نقدی بر کتاب «خاقانی شروانی نکته‌ها از گفته‌ها» نوشتۀ دکتر برات زنجانی
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی
سیدجواد مرتضایی
1
(دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی. گروه زبان و ادبیات فارسی.)
اکبر حیدریان
2
(دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی. گروه زبان و ادبیات فارسی)
کلید واژه: خاقانی, نقد و بررسی, برات زنجانی, شرح قصاید خاقانی,
چکیده مقاله :
نوشتن شرح بر دیوان‌های شعری کار دشواری است و نیاز به صرف وقت و دقّت بسیار دارد. شارح باید با دنیای فکری و ذهنی شاعر آشنایی کامل داشته باشد تا بتواند شرحی دقیق و مستوفی بنویسد؛ به عبارت دیگر، شارح باید ارتباط بین محتوای کلام شاعر و بُعد فنی و شیوۀ بیان او را بداند تا شرحی منقح به‌دست دهد. خاقانی از همان دست شاعرانی است که علاوه بر اندیشیدن به محتوای کلام به جنبۀ فنی و شیوۀ گفتن خود تأکید می‌ورزد. لذا، برای درک شعر او باید به تکنیک-ها و ظرایف سخن وی توجّه کرد؛ در همین راستا بخش عمده‌ای از تحقیقات در مورد دیوان خاقانی از همان نخستین تحقیقات، به شرح ابیات و معنی لغات اختصاص دارد. یکی از کتاب‌هایی که در سال‌های اخیر در عرصۀ خاقانی‌پژوهی منتشر شده؛ کتاب خاقانی شروانی نکته‌ها از گفته‌ها نوشتۀ استاد محترم دکتر برات زنجانی است. در جستار حاضر، برآنیم تا با وجود مزایای کتاب، اشکالاتی را که در شرح پاره‌ای از ابیات کتاب رخ داده است بیان کنیم. در بخش ابتدایی نقد کتاب حاضر به نقد و بررسی شکل ظاهری کتاب پرداخته‌ایم و در بخش دوم مقاله، که بخش مهم جستار را دربر‌می‌گیرد، بر اشکالات محتوایی کتاب متمرکز شده‌ایم و لغزش‌هایی که در شرح ابیات رخ داده است را واکاوی‌کرده‌ایم و در نهایت به برخی ابیات که نیازمند تتمیم و تکمیل بود در حدّ ضرورت اشاره کرده‌ایم.