بازتاب غم، رنج و ناامیدی در سبک هندی (با تکیه بر غزلیات طالب آملی)

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

فریده داودی مقدم ¹

1 -

تاریخ دریافت : 1390/08/01 تاریخ پذیرش : 1390/10/05 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: رنج, غزل, اندوه, سبک هندی, طالب آملی,

چکیده مقاله :

با تأمل در شعر سبک هندی، بویژه غزلسرایان این سبک در می‌یابیم که غم و ناامیدی و رنج از پر بسامدترین واژگان در غزلیات شعرای سبک هندی می‌باشد که علت آن را در عوامل گوناگونی چون جریانات اجتماعی و مسائل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی عصر صفویه، و به دنبال آن فردگرایی شدید شعرای این دوره و مهاجرت و اندوه و غم ناشی از فراق و دوری از وطن،بازتاب اندوه، ستم و بیداد بر مردم روزگار خود و تأثیر اندیشةی غم و رنج‌های سه‌گانه در مکاتب فلسفی هند و ... می‌توان جستجو کرد. با تحلیل غزلیات شعرای این مکتب و بخصوص غزلیات طالب آملی -که این تحقیق با تأکید بر آن می‌باشد- می‌توان به شاخص‌های زیر در موضوع غم و رنج دست یافت: تفکر جبرگرایانه، ایجاد تصاویر پارادوکسی با موضوعات غم وشادی و یأس و امید، اصالت دادن به موضوع غم در هستی، همت بلند و غم جویی، استفاده از عناصر طبیعت برای توصیف غم و اندوه چون شاعران رمانتیسم و استفاده از کلمات عامیانه و بازاری در القای ملموس‌تر و بهتر غم و اندوه و ... اشاره کرد. هم چنین با تحلیل اشعار سبک هندی از این منظر می‌توان به برخی ازباورها و نکات دقیق و مبهم زندگی و عصر شاعر پی برد

منابع و مأخذ:

منابع

1. ارشاد، فرهنگ (1379)، مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2. امیری، کیومرث (1374)، زبان و ادب فارسی در هند، تهران: شورای گسترش زبان و ادب فارسی.

3. امین پور، قیصر (1381)، گل ها همه آفتابگردانند، تهران: مروارید.

4. ------------ (1386)، دستور زبان عشق، تهران: مروارید.

5. بهار، محمد تقی (1381)، سبک شناسی (تاریخ تطور نثر فارسی)، 3 جلد. تهران: زوار.

6. بیدل دهلوی، مولانا ابوالمعالی عبدالقادر (1376)، کلیات بیدل، به تصحیح اکبر بهداروند و پرویز عباسی ذاکانی. تهران: الهام. چاپ اول.

7. بینایی، قوام الدین ودیگران (1380)، مجموعه مقالات در گسترة مازندران، تهران: نشر رسانش، چاپ اول.

8. تمیم داری، احمد (1389)، عرفان و ادب در عصر صفوی، تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.

9. جعفری، مسعود (1378)، سیر رمانتیسم در اروپا، تهران: نشر مرکز. چاپ اول

10. حسن پور آلاشتی، حسین (1384)، طرز تازه، سبک شناسی غزل سبک هندی، تهران: سخن.

11. حقیقت، عبدالرفیع (1368)، تاریخ نهضت‌های فکری ایرانیان، 4 جلد، تهران: شرکت مولفان و مترجمان.

12. شایگان، داریوش (1356)، ادیان و مکتبهای فلسفه هند، تهران: مؤسسة انتشارات امیر کبیر.

13. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1385)، شاعری در هجوم منتقدان، پیرامون شعر حزین لاهیجی، تهران: آگاه.

14. --------------------- (1381)، ادوار شعر فارسی، تهران: نشر سخن.

15. عرفی شیرازی، جمال الدین محمد (1378)، کلیات، 2 جلد، به اهتمام محمد ولی الحق انصاری. تهران.

16. طالب آملی، ملک‌الشعرا (بی‌تا)، کلیات. به اهتمام و تصحیح طاهری شهاب، تهران: انتشارات کتابخانة سنایی.

17. فتوحی، محمود (1385)، نقد ادبی در سبک هندی، تهران: سخن.

18. قنبری، محمد رضا (1383)، زندگی و شعر طالب آملی، تهران: زوار، چاپ اول.

19. گلچین معانی، احمد (1369)، با کاروان هند، 2 جلد، مشهد: آستان قدس رضوی.

20. گودرزی، فرامرز (1376)، مثنوی طالب و زهره، تهران: نشر افشار، چاپ اول

21. ولک، رنه (1373)، "رمانتیسم در ادبیات". ترجمه امیرحسین رنجبر، ارغنون، سال اول، ش.2، ص 75-19.