بررسی اثرات کوتاه‏ مدت اجرای طرح هدفمند سازی یارانه ها بر وضعیت کشاورزی روستاییانِ شهرستان نی ‏ریز (مطالعه موردی: دهستان آباده طشک)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

حمید جلالیان ¹ , صدیقه هاشمی ² , جعفر یعقوبی ³

1 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 - استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

تاریخ دریافت : 1392/06/18 تاریخ پذیرش : 1392/06/18 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: توسعه روستایی, هدفمندی یارانه‎ ها, سودآوری کشاورزی, آباده طشک, نیریز,

چکیده مقاله :

اعطای یارانه یکی از سیاست ‌های اقتصادی است که با هدف حمایت از تولیدکنند گان یا مصرف‎ کنندگان به شیوه‎ های متفاوتی در بسیاری از کشورها به اجرا درمی ‎آید. این تحقیق تأثیر اجرای طرح هدفمند سازی یارانه‎ ها بر هزینه و درآمد کشاورزان روستایی در شهرستان نیریز از توابع استان فارس در کوتاه‏ مدت را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی بوده و اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامه و به روش پیمایشی گرد آوری شده است. بدین منظور، 25 سؤال در طیف لیکرت پنج سطحی در پرسشنامه قرار داده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان، و پایایی آن با استفاده از پایلوت تست و محاسبه آلفاء کرونباخ (88/0) تأیید شد. جامعه آماری شامل  1468 خانوار کشاورز بود و 264 نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از آزمون ‏های t (مستقل و وابسته) و فریدمن برای تشخیص همبستگی میان متغیر های تحقیق صورت گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می ‎دهد که: اجرای طرح هدفمند سازی یارانه ‎ها حداقل در کوتاه‏مدت-  بطور معنی ‏داری منجر به افزایش هزینه‎ ها و کاهش درآمد ها شده است. مقایسه هزینه ‎های تولید با استفاده از آزمون t مستقل نشان داد که به جز هزینه تولید گندم، هزینه‎ تولید ذرت و جو بعد از هدفمندی یارانه‎ ها با احتمال 99 درصد بیشتر از قبل بوده است. همچنین، مقایسه درآمد حاصل از چهار محصول در دو دوره نشان داد به جز درآمد حاصل از کشت کلزا، درآمد سایر محصولات به طور معنی ‎داری در بعد از هدفمند سازی نسبت به قبل کاهش یافته است. به دلیل افزایش هزینه­ های سوخت، ماشین‏ آلات و نهاده‏ ها بعد از هدفمند سازی، طبق آزمون فریدمن، شاخص استفاده از نهاده ‏ها و ماشین ‏آلات با میانگین رتبه ‏ای 08/3 از مطلوبیت عددی برخوردار بوده و نشان دهنده‏ ی به کارگیری حساب شده و کارآمد این نهاده‏ ها است