ارزیابی کارکرد شهرهای کوچک در نظام شهری استان لرستان با استفاده از مدل های ضریب کشش پذیری، TOPSIS و L.Q
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
سعید ملکی
1
,
الیاس مودت
2
,
مهران کرمی
3
1 - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
کلید واژه: استان لرستان, شهرهای کوچک, TOPSIS, نظام شهری, L.Q,
چکیده مقاله :
امروزه شهرهای بزرگ نواحی متروپلیتن در کشورهای در حال توسعه به شدت در حال رشد هستند. این نواحی تمامی امکانات، خدمات و سرمایههای کشور را در خود بلعیده، ولی با این وجود با انواع مشکلات و معضلات شهری دست و پنجه نرم میکنند. از طرف دیگر سایر نقاط در این کشورها اعم از شهرهای میانی، کوچک و نقاط روستایی از توسعه عقب ماندهاند و دچار رکود و توقف پیشرفت خود شدهاند. پژوهش حاضر با ماهیت توسعهای– کاربردی و روش تحقیق ترکیبی (پیمایش و توصیفی– تحلیلی) به ارزیابی کارکرد شهرهای کوچک در نظام شهری استان لرستان پرداخته است. همچنین با استفاده از مدلهای ضریب کشش پذیری، تاپسیس، ضریب مکانی و نرمافزار EXCEL و GIS دادهها و اطلاعات، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داده است طی دوره 1355-1390 بیشترین و کمترین ضریب کششپذیری را در بین کل شهرهای استان لرستان به ترتیب شهرهای الیگودرز و دورود با ضریب 3/2 و 026/- دارا بودهاند، همچنین نتایج مدل L.Q نشان داده است شهرهای نام برده فعالیت پایه آنها فقط بخش صنعت میباشد. در نهایت رتبهبندی مدل TOPSIS نشان داده شهر بروجرد از لحاظ ایدهآل منفی کمترین فاصله (217/0) را با ایده آل مورد نظر داشته است.
Creation balance between development indicators, especially in cities is considered as one of the best development criteria. Consideration of current status is the first step of reaching this goal. Thus, classifying cities of Hamedan province in terms of access to eight selected factors from civil services subset is the main aim in this research. This descriptive-analytical research has an applicable goal setting approach through serving and experts’ opinion by using statistical resources, librarian studies and questionnaire. Statistical population is fourteen cities of Hamedan province which in terms of civil services such as: fire station, public libraries, parks, hospitals, waste transport vehicle, traveling terminals, advanced training centers and communication services office evaluating by PROMETHEE and STURGESS models in VISUAL PROMETHEE environment. According to results, there is a big gap between Hamadan cities in their facilities. In other words, the most inflow of output in terms of possessing civil services in PROMETHE model and the top position in STURGESS model (332) rather than the other province’s cities allocated to Hamedan. In contrast, Azandarian city with (-0.864) and (6) values respectively in PROMETHE and STURGESS models, is the most deprived of eight municipal facilities in the province. Findings of PROMETHE model shows that middle cities except Hamedan and Azandarian are more appropriate to the current position. To summarize, the grade of province cities in Promethee model match more to the eight civil services examined, while the STURGESS model’s ones have less compatibility.