اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه منطقه ای در ایران
اسماعیل امید علی
1
(
گروه شهرسازی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
)
زهره فنی
2
(
گروه شهرسازی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و دانشیار و عضو هیئت علمی گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه
)
ناصر شفیعی ثابت
3
(
گروه شهرسازی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و دانشیار و عضو هیئت علمی گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه
)
کلید واژه: ایران, تحلیل سلسله مراتبی, توسعه منطقه‌ای, شاخص‌های توسعه, نابرابری,
چکیده مقاله :
پیش از تلاش برای اجرای هرگونه استراتژی رشد متعادل منطقه‌ای، لازم است تا عوامل موثر بر توسعه منطقه‌ای از ابعاد گوناگون شناسایی شود. در این راستا در پژوهش حاضر به اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه منطقه‌ای از لحاظ شاخص‌های مختلف در ایران پرداخته شده است. این پژوهش از لحاظ هدف تحقیق، کاربردی- توسعهای و از نظر روش تحقیق، تلفیقی از روش‌های توصیفی- تحلیلی است که از روش تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دادن به شاخص‌ها و روش فراتحلیل برای تبیین نظریه های اولویت بندی شاخص‌های توسعه منطقه‌ای در ایران استفاده شده است. پس از مقایسات زوجی میان شاخص‌ها و معیارها وزن و اهمیت هریک، در راستای توسعه منطقه‌ای مشخص گردید. از میان 7 شاخص منتخب عامل ارتقا کارایی اقتصادی، توزیع متوازن امکانات و توزیع متوازن زیرساخت ها نسبت به 4 شاخص دیگر از تاثیرگذاری بیشتری در توسعه منطقه‌ای برخودار می‌باشد. از سوی دیگر، نتایج مقایسات زوجی میان معیارهای 22 گانه نیز نشان می‌دهد که به ترتیب فرصت شغلی، درآمد، بهداشتی- درمانی، آموزشی- فرهنگی، حمل و نقل، گردشگری، تفریحی- رفاهی، فناوری اطلاعات و احساس امنیت و ... از اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری نسبت به سایر معیارها در توسعه منطقه‌ای برخوردار است. استفاده از نتایج حاصل از پژوهش‌های پیشین با استفاده از روش فرامطالعه و اخذ نظرات کارشناسان در حوزه‌های مختلف علمی، اجرایی و تدوین مطالعات به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه منطقه‌ای ایران با یک دیدگاه فضایی و همه جانبه به صورت جامع و متناسب با واقعیت های اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و ... کشور به عنوان تفاوت و ارزش افزوده این پژوهش می‌باشد. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش در بخش پیشنهادات، راهبردهایی در راستای توسعه متوازن منطقه‌ای در کشور ارائه شده است.
چکیده انگلیسی :
Before trying to implement any balanced regional growth strategy, it is necessary to identify factors affecting regional development from various dimensions. In this regard, in the present research, the factors affecting regional development have been prioritized in terms of various indicators in Iran. In terms of the purpose of the research, this research is applied-developmental and in terms of the research method, it is a combination of descriptive-analytical methods that use the hierarchical analysis method to weight the indicators and the meta-analysis method to explain the theories of prioritization of the regional development indicators. It has been used in Iran. After pairwise comparisons between indicators and criteria, the weight and importance of each was determined in line with regional development. Among the 7 selected indicators that promote economic efficiency, balanced distribution of facilities and balanced distribution of infrastructures are more effective in regional development than the other 4 indicators. On the other hand, the results of paired comparisons among the 22 criteria also show that job opportunity, income, health-treatment, education-culture, transportation, tourism, recreation-welfare, information technology and sense of security, respectively. It is more important and effective than other criteria in regional development. Using the results of previous researches by using the meta-study method and obtaining the opinions of experts in various scientific and executive fields and compiling studies in order to prioritize the factors affecting the regional development of Iran with a spatial and comprehensive perspective in the form of It is comprehensive and appropriate to the socio-cultural, economic, environmental, etc. realities of the country as the difference and added value of this research. According to the results of the research in the suggestions section, strategies have been presented in the direction of balanced regional development in the country.
_||_