تعیین مناسبترین شاخص برای خشکسالیهای مناطق بارشیِ ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
علی وخشوری
1
(دانشجوی دکتری جغرافیا و اقلیمشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
زین العابدین جعفرپور
2
(استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
پرویز کردوانی
3
(استاد گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: ایران, خشکسالی اقلیمی, مناطق بارشی, ضریب همبستگی اسپیرمن,
چکیده مقاله :
خشکسالیها از جمله مهمترین بلایای طبیعی هستند که به سه شکل اقلیمی، هیدرولوژی و کشاورزی دیده میشوند. با توجه به واقع شدن کشور ایران در قلمرو آب و هواهای خشک جهان و در نتیجه حساسیت زیاد کشور به این مسئله، ضرورت مطالعه و بررسی پیرامون مسائل مربوط به خشکسالی مهمتر و بیشتر جلوه مینماید. در همین راستا تحقیق حاضر خشکسالی اقلیمی را مد نظر قرار داده و کاربرد شاخصهای معتبر خشکسالی را بر روی مناطق مختلف کشور ارزیابی نموده است. بدین منظور کل پهنه ایران را به صورت مناطق شش گانه بارشی در نظر گرفته و از بین تمامی ایستگاههای موجود که دارای آمار هواشناسی کاملتر و معتبرتری نسبت به بقیه ایستگاهها بودند، انتخاب شدند. سپس از بین شاخصهای خشکسالی اقلیمی شش شاخص RAI,SIAP,PNPI,DI,Z و SPI را برگزیده و خشکسالی هر کدام از مناطق مختلف بارشی به وسیله این شاخصها تعیین گردید و نتایج را با ضریب همبستگی اسپیرمن بین بارندگی و رتبه شاخصها با یکدیگر مقایسه نموده و مشخص شد که کدام شاخص برای چه منطقه بارشی بهتر عمل میکند؛ نهایتاً معلوم گردید که شاخص DI با دارا بودن بالاترین ضریب همبستگی اسپیرمن مناسبترین شاخص برای کل پهنه جغرافیایی ایران است.
Droughts are the most important natural disasters. Droughts exist in 3 forms Climate, Hydrology and Agriculture. Due to the location of Iran in the realm of global dry climates and high sensitivity to this issue in country, it is necessary to study and investigate about the problems related to droughts. For this purpose, this presented research is considered the climate drought and evaluated the valid indicators of drought on the various regions of country. In this order, the whole area of Iran considered as six regions of rainfall and among all existing stations, the stations which have the more perfect and valid statistics of aerology rather than others were selected. Then among the climate drought indicators, six indicators Z, DI, PNPI, SIAP, RAI and SPI were selected and the drought of each various regions of rainfall were defined through these indicators and results was compared using Spearman's correlation coefficient between rainfall and indicators ranking and it was found that the best indicator for each region of rainfall; Finally it was found that the DI indicator has the highest Spearman's correlation coefficient and it will be the most appropriate indicator for whole area of Iran.
_||_