده شد، جایی که استرس تکنولوژي این‌گونه تعریف شد: "بیماري جدیدي از انطباق که توسط ناتوانی در کنار آمدن با تکنولوژی‌های جدید کامپیوتر در سلامت انسان‌ها اتفاق می‌افتد." که در این مطالعه اشاره به استرس مربوط به استفاده از گوشی‌های هوشمند دارد. تکنو استرس پدیدهاي است از تجربه استرس کاربران نهایی که در اثر اطلاعات و افزایش حجم ارتباطات است (طرفدار و همکاران، 2010 به نقل از دهقانان، 1394: 23).

رشد فزاینده از محاسبات و فناوری شبکه کاربر نهایی موجب افزایش شدت تکنو استرس می‌شود. (بریلهارت،³ 2013: 302) به‌این‌ترتیب انتظار می‌رود که افزایش تجربه استفاده از گوشی‌های هوشمند از تکنو استرس موجب احساس استرس بیشتري براي کاربر شود. (چارلز⁴ و همکاران، 2013: 733). همچنین قرار گرفتن در معرض روزانه عوامل استرس‌زا اثرات منفی بلندمدت بر سلامت روانی کاربران دارد. ازآنجاکه گوشی‌های هوشمند وسیله اصلی فناوری اطلاعات است و مردم احساس نیاز به انطباق با آن به‌منظور "به‌روز بودن " دارند، وابستگی به گوشی‌های هوشمند ممکن است به استفاده از اجباري و افزایش تکنو استرس کاربر منجر شود بررسی‌های اخیر بازار نشان داده است که به‌طور متوسط گوشی‌های هوشمند ضریب نفوذ 6.44 ٪در 47 کشور را دارند و انتظار می‌رود که رشد سریع‌تری نیز داشته باشد (شرکت بین‌المللی اطلاعات،⁵ 2013).

به‌جز استرس، باورهای خودکارامدی اجتماعی نیز می‌تواند تحت تأثیر اعتیاد به گوشی‌های هوشمند باشد. امروزه باورهای خودکارآمدی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل در تبیین رفتارهای انسانی محسوب می‌شود (بندورا 2013؛ نقل از فولادچنگ، 1394). استدلال کلیدی بندورا (١٩٩٧) درباره نقش باورهای خودکارآمدی در عملکرد انسان این است که سطح انگیزه، شرایط مطلوب و اعمال افراد بیشتر بر پایه آنچه آن‌ها اعتقاددارند، قرار دارد تا آنچه واقعاً درست است. به همین خاطر چگونگی رفتار انسان می‌تواند به‌وسیله باورهایی که در مورد توانایی‌هایشان دارند، بهتر پیش‌بینی شود تا به‌وسیله آنچه واقعاً قادر به انجام دادن آن هستند؛ بنابراین باورهای خودکارآمدی به ما کمک می‌کند که تعیین کنیم، افراد بادانش و مهارت‌هایی که دارند چه‌کاری را انجام دهند (پاجاریس و میلر، 2012: 200). خودکارامدی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های کسب موفقیت و سازش یافتگی است و در حیطه روانشناسی مثبت جای می‌گیرد (اسنایدر و لوپز،⁶ 2011: 83). خودکارامدی اجتماعی⁷ یک بعد از خودکارآمدی است که بیانگر برآورد افراد از توانایی‌شان در برقراری و حفظ روابط بین فردی است. خودكارآمدي اجتماعي به رابطه‌های بين فردي مرتبط می‌شود و توسط اسميت و بتز (2013: 286) به‌عنوان اعتمادبه‌نفس فردي در توانايي براي شركت در تعامل‌های اجتماعي و شروع و حفظ رابطه‌های بين فردي تعریف‌شده است. جيكاس (2010) بيان كرد كه انسان‌ها داراي خودكارآمدي اجتماعي در شروع ارتباط اجتماعي و دوست‌یابی جديد تواناتر هستند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه ميزان بالاي خودكارآمدي اجتماعي با ميزان بالاي عزت‌نفس (كاپرارا و استيكا،⁸ 2005؛ هرمان و بتز،⁹ 2013؛ 2006) اعتماد اجتماعي (اندرسون و بتز، 2012؛ ماتسوشيما و شيومي، 2009؛ اسميت و بتز، 2013) و مهارت‌های حل مسئله (بيلگين و آكاپولو 2010 دي گيونتو، آيزنبرگ، كوپفر، استيكا، ترامونتانو و كاپرارا، 2010) همراه است.

امـروزه دانشجویان، یکی از گروه‌های مهم در هر کشور محسوب می‌شوند و علت این مسئله نقشـی اسـت که آنان در آینده کشور ایفا می‌نمایند. اهمیت این نقش در این است که نه‌تنها دانشـجویان بخـش اصلی متخصصان حوزه‌های مختلف علمی، فنی و هنـري هـر کشـوري را تشـکیل می‌دهند، بلکـه همچنین به‌این‌علت است که این گروه بدنه اصلی مدیران اداره‌کننده هـر کشـوري را نیـز شـکل می‌دهند و اصـولاً هرگونـه توجـه بـه ایـن گـروه، به‌خصوص توجـه بـه مسائل بهداشـت روانـی دانشجویان در آینده آنان و کشور تأثیرات مهمی دارد (آزاد، 1378 به نقل از میرزائیان، 1390). بدیهی است دانشگاه‌ها باید با اهتمامی فزاینده در راستاي بهبود بخشیدن به‌سلامت روان و رشد فردي و بهزیستی دانشجویان قدم بردارند. از سوي دیگر بی‌توجهی به‌سلامت روان افراد جامعه در کوتاه‌مدت و بلندمدت اثرات منفی در حوزه‌های اجتمـاعی و اقتصـادي بشـر ازجمله، افـزایش خودکشی، اعتیاد بـه مـواد مخـدر، افسـردگی، اضـطراب، استرس و حتـی تـأثیرات منفـی بـر شاخص‌های اقتصادي بشر (همچون درآمد سرانه کشور) خواهد داشـت. (جوشن لو، 1385 به نقل از میرزائیان و همکاران، 1390).

كينگ استورم طي مطالعه‌ای دريافت كه افرادي كه اعتياد اينترنتي دارند تنها، كمرو و خجالتي بوده و دچار افسردگي می‌باشند. كوبي و همكارانش در پژوهش خود بيان كردند كه استفاده زياد و تفريح گونه از اينترنت با آسیب‌های جدي در عملكرد فردي نظير مشكلات تحصيلي، تنهايي، مشكلات خواب و غيره مرتبط است (کوبی¹⁰ و همکاران، 2012: 380).

جین و همکاران (2013) در تحقيق خود به اين نتيجه رسيد كه نوجواناني كه از تماس‌های اجتماعي کناره‌گیری می‌کنند، از اينترنت به‌عنوان ابزاري براي فرار از واقعيت استفاده می‌کنند (جین¹¹ و همکاران، 2013: 2).

یافته‌های پوراکبران (1394) نشان داد نمرات میزان اضطراب در افزایش استفاده از گوشی همراه، نمرات اضطراب و استرس در موارد افزایش استفاده از اینترنت و نمرات افسردگی و استرس در افزایش استفاده از ماهواره به‌طور معنی‌داری بالاتر بوده است. یافته‌های رهبرنیا (1394) حاکی از آن است که وابستگی به تلفن همراه و استفاده از شبکه‌های اجتماعی نه‌تنها باعث کاهش روابط اجتماعی و فاصله گرفتن از کانون خانواده، کاهش بهره‌وری و افت تحصيلی می‌شود؛ و پناهی وهمکاران (1394) نشان دادند که بين وابستگی به تلفن همراه با افزايش ارتباط ناسالم و افت تحصيلی، رابطه دارد. خزايی، (1393) بیان کرد بين وابستگی به تلفن همراه با پرخاشگری روابط مثبت و معنی‌داری وجود داشت. اوداکی (2015) دریافت که خودکارآمدی تحصیلی نقش برجسته‌ای در پیش‌بینی وابستگی به اینترنت دارد. لین و همکاران (2013) خود دریافتند که خودکارآمدی نقش مهمی در پرهیز از رفتار اعتیاد گونه دارد. هاردي (2010) دریافت که افراد معتاد به اینترنت داراي ویژگی روان- رنجور خویی، آشفتگی اجتماعی و تنهایی هیجانی هستند. همچنین، آن‌ها کمتر برونگرا بوده و هدف آن‌ها کسب حمایت اجتماعی از طریق شبکه‌های اجتماعی اینترنتی است. تومی¹² و همکاران (2011) دریافتند که استفاده مداوم از تلفن همراه باعث ایجاد اختلالات خواب و استرس می‌گردد.با توجه به نتایج تحقیقات گذشته در موردبررسی اعتیاد به گوشی‌های هوشمند با استرس و خودکارامدی اجتماعی، در تحقیق حاضر سعی شده است به بررسی رابطه فن‌آوری ارتباطات (گوشی‌های هوشمند) و استرس با نقش میانجی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد بجنورد پرداخته شود. براي انجام این پژوهش  مدل و فرضیه‌های زیر در نظر گرفته شد:

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1: الگوی مفهومی تحقیق

فرضيه اصلي

 بين اعتياد به گوشی‌های هوشمند و استرس با نقش حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاد واحد بجنورد رابطه وجود دارد.

فرضيه های فرعي

1.       بین استرس و حمایت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد بجنورد رابطه وجود دارد.

2.       بین اعتیاد به گوشی و استرس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد بجنورد رابطه وجود دارد.

3.       بین اعتیاد به گوشی و حمایت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد بجنورد رابطه وجود دارد.

روش تحقیق

پژوهش حاضر ازآن‌جهت كه به بررسي و شناخت بيشتر روابط ميان متغيرها در شرايط موجود می‌پردازد در دسته پژوهش‌های توصيفي - زمینه‌یابی قرار می‌گیرد؛ و ازآن‌جهت كه به بررسي رابطه بين متغيرها می‌پردازد از نوع پژوهش‌های همبستگي است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان  دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد به تعداد 1650 نفر می باشند که از بین این تعداد طبق فرمول مورگان – کرجسی (1972) ، 315 نفر به عنوان حجم نمونه مورد نظر انتخاب شدند جهت سنجش اعتیاد به گوشی همراه از پرسشنامه استاندارد وابستگی به موبایل در سال 2009 توسط کوهی ¹³تهیه شده است. شامل 20 سوال است که به صورت طیف لیکرت 5درجه ای نمره گذاری شده است.

  به منظور مطالعه عوامل استرس زاي زندگي دانشجويان و واکنش آنان نسبت به اين عوامل از پرسشنامه استرس دوران دانشجويي (SLSI) (گادزلا، 1991) فرم کوتاه و بخش مرتبط با استرس ناشی از گوشی همراه یعنی 7 سوال استفاده گردید  برای سنجش حمایت اجتماعی از مقیاس حمایت اجتماعی(MOS)که در سال 1991 توسط شربورن و استوارت ساخته شد، استفاده می شود. این آزمون که میزان حمایت اجتماعی دریافت شده توسط آزمودنی را می سنجد، دارای 19 عبارت و 5 زیر مقیاس است که به صورت طیف لیکرت 5 درجه ای نمره گذاری شده است . درپژوهش حاضر با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی پرسشنامه ها مورد سنجش قرار گرفت که برای پرسشنامه های اعتیاد به گوشی همراه، استرس و حمایت اجتماعی به ترتیب مقادیر 812/0، 761/0 و 863/0 بدست آمد که گویای اعتبار بالای پرسشنامه های مذکور بود روایی پرسشنامه ها نیز طی تحقیقات گذشته مورد تایید قرار گرفته بود از طرفی روایی محتوایی سوالات هر یک نیز مورد تایید استاد راهنما قرار گرفت.

یافته های پژوهش

 در اين قسمت به بررسي بررسی رابطه بين اعتياد به گوشی های هوشمند و استرس با نقش ميانجی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی  واحد بجنورد  با استفاده از نرم افزار Lisrel مي­پردازيم.

 

شکل1:-مدل ساختاري تحقيق در حالت استاندارد

 

 

شکل2:-مدل ساختاري تحقيق در حالت معناداري

نتايج بررسي شاخص­هاي نيکويي برازش مدل ساختاري پژوهش نشان­دهندۀ  تایید برازش مدل است، چرا که ميزان کمتر از 0.08 RMSEA نشانگر برازش قابل قبول مدل ساختاري است. همچنين مقادير CFI، GFI، AGFI، NFI، NNFI همگي بالاتر از 9/0 هستند.  در ادامه مقدار ضریب مسیر و معناداری روابط بین متغیرهای پژوهش در جدول 1 آورده شده است.

 

 

 

جدول1:نتايج رابطۀ مستقيم و ضرايب معناداري فرضيات مدل

مسير	ضريب مسير	معناداري	نتيجه آزمون
اعتیاد به گوشی همراه --- استرس	69/0	45/6	قبول
اعتیاد به گوشی همراه --- حمایت اجتماعی	46/0-	25/8-	قبول
استرس --- حمایت اجتماعی	54/0-	46/7-	قبول

با توجه به نتایج آزمون مدل ساختاری و مقادیر ضریب مسیر و معناداری برای هر یک از روابط نشان می دهد. بین اعتیاد به گوشی همراه و استرس رابطه مثبت (ضریب مسیر،69/0) و معناداری(سطح معناداری،45/6) برقرار است از اینرو به همان میزان که اعتیاد به گوشی همراه در بین دانشجویان افزایش یابد بر میزان استرس انها نیز افزوده می­شود برای رابطه بین اعتیاد به گوشی همراه و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 46/0- و 25/8- بدست آمد که نشان دهنده آن است با اعتیاد دانشجویان به گوشی همراه میزان حمایت اجتماعی آنها کاسته میشود برای رابطه بین استرس و حمایت اجتماعی نیز مقادیر ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 54/0- و 46/7- بدست آمد که گویایی این مدعاست افزایش استرس ناشی از اعتیاد به گوشی همراه خود باعث کاهش میزان حمایت اجتماعی در بین دانشجویان می شود.

بحث و نتیجه گیری

اعتیاد به استفاده از تلفن همراه در حقیقت تمایل شدید به رفتاری است که انجام می‌گیرد و احساسی که پس‌وپیش از آن به فرد دست می‌دهد. معتادان به استفاده از تلفن همراه از دوستان و خانواده فاصله می‌گیرند، انزواطلب می‌شوند، اولویت‌های سنی و اجتماعی نظیر تحصیل و اشتغال را پس می‌زنند، هنگامی‌که تلفن همراه در دسترس‌ نیست به آن فکر می‌کنند و از دوری‌اش رنج می‌برند. خاموش بودن تلفن همراه در افراد معتاد تحمل‌ناپذیر است و موجب می‌شود حتی هنگام خواب یا در مواقع خاصی که گوشی تلفن همراه را خاموش می‌کنند یا در حالت سکوت قرار می‌دهند به استرس و دل‌شوره دچار شوند. پژوهش پرتی فان چن در زمینه بررسی رابطه میان افسردگی با اعتیاد به تلفـن همـراه در دانشجویان آمریکایی، علائم اعتیاد بـه تلفن همـراه در ایـن دانشـجویان شـامل حواس، عـدم تحمل و بردباري، کناره‌گیری، گریز یـا فرار اعلام شد و میان اعتیاد به تلفن همراه و افسردگی بـه وجـود آمده رابطه معنی‌داری به دست آمـد همچنین در این مطالعه اعتیاد دانشجویان زن به تلفـن همراه نسبت بـه دانشجویان مرد بـه طرز چشـمگیري بیشتر بود. بین اعتیاد به گوشی و خودکارآمدی اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول رابطه وجود دارد. نتایج پژوهش با یافته‌های اوداکی (2015)، لین و همکاران (2013) مطابقت دارد و همسو می‌باشد. امروزه بیشتر از گذشته افراد به تلفن همراه بـراي ارتباطات خود وابسته شده¬اند اما اسـتفاده بیش‌ازحد از تلفـن همراه سبب وابستگی زیاد جوانان می‌شود (رهبری نیا،1393). كـانون توجـه فـرد و باورهـاي خودكارآمدي او تعیین‌کننده رويدادهاي منفي اجتماعي است و دیدگاه‌های نظري، الگوها و نظریه‌های شناختي را تأييد نمود. با توجه به یافته‌های پژوهش مبني بر اینکه توجـه متمركز بر خود و باورهاي خودكارآمدي واسطه ارتباط اضطراب اجتماعي و سوگیری‌های شناختي هستند، می‌توان بـه تبيـين روش‌های درماني شناختي و رفتاري اضطراب اجتماعي پرداخت. اين شيوه درماني آمیزه‌ای از فنون شناختي و رفتاری است كه افراد مضطرب اجتماعي را در راستاي شناسايي و اصلاح باورهـاي نادرست و اضطراب زا ياري می‌کند. دگرگون سـاختن عوامـل تداوم‌بخش اين اختلال، مورد تأكيد ويژه اين الگوي شناختی است. به‌بیان‌دیگر، در اين روش درماني بـا ارزيابي منطقـي و مبتني بر واقعيت، توجه فرد مضطرب اجتماعي از تمركز روي افكار و باوراي نادرست و منفي منحرف می‌شود و فعاليـت خودانگاره منفي در او كاهش مي يابد.

در راستای نتایج پژوهش، پیشنهاد‌هایی به شرح زیر ارائه می‌گردد:

پیشنهاد می‌شود مطالعاتي انجام شود تا مشخص نمايند استفاده نامناسب از اينترنت و تلفن همراه منجر به استرس‌های سايكولوژيك و اختلالات شناختي می‌شوند و يا اين اختلالات فرد را مستعد استفاده پاتولوژيك از تکنولوژی‌های مذكور می‌کند.

پيشنهاد می‌شود نشانه‌های شخصيتي اعتيادي بررسي و مداخلات بالقوه چون ارتقای مهارت‌های اجتماعي و افزايش عزت‌نفس دانشجويان اتخاذ شود.

توجه به جنبه‌های مؤثر اجتماعی تلفن همراه از طريق آموزش و آگاهی، تنها روشی است که با آن می‌توان علاوه بر احترام به حرمت نفس، نسبت به مسائل مربوط به ارتباطات آن‌ها کنترل و نظارت کافی داشته باشيم ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود جنبه‌های مثبت استفاده از گوشی هوشمند تبلیغ شود.

پیشنهاد می‌گردد نهادهای فرهنگ‌ساز (مراکز آموزشی، رسانه‌های جمعی و آموزش‌وپرورش) در آموزش صحيح استفاده از اين تکنولوژی جدیت بیشتری به کار ببرند.

تقدیر و تشکر

مقاله حاضر برگرفته از رساله کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد نویسنده اول بوده از اینرو نویسندگان مقاله از مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد و دانشجویان شرکت کننده در مطالعه سپاسگزاري می کنند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

·        پوراکبران، الهه (1394) بررسی میزان استفاده از وسایل ارتباطی نوپدید (اینترنت، ماهواره و تلفن همراه) در بین جوانان و ارتباط آن با اضطراب، استرس و افسردگی* -مجلهي اصول بهداشت روانی- سال 17) 5، (شهریور و مهر، صفحه 9-254.

·       تمنائی فر، محمد رضا، منصوری نیک، اعظم (1392). پیش بینی رضایت از زندگ براساس رگه های شخصیتی، حمایت اجتماعی و بهزیستی معنوی، فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، (8) 29، 72-92.

·       توکلی، نازلی – جمهري، فرهاد (1393)- رابطه سبکهاي دلبستگی و ترس از ارزیابی منفی با اعتیاد به اینترنت در دانشجویان- فصلنامه فنآوري اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال پنجم ـ شماره دوم ـزمستان 1393ـ صفحات 77 -61-

·       حسنزاده، رمضان. بیدختی، عاطفه. رضایی، عباس. رهایی، فاطمه (1391). رابطه اعتیاد به اینترنت با پیشرفت تحصیلی و ویژگیهاي شخصیتی فراگیران- فصلنامه فنآوري اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال سوم ـ شماره اول ـ پاییز 1391 ـ صفحات 107-95-

·       دهقانان، حامد (1394) تاثیر ویژگیهاي روانشناختی در شکلگیري استرس تکنولوژي مورد مطالعه: کاربران گوشیهاي هوشمند- مطالعات رسانهاي- سال دهم/ شماره بیست و هشتم / بهار.

·       رهبرنیا، زکیه (1394) بررسی آسیب های استفاده از گوشی های هوشمند در میان دانش آموزان دوره متوسطه ناحیه 3 شهر تبریز در سال تحصیلی 94- 1393

·       فولاد چنگ، محبوبه. (1394). بررسي باورهاي خود كارآمدي دختران دانش آموز استان فارس و ارائه راهكارهاي مناسب. به سفارش كارشناسي امور بانوان سازمان آموزش و پرورش فارس.

·       میرزائیان، بهرام. باعزت، فرشته. خاکپور، نعیمه (1390) اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان و تأثیرآن بر سلامت روان. فصلنامه فنآوري اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی سال دوم ـ شماره اول ـ

 

·       Anderson, S. L. & Betz, N. E. (2012). Sources of social self-efficacy expectations: Their measurement and relation to career development. Journal of Vocational Behavior, 58(1), 98-117.

·       Bilgin, M. & Akkapulu, E. (2010). Some variables predicting social self-efficacy expectation. Social Behavior and Personality, 35(6), 777-788.

·       Brillhart, P. E. (2013). Technostress in the workplace: Managing stress in the electronic workplace. Journal of American Academy of Business, 5(1/2), 302–307.

·       Caprara, G. V. & Steca, P. (2005). Affective and social self-regulatory efficacy beliefs as determinants of positive thinking and happiness. European Psychologist, 10(4), 275-286.

·       Charles, S. T. Piazza, J. R. Mogle, J. Sliwinski, M. J. & Alemida, D. M. (2013). The wear and tear of daily stressors on mental health. Psychological Science 24(5), 733-741.

·       Di Giunta, L. Eisenberg, N. Kupfer, A. Steca, P. Tramontano, C. & Caprara, G. V. (2010). Assessing perceived empathic and social self-efficacy across countries. European Journal of Psychological Assessment, 26(2), 77-86.

·       Hamburger, Y. A, & Artzi, E. B. (2009). Loneliness and Internet use. Computers in Human Behavior. Volume 19, Issue 1, Pages 71-80.

·       Hardie, E.A (2010). Excessive Internet Use: The Role of Personality, Loneliness and Social Support Networks in Internet addiction. Australian Journal of Emerging Technologies and Society, Vol. 5, No. 1, 2010, pp: 34- 47.

·       Hermann, K. S. & Betz, N. E. (2013). Path models of the relationships of instrumentality and expressiveness to social self-efficacy, shyness, and depressive symptoms. Sex Roles, 51(1), 55-66.

·       International Data Corporation (2013). Worldwide mobile phone market forecast to grow 7.3% in 2013 driven by 1 billion smartphone shipments, according to IDC.Retrieved from<http://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=pr US24302813>.

·       Jin-Sook Lim, Young-Kwon Bae, Seong-Sik Kim. (2013) A learning system for internet addiction prevention, proceedings of the IEEE international conference on advanced learning technologies (ICALT’04).:1-2

·       Kadivar, P. (2006). Educational psychology. Tehran: Samt Press. (Persian)

·       Klassen, R. M. (2013). Optimism and realism: A review of self-efficacy from a crosscultural perspective. International Journal of Psychology, 39(3), 205-230.

·       Kubey RW, Lavin MJ, Barrows JR. (2012) Internet use and collegiate academic performance decrements: Early findings. JCommun: 366-382.

·       Matsushima, R. & Shiomi, K. (2009). Social self-efficacy and interpersonal stress in adolescence. Social Behavior and Personality, 31(4), 323-332.

·       Oulasvirta, A. Rattenbury, T. Ma, L Raita, E. (2012). Habits make smartphone use more pervasive. Personal and Ubiquitous Computing, 16(1), 105–114.

·       Pajares, F. & Miller, M. D. (2012). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: a path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193-203.

·       Schultz, D. A. (2015). Personality theories. Translated by: S. Y. Mohammadi.Tehran: Virayesh Press. (Persian).

·       Schwarzer, R. (2010). General perceived self-efficacy in 14 cultures.Retrieved from:http://www.yorku.ca/faculty/ academic/schwarze/world14.htm.

·       Smith, H. M. & Betz, N. E. (2011). An examination of efficacy and esteem pathways to depression in young adulthood. Journal of Counseling Psychology, 49(4), 438-448.

·       Snyder C.R. & Lopez SH. (2011). Handbook of positive psychology. Oxf Uni press

·       Thomée, S. Härenstam, A. & Hagberg, M. (2011). Mobile phone use and stress, sleep disturbances, and symptoms of depression among young adults – A prospective cohort study. BMC Public Health, 11(1), 66–76.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A Study of the relationship between addiction and stress smartphone Mediating Role of Social Support The students of Islamic Azad University Bojnoord

 

 

 

Abstract

 

This study aimed to investigate the relationship between addiction and stress smartphone with the mediating role of social support were undergraduate students of Islamic Azad University The study population comprised all students to number 1650 According to Morgan table (1972), 315 patients were selected by simple random sampling. Mobile dependency information to assess the scale of the mountain (2009), the Student-Stress Questionnaire (SLSI) (Gadzella, 1991) and social support scale was used Sherborne and Stewart in 1991. Using Cronbach's alpha coefficient of reliability of the questionnaire were assessed by questionnaire addiction to mobile phones, stress and social support to the amounts 0.812, 0.761 and 0.863, respectively Which indicates the validity of the questionnaire were chosen for the analysis of the data, the structural model with LISREL software is used According to the results of the structural model and stress the positive relationship between addiction to mobile phones (coefficient of track0.69) and significant (P =, 6.45) is established The relationship between addiction to mobile phones and social support and a significant path coefficient respectively 0.46- and 8.25, respectively For the relationship between stress and social support as well as a significant path coefficient values are 0.54- and 7.46, respectively The telling of this claim Addiction to mobile phones increased stress levels among students And stress caused by addiction to mobile phone also reduces the amount of social support among students.

 

Keywords: mobile phone addiction, stress, social support, student

 

 

 

 

1

 

---

[1]  . Student-Life Stress Inventory (SLSI) 

[2]  Schultz

[3]  Brillhart

[4]  Charles

[5]  International Data Corporation

[6]  Snyder C.R. & Lopez SH

[7] Self-efficacy Social

[8]  Caprara, G. V. & Steca, P

[9]  Hermann, K. S. & Betz, N. E

[10]  Kubey

[11]  Jin

[12]  Thomée

[13]  koo hy

---