تبیین تجربه‌ی زیسته زنان وابسته به مواد مخدر از پدیده‌ی اعتیاد
محورهای موضوعی : فصلنامه زن و جامعه
سعیده گروسی
1
(استادیار جامعه شناسی و عضو گروه مسایل زنان و خانواده دانشگاه شهید باهنر کرمان)
خدیجه محمدی دولت آباد
2
(کارشناس ارشد جامعه شناسی)
کلید واژه: زنان وابسته به مواد, پدیدارشناسی, رهیافت کیفی پژوهش, تحلیل تم, شهر ساری,
چکیده مقاله :
وابستگی به مواد یکی از مسایل اجتماعی است که به صورت سنتی مردان را درگیر می نمود، اما تحولات سال-های اخیر که به تغییر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان منجر شده است، به گسترش اعتیاد در بین زنان دامن زده است. پژوهش‌های پیشین در موزد وابستگان به مواد اغلب با رویکرد کمی و با اتکا به نظریه‌های روان شناختی و جامعه شناختی انجام شده‌اند. این پژوهش که در مورد زنان وابسته به مواد در شهر ساری انجام شده است، سعی کرده است تا تجارب زیسته‌ی زنان وابسته به مواد را با استفاده از روش پدیدار شناسی که یک رویکرد کیفی دارد، مورد شناخت و تبیین قرار دهد. نمونه‌ی مورد آزمایش 30 زن بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه‌های عمیق با آن‌ها انجام گرفت و سپس متن مصاحبه‌ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیل ثم های استرابرت مورد تحلیل قرار گرفتند. از تحلیل تم به کدهای مفهومی، طبقات مفهومی و پنج تم اصلی(مثلث خانواده، فرد، اجتماع، طیف احساسی شادمانی- پریشانی، ورود به روابط اجتماعی در هم شکسته، ناتوانی در برابر اعمال فشار جامعه و عدم وجود توانمندی در زنان برای رویارویی با شرایط) دست یافته و بر اساس آن‌ها مدل تبیین پدیده‌ی وابستگی به مواد از دیدگاه زنان درگیر با آن استخراج شد.
Drug dependence is a social problem that traditionally involved men. However, recent developments which have changed the social, economic, and cultural status of women has led to drug addiction of women. Research on women’s drug addiction has, thus far, looked typically into the issues quantitatively drawing on psychological and sociological theories. This study, however, attempted to investigate the problem qualitatively. More specifically, this study explored addicted women's lived experiences through a phenomenological approach. Thirty women from Sari selected through purposive sampling participated in in-depth interviews. Interview transcriptions were analyzed drawing on Strabert’s method to extract significant themes. Theme analysis lead to conceptual codes and classes, and five themes (triangle of individual, family, and society, spectrum of happiness-distress, broken social relationships, inability against community pressure, impotence in the face of circumstances) which, in turn, helped the researcher to develop a model to define the phenomenon of drug dependence from the women’s stance.