بررسی شدت عدم تعادل فضایی و منطقه ای رفاه در استان های ایران (مطالعه مقایسه ای رفاه مبتنی بر دیدگاه هاروی و اسمیت)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایمحمد نبی شهیکی تاش 1 , حسین یغفوری 2 , باقر درویشی 3
1 - استادیار دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3 - استادیار دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
کلید واژه: ایران, رفاه, تعادل منطقه ای, آمایش, توزیع درآمد, رفاه اجتماعی,
چکیده مقاله :
یکی از شاخصهای سنجش عدالت منطقهای، شاخص کاردینالی رفاه میباشد. این شاخص با توجه به اطلاعات درآمد سرانه مناطق و ضریب نابرابری منطقهای محاسبه میشود و منعکس کننده سطح رفاه اقتصادی مناطق میباشد. در این مقاله برای ارزیابی شدت عدم تعادل فضایی رفاه اجتماعی در استانهای ایران، از شاخص رفاه آمارتیاسن و کشش تابع رفاه اجتماعی در سال1390 استفاده شده است. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که بیشترین سطح رفاه سرانه در استانهای ایران مربوط به استانهای تهران، بوشهر و مرکزی بوده و کمترین سطح رفاه مربوط به استان سیستان و بلوچستان میباشد. همچنین نتایج تحقیق نشان میدهد که در اکثر استانهای غیر برخوردار، رتبه مالیات سرانه و متوسط نرخ مالیاتی بالاتر از رتبه درآمد سرانه است و این مسأله بر خلاف اصول عدالت مالیاتی در دریافت مالیات است. از اینرو در راستای متعادل و متوازن ساختن توسعه مناطق مختلف، رویکرد مبتنی بر توسعه همهجانبه بر مبنای قابلیتها، مزیتهای نسبی، توانمندیها و محدودیتهای منطقهای ضروری به نظر میرسد. یعنی آنکه میباید الگوی توسعه مبتنی بر آمایش سرزمین با استناد بر توازن منطقهای و افزایش استانداردهای رفاهی دنبال شود. همچنین دولت میتواند با اتخاذ سیاستهای بازتوزیعی مناسب، وضعیت نابرابری در درون استانها و در بین استانهای مختلف را بهبود ببخشد، در این راستا از جمله سیاستهایی که میتوان پیشنهاد نمود اصلاح سیستم مالیاتی کشور است.
Cardinal welfare index is one of the indices for measuring horizontal regional equity. This index is calculated based on the income data of regions’ per capita and regional imbalance coefficient and the economical welfare level of regions. In this paper, Amartya Sen welfare index and tension function of social welfare have been used from 2011for measuring the intensity of spatial imbalance of social welfare in provinces of Iran. The research findings indicate that the highest level of welfare per capita in provinces of Iran is related to Tehran, Bushehr and Markazi provinces, and the lowest level is related to Sistan and Baluchestan province. Also, the findings show that the rank of tax per capita and average of tax rate of most no-welfare provinces is higher than the rank of income per capita that this subject is placed against the tax fairness principles in taxation. Therefore, comprehensive development approach; based on capabilities, relative advantages, capabilities and regional limitations; is needed in order to make a balanced and equal development of different areas. On the other hand, the government can improve the unequal status inside the provinces and among different provinces by adopting appropriate redistribution policies. In this way, the policy of modifying tax system of Iran can be recommended.
10. Beach, C. M. and R. Davidson (1983): “Distribution free statistical inference with Lorenz curves and income shares”, Review of Economic Studies, 50, 723-35.
11. Bishop, J. A., S. Chakravorty and P. D. Thistle (1989): “Asymptotically distribution free statistical inference for generalized Lorenz curves, Review of Economics and Statistics, 71, 725-77.
12. Charlot, S.,& Gaigne, C.,& Robert-Nicoud, F.(2006), Thisse, J. F., Agglomeration and Welfare : The Core-Periphery Model in the Light of Benthem, Kaldor and Rawls, Journal of Public Economics.
13. Cowell, F. A., & Gardiner, K.(1999), welfare weights, London School of Economics.
14. Dagum, C. (1990): “Relationship between Income Inequality Measures and Social Welfare Functions” Journal of Econometrics, 43, 91-102
15. Dagum, C. (1993): “The Social Welfare Bases of Gini and Other Inequality Measures”, Statistica, 53, 3-30
16. Dasgupta, P., A.K. Sen and D. Starett (1970): “Notes on the measurement of inequality”, Journal of Economic Theory, 6, 180-7.
17. Gottschalk, P and M. Joyce (1992): “Is earning inequality also increases in other industrialized countries?”, LIS/CEPS Working Paper No. 66, October.
18. Kakwani, N. C. (1980): Income Inequality and Poverty: Methods of Estimation and Policy Application, World Bank Research Publication, Oxford University Press.
19. Kakwani, N. C. (1984): “Welfare ranking in income distribution, in inequality, measurement and policy”, Advances in Econometrics, JAI Press, Gleenwitch, Conn.,3, 253-282.
20. Kula, E., Regional Welfare Weights in Investment Appraisal - The Case of India, The Journal of Regional Analysis & Policy,1-32, 2002.
21. Mukhopadhaya, (2006) “Trends in Income Disparity and Equality Enhancing Education Policies in the Development Stages in Singapore”, International Journal of Educational Development.
22. Mukhopadhaya, P. and V. V. B. Rao (2005): Income Inequality, in Singapore Economy in 21st Century, McGraw Hill, Singapore.
23. Sen, A. K. (1974): “Information Bases of Alternative Welfare Approaches” Journal of Public Economics, 3, 387-403.
24. Sen, A. K. (1976): “Real National Income”, Review of Economic Studies, 43, 19-39.
25. Sheshinski, E. (1972): “Relation between Social Welfare and the Gini Index of Inequality”, Journal of Economic Theory, 4, 98-100.
26. Shorrocks, A. F. (1983): “Ranking income distributions”, Economica, 50, 3-17.
27. Yitzhaki, S. (1979): “Relative Deprivation and the Gini Coefficient”, Quarterly Journal of Economics, 93, 321-24.
28. Yitzhaki, S. (1982): “Relative Deprivation and Economic Welfare”, European Economic Review, 17, 99-113.