بررسی عوامل سازمانی و روانشناختی موثر بر تعارض کار- خانواده پرستاران زن متاهل (ارائه الگوی تحلیل مسیر)

محورهای موضوعی : فصلنامه زن و جامعه

محمدحسن صیف ¹ (دکتری،گروه برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه پیام نور)
عباس ثابت مهارلوئی ² (کارشناس ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور)
احمد رستگار ³ (دکتری،گروه برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه پیام نور)
سعید طالبی ⁴ (دکتری،گروه برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه پیام نور)

تاریخ دریافت : 1393/10/14 تاریخ پذیرش : 1393/10/14 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: خانواده, عدالت سازمانی, رضایت شغلی, تعهد سازمانی, تعارض کار, تحلیل مسیر,

چکیده مقاله :

پرستاری نقش حیاتی در نظام مراقبت درمانی ایفا می­کند. واقعیت­های امروز جامعه پرستاری ایران، مانند حضور چشم گیر زنان سبب تجربه سطوح بالایی از تعارض کار- خانواده توسط آنان شده است. این تحقیق در پی یافتن عوامل سازمانی و روانشناختی موثر بر تعارض کار- خانواده پرستاران متاهل زن بیمارستان­های خصوصی شهر شیراز می­باشد. داده­های لازم از طریق پرسشنامه­ای ترکیبی که توسط یک نمونه 214 نفری تکمیل شده است، جمع آوری گردید. افراد نمونه از میان 481 نفر جامعه آماری از طریق یک روش چند مرحله­ای نمونه گیری (خوشه ای، طبقه­ای و تصادفی) انتخاب شدند. داده­ها به کمک روش آماری تحلیل مسیر (به وسیله نرم افزار لیزرل8.50) و شاخص­های نیکویی بر ارزش تحلیل شدند. نتایج تحلیل مسیر نشان می­دهد، حمایت سرپرستان سبب کاهش تعارض و ابهام نقش و نیز کاهش تعارض کار- خانواده می­گردد. درگیری شغلی نیز اثر مشابهی بر تعارض و ابهام نقش داشته اما با تعارض کار- خانواده دارای ارتباط مستقیم می­باشد. تعارض و ابهام نقش نیز، تعارض کار- خانواده را افزایش می­دهند. اتخاذ سیاست­های حمایتی مناسب توسط سرپرستان می­تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم (از طریق تعارض و ابهام نقش) سبب کاهش تعارض کار- خانواده شود. (هم اثر مستقیم و هم اثر غیر مستقیم نقش واسطه تایید شده است) از سوی دیگر هر چند تأثیرگذاری غیر مستقیم درگیری شغلی بر تعارض کار- خانواده منفی است، ولی شدت این تأثیرگذاری به حدی نیست که سبب منفی شدن اثر کل گردد.

چکیده انگلیسی:

Nursing plays a vital role in a health care system. Realities of today's nurses in Iran like the remarkable presence of women in this profession cause the experience of high levels of work – family conflict. Current study attempts to determine the organizational and psychological factors affecting on the work – family conflict among married female nurses working in Shiraz private hospitals. Necessary data was collected through a combined questionnaire that has been filled out by a sample of 214 people. The sample was selected from a statistical population of 481 by using a multi-stage methodology (cluster, stratified and random sampling). Data were analyzed using LISREL 8.50 through path analysis and Goodness–of–Fit–indices. Findings from path analysis indicate that supervisors’ support reduces the role conflict and role ambiguity as well as work – family conflict. Job involvement has a similar effect on the role conflict and role ambiguity, but it has direct relationship with work–family conflict. This study also found that role conflict and role ambiguity increase work–family conflict. Results demonstrate that selecting appropriate supporting policies by supervisors directly and indirectly decreases work–family conflict (through role conflict and role ambiguity). It should be noted that although indirect effect on work – family conflict of job involvement is negative, but the magnitude of this effect is not strong enough to make the total effect negative.