پیوند اسطوره و باورهای عامیانه در هفت‌پیکر نظامی
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی
محمد فشارکی
1
(استاد زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، اصفهان، ایران)
محبوبه خراسانی
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، اصفهان، ایران)
فزونه دوانی
3
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.)
کلید واژه: هفت‌گنبد, اسطوره در غنا, ادبیات عامیانه, کوسا, آتش‌افروز,
چکیده مقاله :
سرزمین ایران متشکل از اقوام مختلف با قدمتی دیرین و سرشار از باورهای عامیانه و نابی است که بازتاب آنها را می‌توان در ادبیات عامیانه یا فولکلور ایرانی مشاهده کرد. این نوع ادبی در درون خود دردها، آرزوها، جشن‌ها، آداب اجتماعی و مذهبی را پرورانده است؛ مجموعۀ بزرگ فرهنگی که بخش قابل توجه‌ای از آن را داستان‌های عامیانۀ شفاهی تشکیل می‌دهد که با گذر زمان به ادبیات رسمی و سنتی راه یافته‌اند و دست‌مایۀ بسیاری از آثار ماندگار در عرصۀ فرهنگ و ادب گردیدند. نظامی را می‌توان در جایگاه فرهنگ‌شناس مردمی در نظر گرفت که با بهره‌گیری از قصه‌های عامیانۀ شفاهی یا ثبت شده، میراثی جاودان و ارزشمند به نام هفت‌پیکر را بجا گذاشت که مشحون از باورهای عامیانه و آیینی گوشه‌گوشه این مرز و بوم است. اندیشه‌های یک ملت که در روایت‌هایی دلکش انسان را به جهان رمزها و نمادها می‌برد؛ جهانی که در آن اسطوره‌ها به واقعیت می‌پیوندند و در قالب داستان‌های نمادین، از رهگذر تصویرها و نشانه‌ها توجیه و تفسیر می‌شوند. با چنین جهان‌بینی‌ای است که انسان ترس‌ها و آرزوهایش را معنا می‌بخشد. هفت‌پیکر مجموعه‌ای از باورهای عامیانه مانند اسطوره‌های شب چلّه، جدال نیروهای اهریمنی با اهورایی، نیایش‌های باران‌خواهی و سنت‌های نوروزخوانی است که به زیباترین شکل به تصویر کشیده شده است.