تحلیل الگوی فضایی شاخص های تحصیلات (آموزش) در شهرستان های ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیای GIS
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
علیرضا استعلاجی
1
(استاد گروه جغرافیا، واحد یادگار امام (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر ری، تهران، ایران)
ابراهیم فتحی نیا
2
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: آموزش, تحلیل فضایی, تحصیلات, سواد, شهرستان های ایران,
چکیده مقاله :
مطالعات فضایی به عنوان اصلیترین ابزاری که منطقه بر پایه آن از جنبههای مختلف به شکل بسیار محسوس و ملموس مورد مطالعه دقیق قرار میگیرد و جایگاه ویژهای را در میان انواع برنامهریزی ها دارد، در میان اهمیت آموزش و تحصیل همه افراد جامعه (زن و مرد) در همه سطوح تحصیلاتی یکی از اهداف اساسی سازمانهای بینالمللی قرار دارد. و مورد تأکید در اهداف هزاره MDG، (2000-2015) و اهداف توسعه پایدار SDG، (2015-2030)، میباشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری تمامی افرادی است که در سطح شهرستانها در زمینه شاخص های مرتبط با تحصیلات قرار داشتهاند، بودهاند. در نهایت شاخصهای آموزش (تحصیلات) شناسایی شده و با استفاده از نرمافزار ARC GIS، و EXCEL، این شاخصها در پنج گروه (1- دسترسی به اینترنت، 2- سوادآموزی بزرگسالان، 3- آموزش عالی، 4- باسوادی و 5- بی سوادی جمعیت). طبقهبندی شدهاند. برای بررسی و سنجش شاخصهای شناسایی شده؛ ابتدا دادهای خام 1390 از مرکز آمار ایران دریافت شد و سپس تمامی 41 شاخص در نظر گرفته شده برای هر یک از 394 شهرستان کشور محاسبه گردید. نتایج نشان میدهد که در همه 5 مؤلفه اصلی، مناطق جنوب شرقی، مناطق مرزی و بیشتر مناطق شرق و غرب کشور در سطح پایین و متوسط و در برخی بسیار نامناسب میباشد. اما مناطق مرکزی و مناطق جمعیتی کشور و همچنین مناطق شمالی و تولیدی و صنعتی کشور در سطح خوب و متوسط از نظر 5 مؤلفه اصلی قرار دارند، که این سطح بالا یا پایین بودن میتواند دلایل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره را به دنبال داشته باشد.
Spatial studies, as the main tool for studying the region is a tangible and concrete way from different perspectives, has a special position among the different plans. Education of people (man & woman) in all levels is placed at the basic goals of international organizations. It is emphasized in MDG’s Goals of century (2000-2015) and sustainable development of SDG (2015-2030). The current research method is descriptive – analytic. The statistical society is people in all cities who are exposed to the related indices to education. Finally, the educational indices were recognized by using the ARC GIS and EXCEL and classified to five indices: 1) Internet access, 2) Adult literacy, 3) higher education, 4) literate, and 5) illiterate. For reviewing and assessing the recognized indices, at first the raw data received from Iran’s statistical center and then all 41 calculated indices considered for all 394 cities of Iran. The results show that in the South-East, all border areas and most of East and West regions are at average or low level and in some cases not appropriate in the all 5 main factors. But, the central, north and industrial areas of Iran are at the average or good conditions which the high or low levels resulted from political, economic, and cultural reasons.