تحلیل روایت‌شناسی منظومۀ «فرهاد و شیرین» وحشیبافقی بر اساس دیدگاه ساختار زمانمند
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسیجهانگیر صفری 1 , محمود آقاخانی بیژنی 2
1 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
2 - مدرس گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
کلید واژه: عناصر داستان, وحشی بافقی, طرح روایی, منظومۀ روایی, فرهاد و شیرین, ساختار زمانمند,
چکیده مقاله :
منظومۀ روایی فرهاد و شیرینوحشی بافقی، به شرح ماجرای عشق میان شیرین (معشوق و همسر خسرو پرویز) و فرهاد (هنرمند و بت تراش) می پردازد و از جمله شعرهایی است که ساختاری روایی و نمایشی دارد. شیوة روایت و داستان پردازی در این منظومه به گونه ای است که شاعر با بهره گیری از عناصر داستانی؛ شامل طرح روایی، شخصیت، گفت‌و گو، دیدگاه و توصیف، فضایی متفاوت می آفریند. این پژوهش با هدف تحلیل عناصر داستان در این منظومه و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. این منظومۀ روایی بر اساس زمان خطی روایی گسترش می یابد و حوادث یکی پس از دیگری و به صورت زنجیر وار به وجود می آیند؛ به گونه ای که ابتدا وضعیت متعادل برقرار است، سپس با بروز حادثه ای، این وضعیت دچار روند تغییر می شود و وضعیت نا متعادل بر شعر حاکم می گردد. بعد از ذکر حادثه ها، روایت به وضعیت متعادل سامان یافته ای می رسد و پایان می یابد. درواقع این منظومه از یک زنجیره و پنج عنصر روایی تشکیل شده است که در نهایت سرنوشت شخصیت اصلی نیز مشخص شده است.
The narrative system of "Farhad and Shirin" by Vahshi Bafghi's, tells the story of love between Shirin (lover and wife of Khosro Parviz) and Farhad (artist and idol maker) and is one of the poems that has a narrative and theatrical structure. The method of narration and storytelling in this system is such that the poet using the elements of the story; They create a different atmosphere, including narrative plot, character, dialogue, perspective and description. This research has been done with the aim of analyzing the elements of the story in this system in a descriptive-analytical manner. This narrative system expands based on the linear time of the narrative And events occur one after the other in a chain; In such a way that first a balanced situation is established, Then, with an accident, this situation changes and an unbalanced situation prevails in the poem. After mentioning the incidents, the narration reaches a balanced state and ends. In fact, this system consists of a chain and five narrative elements, which ultimately determine the fate of the main character.
احمدی، بابک، (1388)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز، چاپ یازدهم.
اخوت، احمد، (1371)، دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت، (1383 الف)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، تهران: آگه.
-----------، (1383ب)، عناصر داستان، ترجمة فرزانه طاهری، تهران: آگه، چاپ دوم.
ایگلتون، تری، (1380)، پیش درآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران، مرکز.
داد، سیما، (1380)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
سرّامی، قدمعلی، (1388)، از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ پنجم.
سلدن، رامان، (1378)، راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو.
سمیعی، احمد، (1389)، نگارش و ویرایش، تهران: سمت، چاپ دهم.
صادقی اسماعیل، خسروی، اشرف و آقاخانیبیژنی، محمود، (1390)، «بررسی ساختاری داستان رفتن کیکاووس به مازندران»، مجلة مطالعات و تحقیقات ادبی، دانشگاه تربیتمعلم تهران، شمارة16، صص 95ـ118.
فردوسی، ابوالقاسم، (1389)، شاهنامه فردوسی (بر اساس نسخة مسکو)، با مقدمة بدیعالزمان فروزانفر، تهران: کتابپارسه،چاپ بیست وششم.
فورستر، ادوارد مورگان، (1384)، جنبههای رمان، ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: نگاه، چاپ پنجم.
لین، شووینگتی، (1368)، نظریه مجموعهها و کاربردها، ترجمة عمید رسولیان، تهران: انتشارات دانشگاهی.
مستور، مصطفی، (1387)، مبانی داستان کوتاه، تهران: مرکز، چاپ دوم.
مککی، رابرت، (1387)، داستان: ساختار، سبک واصول فیلم‌نامهنویسی، ترجمة محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
میرصادقی، جمال، (1385)، عناصر داستان، تهران: سخن، چاپ چهارم.
نایت، دیمن، (1388)، خلق داستان کوتاه، ترجمة آراز بارسقیان، تهران: افراز.
نظامیگنجوی، ابومحمد الیاسبن یوسف، (1376)، خسرو و شیرین، به کوشش عبدالّحمید آیتی، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.
وات، ایان، (1386)، «طلوع رمان»، نظریههای رمان، ترجمة حسین پاینده، تهران: نیلوفر.
وحشیبافقی، کمالالدین، (1373)، دیوان وحشیبافقی، به کوشش پرویز بابائی، تهران: نگاه.
یونسی، ابراهیم، (1388)، هنر داستاننویسی، تهران: نگاه، چاپ دهم.
Bergson, Henri, (1992), Introduction to Metaphysics (IM), in the crative Mind.
_||_Ahmadi, Babak, (2009), Text Structure and Interpretation, Tehran: Markaz, 11th edition.
Bergson, Henri, (1992), Introduction to Metaphysics (IM), in the crative Mind.
Dad, Sima, (2001), Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid.
Eagleton, Terry, (2001), Introduction to Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, Tehran, center.
Ferdowsi, Abolghasem, (2010), Ferdowsi's Shahnameh (based on the Moscow version), with an introduction by Badi'al-e-Zaman Forouzanfar, Tehran: Parseh Book, 26th edition.
Forster, Edward Morgan, (2005), Aspects of the Novel, translated by Ebrahim Younesi, Tehran: Negah, fifth edition.
Knight, Diman, (2009), Short story creation, translated by Araz Barsaghian, Tehran: Afraz.
Lane, Schwingetti, (1989), Theory of Collections and Applications, translated by Amid Rasoulian, Tehran: University Press.
Makki, Robert, (2008), Story: Structure, style and principles of screenwriting, translated by Mohammad Gozarabadi, Tehran: Hermes.
Mastoor, Mostafa, (2008), Principles of Short Story, Tehran: Center, Second Edition.
Mirsadeghi, Jamal, (2006), Elements of the story, Tehran: Sokhan, fourth edition.
Nizamiyya Ganjavi, Abu Mohammad Al-Yasin Ibn Yusuf, (1997), Khosrow and Shirin, by the effort of Abdolhamid Ayati, Tehran: Pocket Books Company in collaboration with Amir Kabir Publications, fourth edition.
Okhovat, Ahmad, (1992), Grammar of the Story, Isfahan: Farda.
Sadeghi Esmaeil, Khosravi, Ashraf and Agakhani-Bijani, Mahmoud, (2011), "Structural study of the story of Kikavous going to Mazandaran", Journal of Literary Studies and Research, Tehran Teacher Training University, No. 16, pp. 118-95.
Samiei, Ahmad, (2010), Writing and Editing, Tehran: Samat, 10th edition.
Sarami, Ghadmali, (2009), From the color of flowers to the suffering of thorns, Tehran: Scientific and Cultural, fifth edition.
Scholes, Robert, (2004a), An Introduction to Structuralism in Literature, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Ad.
Scholes, Robert, (2004b), Elements of the story, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Agha, second edition.
Selden, Raman, (1999), Handbook of Contemporary Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, Tehran: New Design.
Wahshi Bafghi, Kamaluddin, (1994), Divan of Wahshi, by the efforts of Parviz Babaei, Tehran: Negah.
Watt, Ian, (2007), "Rise of the Novel", Novel Theories, translated by Hossein Payendeh, Tehran: Niloufar.
Younesi, Ebrahim, (2009), The Art of Fiction, Tehran: Negah, Tenth Edition.