اثربخشی رویکرد هیجان مدار بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده
محورهای موضوعی : زن و خانواده
مهسا کیوانی
1
,
امیر پناه علی
2
,
شعله لیوارجانی
3
,
علی خادمی
4
1 - دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات آذربایجانشرقی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران
2 - دانشیار مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.( نویسنده مسئول). panahali@iaut.ac.ir
3 - استادیار ، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.
4 - دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
کلید واژه: خیانت, تنظیم شناختی هیجان, طرحواره‌های ناسازگار اولیه, کیفیت زندگی زناشویی, رویکرد هیجان مدار,
چکیده مقاله :
هدف تحقیق حاضر تعیین اثربخشی رویکرد هیجان مدار بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده بود. تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل زوجین خیانت دیده‌ای (خیانت کننده و خیانت شونده) بودند که به مراکز مشاوره شهر تبریز از فروردین ۱۴۰۰ تا مرداد ماه مراجعه نموده بودند. تعداد نمونه 14 زوج انتخاب و به صورت هدفمند در 2 گروه قرار گرفتند. گروه آزمایشی تحت مداخله هیجان مدار و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگار اولیه انگ، پرسشنامه کیفیت زندگی زناشویی باسبی، کران، لارسن و کریستنسن و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج بود. برای تجزیه و تحلیل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان هیجان مدار به طور معنی داری موجب کاهش محرومیت هیجانی، رهاشدگی، انزوای اجتماعی، نقص، وابستگی، گرفتاری، فداکاری و بازداری عاطفی در مرحله پس آزمون شده است. همچنین رویکرد هیجان مدار به طور معنی داری موجب افزایش مولفه‌های کیفیت زندگی زناشویی توافق، رضایت و انسجام و نیز موحب افزایش تنظیم شناختی هیجان سازگارانه و کاهش تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه شده است.
The aim of the current research was to determine the effectiveness of the emotion-oriented approach on early maladaptive schemas, quality of married life, and cognitive regulation of emotion in couples who have experienced infidelity. The current research was semi-experimental. The statistical population of the current research included couples who had witnessed betrayal (the betrayer and the betrayed) and visited the counseling centers of Tabriz city from April 1400 to August. The sample including 14 couples was selected and randomly divided into 2 groups. The experimental group received emotional intervention and the control group did not receive any intervention. The measurement tools included Young's early maladaptive schemas questionnaire, Busby, Curran, Larsen and Christensen's Marital Life Quality Questionnaire and Garnevsky and Kraij's Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Multivariate analysis of covariance using Spss software was used for analysis. The results showed that emotional therapy has significantly reduced emotional deprivation, abandonment, social isolation, deficiency, dependence, distress, sacrifice and emotional inhibition in the post-test stage. Also, the emotion-oriented approach has significantly increased the components of the quality of married life, agreement, satisfaction, and cohesion, as well as increasing the cognitive regulation of compatible emotions and reducing the cognitive regulation of incompatible emotions.
Aldao,A., Nolen- Hoeksema,S.,&Schweizer , S.(2010).Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review.Clinical psychology view,30,217-237.
Angus, L.E., Greenberg, L.S.(2011). Working with narrative in emotion-focused therapy: changing stories, healing lives. Massachusetts: American Psychological Association.
Benneer D.G, Hill P.C.(1999). Baker Encyclopedia of Psycoholgy and Counseling. Michigan: Baker Books.
Dumitrescu, D & Rusu, A.S (2012). Relationship between early maladaptive schemas, ouple satisfaction and individual mate value: An evolutionary psychological approach. Journal of evidence- based psychotherapies, (1) 12, 63-7.
Esmaili, F., Nawabinejad, S., & Kyamanesh, A. (2021). The effectiveness of emotion-oriented therapy on the initial incompatible schemas of couples during marriage. Research Journal of Behavioral Sciences, Vol 2 (64), pp. 251-262. [In Persian]
Ezati N, Kakabaraeri K. (2016).Forecastin extramarital relationships based on marital quality of life and the five major personality factors. Journal of Nation Research; 1(9): 83-75.
Farokhzadian, A. A., Rezaei, F., & Sadeghi, M. (2018). The Effectiveness of Combined Metacognitive Therapy with Childhood traumas-Based Emotional Schema Therapy on Generalized Anxiety Disorder of Social Anxiety. The Horizon of Medical Sciences, 24(2), 111-118. [In Persian]
Gross, J. J. (2003). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3): 281-291.
Gross, J.J.(2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychol. Inq. 26: 1–26.
Gross, J. J. (2014). Emotion regulation: Conceptual and empirical foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed., pp. 3-23). New York: Guilford Press.
Greenberg L.(2008). Emotion and cognition in psychotherapy: the transforming power of affect. Canadian Psychol. 49(1):49.
Hasni, J., Naderi, Y., Ramzanzadeh. F., & PourAbbas, A. (2012). The role of emotional intelligence and emotional schemas in women's marital satisfaction. Family Research Quarterly, Vol 9(4), pp. 489-506. [In Persian].
Hatamy A, Fathi E, Gorji Z, Esmaeily M. (2011).The Relationship between parenting styles and Attachment Styles in men and women with infidelity. Procedia Soc Behav Sci. 15: 3743-7. Doi: 10. 1016/j.sbspro.2011.04.366.
Javidi, N. (2012). The effectiveness of emotion-oriented couple therapy on improving marital satisfaction of couples and controlling family behavior. Applied Consultant Quarterly, 3(2), 65-87. [In Persian].
Jeanfreau, M, M. (2009). A qualitative study investigating the decision- making process of women, participation in marital infidelity. Kansas state university.
Johnson, SM. (2010). The practice of emotionally focused couple therapy. Translated by Bahrami F, Azarian Z , Etemadi O. 2nd ed .Tehran: Danzheh Press.PP.257-259 . [In Persian].
Johnson SM, Simakhodskaya Z, Moran M. (2018). Addressing issues of sexuality in couples therapy: emotionally focused therapy meets sex therapy. Current Sexual Health Reports.10(2):65-71.
Karminejad, Z., Sudani, M., & Mehrabizadeh Honarmand, M. (2015). The effectiveness of the emotion-oriented approach on the cognitive regulation of emotion in female students with emotional failure. Journal of Yafteh, vol 18, (4), pp. 86-79. [In Persian]
Kaya, Y., & Aydin, A. (2021). The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship Between Attachment and Mental Health Symptoms of University Students. Journal of Adult Development, 28, 15-24.
Kolayi, A., Basati Mutlaq, T., Tajik Esmaili, A., Taqvai, D., and Rahmatizadeh, M. (2013). Early maladaptive schemas and intimate attitudes in non-covenant and non-covenant married men. The scientific and research quarterly of the Iranian Nursing Scientific Association, volume 2, number 3, page 12-23. [In Persian]
Lavner, J. A., Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (2016). Does couples' communication predict marital satisfaction, or does marital satisfaction predict communication? Journal of Marriage and Family, 78 (3), 680-694.
Loudova I, Janis K, Haviger J. (2013).Infideltiy as a Theratening Factor to the Existence of the Family. Procedia- Soc Beha Sci; 106: 1462-9. Doi: 10.1016/ j.sbspro.2013.12.164.
Mahmoud Alilou, M., Heydari Aghdam, B. (2017). The effectiveness of emotion regulation and mindfulness training on the symptoms of bulimia nervosa. Journal of Medical Sciences Studies. Vol 29 (12):pp. 888-895. [In Persian]
Mazzuca, S., Kafetsios, K., Livi, S., Presaghi, F. (2019). Emotion regulation and satisfaction in long-term marital relationships: The role of emotional contagion. Journal of Social and Personal Relationships,36(9),80-95.
Mennin, D. S., & Fresco, D. M. (2014). Emotion regulation therapy. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 469- 490). New York: Guilford Press.
Mohammad Hosni, S., and Bakhtiarpour, S. (2014). The relationship between primary maladaptive schemas and problem-focused and emotion-oriented coping strategies among female teachers with stress syndrome, International Conference on Humanities and Behavioral Studies, Tehran. [In Persian]
Nekonam, A., Etemadi, S., and Pournakash Esfahani, S. (2017). The effectiveness of the emotion-oriented couple therapy approach on improving sexual satisfaction and marital stress of coronary heart patients. Journal of Psychological Sciences, 17(65), 61-77. [In Persian]
Porjorat, M. (2016). A comparative study of early maladaptive schemas in woment with marital infidelity experience and those who didn't have such an experience. Acta Medica Internationl. 3(1): P. 89-93.
Rahim Aghaei, F., Hatamipour, Kh., and Ashuri, J. (2016). The effect of group schema therapy on reducing depression symptoms and increasing the quality of life of nurses. Journal of Nursing Education, 6(3), 17-23. [In Persian]
Soltani M, Shairi MR, Roshan R, Rahimi Ch.(2014). The impact of emotionally focused therapy on emotional distress in infertile couples. Int J Fertil Steril; 7(4): 337-344.
Starratt VG, Weekes- Shackelford V, Shackelford TK. (2017). Mate value both positively and negatively predicts intentions to commit an infidelity. Pers Ind Differ; 104: 18-22. Doi: 10.1016/j.paid.2016.07.028.
Wiebe S, Elliott Susan M, Johnson M, Burgess M, Tracy L, Dalgleish Lafontaine(2019). Focused Couple Therapy and Sexual Satisfaction Outcomes in a Two-year Follow-up Study. Journal of Couple & Relationship Therapy; 18(10): 262.
Yavari Kermani, M. (2008). Survey of marital satisfaction. Master's thesis, Birjand Azad University. [In Persian]
Young, J. E. (1999). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota, Florida: Professional Resource Press.
Young, J, E,, Klosko, J. S., Weishaar, M. E.(2003) Schema therapy: A practitioner's guide. New York: Guildford Press;p. 23-64.
Yousefi, N. (2011). Comparison of the effectiveness of two family therapy approaches based on schema therapy and Bowen's emotional system on the desire for divorce in clients seeking divorce. Journal of Clinical Psychology, 3(11), 53-64. [In Persian]
Zeinali, A. and Amirsardari, L. (2018). Predicting infidelity proneness using early maladaptive schemas. Jentashapir Jornal of Health Research. 9(1); el 1892.
_||_
Aldao,A., Nolen- Hoeksema,S.,&Schweizer , S.(2010).Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review.Clinical psychology view,30,217-237.
Angus, L.E., Greenberg, L.S.(2011). Working with narrative in emotion-focused therapy: changing stories, healing lives. Massachusetts: American Psychological Association.
Benneer D.G, Hill P.C.(1999). Baker Encyclopedia of Psycoholgy and Counseling. Michigan: Baker Books.
Dumitrescu, D & Rusu, A.S (2012). Relationship between early maladaptive schemas, ouple satisfaction and individual mate value: An evolutionary psychological approach. Journal of evidence- based psychotherapies, (1) 12, 63-7.
Esmaili, F., Nawabinejad, S., & Kyamanesh, A. (2021). The effectiveness of emotion-oriented therapy on the initial incompatible schemas of couples during marriage. Research Journal of Behavioral Sciences, Vol 2 (64), pp. 251-262. [In Persian]
Ezati N, Kakabaraeri K. (2016).Forecastin extramarital relationships based on marital quality of life and the five major personality factors. Journal of Nation Research; 1(9): 83-75.
Farokhzadian, A. A., Rezaei, F., & Sadeghi, M. (2018). The Effectiveness of Combined Metacognitive Therapy with Childhood traumas-Based Emotional Schema Therapy on Generalized Anxiety Disorder of Social Anxiety. The Horizon of Medical Sciences, 24(2), 111-118. [In Persian]
Gross, J. J. (2003). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3): 281-291.
Gross, J.J.(2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychol. Inq. 26: 1–26.
Gross, J. J. (2014). Emotion regulation: Conceptual and empirical foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed., pp. 3-23). New York: Guilford Press.
Greenberg L.(2008). Emotion and cognition in psychotherapy: the transforming power of affect. Canadian Psychol. 49(1):49.
Hasni, J., Naderi, Y., Ramzanzadeh. F., & PourAbbas, A. (2012). The role of emotional intelligence and emotional schemas in women's marital satisfaction. Family Research Quarterly, Vol 9(4), pp. 489-506. [In Persian].
Hatamy A, Fathi E, Gorji Z, Esmaeily M. (2011).The Relationship between parenting styles and Attachment Styles in men and women with infidelity. Procedia Soc Behav Sci. 15: 3743-7. Doi: 10. 1016/j.sbspro.2011.04.366.
Javidi, N. (2012). The effectiveness of emotion-oriented couple therapy on improving marital satisfaction of couples and controlling family behavior. Applied Consultant Quarterly, 3(2), 65-87. [In Persian].
Jeanfreau, M, M. (2009). A qualitative study investigating the decision- making process of women, participation in marital infidelity. Kansas state university.
Johnson, SM. (2010). The practice of emotionally focused couple therapy. Translated by Bahrami F, Azarian Z , Etemadi O. 2nd ed .Tehran: Danzheh Press.PP.257-259 . [In Persian].
Johnson SM, Simakhodskaya Z, Moran M. (2018). Addressing issues of sexuality in couples therapy: emotionally focused therapy meets sex therapy. Current Sexual Health Reports.10(2):65-71.
Karminejad, Z., Sudani, M., & Mehrabizadeh Honarmand, M. (2015). The effectiveness of the emotion-oriented approach on the cognitive regulation of emotion in female students with emotional failure. Journal of Yafteh, vol 18, (4), pp. 86-79. [In Persian]
Kaya, Y., & Aydin, A. (2021). The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship Between Attachment and Mental Health Symptoms of University Students. Journal of Adult Development, 28, 15-24.
Kolayi, A., Basati Mutlaq, T., Tajik Esmaili, A., Taqvai, D., and Rahmatizadeh, M. (2013). Early maladaptive schemas and intimate attitudes in non-covenant and non-covenant married men. The scientific and research quarterly of the Iranian Nursing Scientific Association, volume 2, number 3, page 12-23. [In Persian]
Lavner, J. A., Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (2016). Does couples' communication predict marital satisfaction, or does marital satisfaction predict communication? Journal of Marriage and Family, 78 (3), 680-694.
Loudova I, Janis K, Haviger J. (2013).Infideltiy as a Theratening Factor to the Existence of the Family. Procedia- Soc Beha Sci; 106: 1462-9. Doi: 10.1016/ j.sbspro.2013.12.164.
Mahmoud Alilou, M., Heydari Aghdam, B. (2017). The effectiveness of emotion regulation and mindfulness training on the symptoms of bulimia nervosa. Journal of Medical Sciences Studies. Vol 29 (12):pp. 888-895. [In Persian]
Mazzuca, S., Kafetsios, K., Livi, S., Presaghi, F. (2019). Emotion regulation and satisfaction in long-term marital relationships: The role of emotional contagion. Journal of Social and Personal Relationships,36(9),80-95.
Mennin, D. S., & Fresco, D. M. (2014). Emotion regulation therapy. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 469- 490). New York: Guilford Press.
Mohammad Hosni, S., and Bakhtiarpour, S. (2014). The relationship between primary maladaptive schemas and problem-focused and emotion-oriented coping strategies among female teachers with stress syndrome, International Conference on Humanities and Behavioral Studies, Tehran. [In Persian]
Nekonam, A., Etemadi, S., and Pournakash Esfahani, S. (2017). The effectiveness of the emotion-oriented couple therapy approach on improving sexual satisfaction and marital stress of coronary heart patients. Journal of Psychological Sciences, 17(65), 61-77. [In Persian]
Porjorat, M. (2016). A comparative study of early maladaptive schemas in woment with marital infidelity experience and those who didn't have such an experience. Acta Medica Internationl. 3(1): P. 89-93.
Rahim Aghaei, F., Hatamipour, Kh., and Ashuri, J. (2016). The effect of group schema therapy on reducing depression symptoms and increasing the quality of life of nurses. Journal of Nursing Education, 6(3), 17-23. [In Persian]
Soltani M, Shairi MR, Roshan R, Rahimi Ch.(2014). The impact of emotionally focused therapy on emotional distress in infertile couples. Int J Fertil Steril; 7(4): 337-344.
Starratt VG, Weekes- Shackelford V, Shackelford TK. (2017). Mate value both positively and negatively predicts intentions to commit an infidelity. Pers Ind Differ; 104: 18-22. Doi: 10.1016/j.paid.2016.07.028.
Wiebe S, Elliott Susan M, Johnson M, Burgess M, Tracy L, Dalgleish Lafontaine(2019). Focused Couple Therapy and Sexual Satisfaction Outcomes in a Two-year Follow-up Study. Journal of Couple & Relationship Therapy; 18(10): 262.
Yavari Kermani, M. (2008). Survey of marital satisfaction. Master's thesis, Birjand Azad University. [In Persian]
Young, J. E. (1999). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota, Florida: Professional Resource Press.
Young, J, E,, Klosko, J. S., Weishaar, M. E.(2003) Schema therapy: A practitioner's guide. New York: Guildford Press;p. 23-64.
Yousefi, N. (2011). Comparison of the effectiveness of two family therapy approaches based on schema therapy and Bowen's emotional system on the desire for divorce in clients seeking divorce. Journal of Clinical Psychology, 3(11), 53-64. [In Persian]
Zeinali, A. and Amirsardari, L. (2018). Predicting infidelity proneness using early maladaptive schemas. Jentashapir Jornal of Health Research. 9(1); el 1892.
اثربخشی رویکرد هیجان مدار بر طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده
چکیده
هدف تحقیق حاضر تعیین اثربخشی رویکرد هیجان مدار بر طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده بود. تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل زوجین خیانت دیده‌ای (خیانت کننده و خیانت شونده) بودند که به مراکز مشاوره شهر تبریز از فروردین ۱۴۰۰ تا مرداد ماه مراجعه نموده بودند. تعداد نمونه 14 زوج انتخاب و به صورت هدفمند در 2 گروه قرار گرفتند. گروه آزمایشی تحت مداخله هیجان مدار و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگار اولیه یانگ، پرسشنامه کیفیت زندگی زناشویی باسبی، کران، لارسن و کریستنسن و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج بود. برای تجزیه و تحلیل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان هیجان مدار به طور معني داري موجب کاهش محرومیت هیجانی، رهاشدگی، انزوای اجتماعی، نقص، وابستگی، گرفتاری، فداکاری و بازداری عاطفی در مرحله پس آزمون شده است. همچنین رویکرد هیجان مدار به طور معني داري موجب افزايش مولفه های کیفیت زندگی زناشویی توافق، رضایت و انسجام و نیز موحب افزایش تنظیم شناختی هیجان سازگارانه و کاهش تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه شده است. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که رویکرد هیجان مدار در تغییر جنبه های کنار آمدن زوجین خیانت دیده مفید است و می تواند در کاهش مشکلات روانشناختی ایشان استفاده گردد.
کلید واژه ها: رویکرد هیجان مدار، طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی، تنظیم شناختی هیجان، خیانت
مقدمه
رابطه زناشویی به عنوان مهم ترین و اساسی ترین رابطه انسان توصیف شده است زیرا ساختاری اولیه را برای بنا نهادن رابطه خانوادگی و رضایت از زندگی فراهم می‌سازد( لاونر،کارنی و برادبوری1،۲۰۱۶). زندگی خانوادگی و روابط همسران در معرض خطر شرایطی هستند که در آن قوانین نوشته شده یا نشده نقض شده و مشکلاتی در روابط ایجاد می‌شود. یکی از پدیده هایی که منجر به ایجاد چنین شرایطی می‌شود خیانت و مشکلات مرتبط با آن از جمله کنترل گری و پیامدهای دیگر است( لودوا، جنیس و هاویگر2، ۲۰۱۳).
به عنوان یک گونه اجتماعی منحصر به فرد، انسان ها معمولا در هر زمان یک شریک عاشقانه متعهد دارند، اما بعضی وقتها درگیر خیانت میشوند. به طوری که بیشتر از ۲۵ درصد افراد متاهل درگیر خیانت زناشویی هستند (استرات، ویکز، شاکلفورد و شاکلفورد،۲۰۱7)3. خیانت به عنوان یک رفتار زشت در روابط عاشقانه با شخصیت ارتباط دارد. به عنوان مثال افراد با سبک دلبستگی اجتنابی بر اساس تجارب دوران کودکی شان، این باور را دارند که دیگران پاسخ دهنده نیستند و خودشان باید سعی کنند تا نیازهایشان را برآورده سازند، لذا یک فرد دارای سبک دلبستگی اجتنابی از روابط صمیمی گریزان است و به طور مکرر برای فرار از تهدید روابط صمیمی درگیر روابط فرازناشویی می‌شود(حاتمی، فتحی، گرجی و اسماعیلی، ۲۰۱۱).
در زوجین دارای تجربه خیانت تعدادی از عوامل روانشناختی مهم هستند. یکی از این عوامل، طرحواره های ناسازگارانه‌ی اولیه است. یانگ4 (۱۹۹۹) بر این باور است که طرحواره ها در سه موقعیت شکل می گیرند و تداوم می یابند. این سه موقعیت عبارتند از نیازهای هیجانی اساسی، تجارب اولیه کودکی و خلق و خوی هیجانی. ریشه های تحولی طرحواره های ناسازگارانه‌ی اولیه در تجارب ناگوار دوران کودکی نهفته است. طرحواره هایی که زودتر شکل می‌گیرند، معمولاً قوی‌تر هستند. طرحواره های مربوط به رابطه زناشویی دربرگیرنده باورهای اساسی درباره ی ماهیت انسان و نحوه ی روابط بوده و در چهارچوب رابطه زناشویی رفتارهای همسران را تحت تاثیر قرار داده و آنها را جهت دهی می کنند(یانگ، کلوسکو و ویشار5، ۲۰۰۳). طرحواره ها موجب سوگیری در تفسیرهای ما از رویدادها میشوند و این سوگیری در آسیب شناسی روانی میان فردی به صورت سوءتفاهم‌ها، نگرش های تحریف شده، گمانه‌های نادرست، هدف و چشم‌داشت‌های غیر واقع بینانه خود را نشان می‌دهند (پاسکال6، کریستین7 و جین8، ۲۰۰۸، به نقل از یوسفی، ۱۳90).
متغیر دیگری که در خیانت زوجین مطرح است کیفیت زندگی زناشویی می باشد. کيفيت زندگی زناشويی به احساس عينی از خشنودی، رضايت و لذت تجربه شده توسط زن و يا مرد برمی‌گردد، وقتی كه همه جنبه‌های مشترك زندگي‌شان را در نظر بگيرند. کيفيت زندگی زناشويي متاثر از سازش بين انتظارات فرد از زندگي زناشويي و آنچه كه به طور واقعي در زندگي‌اش تجربه مي‌نمايد، مي‌باشد. اين سازش همواره با احساس خشنودي و لذت همراه است (گي زيبر9 2005، به نقل از ياوری کرمانی، 1387). بنابراین کيفيت زندگی زناشويي يك متغير نگرشي است و بنابراين از خصوصيات فردي زن و شوهر محسوب مي‌شود. طبق تعريف فوق، کيفيت زندگی زناشويي در واقع نگرش مثبت و لذت‌بخشي است كه زن و شوهر از جنبه‌هاي مختلف روابط زناشويي دارند (ياوری کرمانی،1387). کیفیت زندگی زناشویی به نگرش ذهنی فرد به رابطه زناشویی (کاستر و لارنس10، ۲۰۰۹) و برآورد همسران از شادمانی آنها در ازدواج (بنیر و هیل11، ۱۹۹۹) اطلاق می‌شود. شواهد بالینی در مورد افراد آسیب دیده از خیانت نشان می‌دهد کیفیت زندگی زناشویی در این افراد به شدت آسیب می‌بیند به طوری که میتواند حتی سال‌ها بعد از این رویداد و ترک و یا جبران شوهر تداوم داشته باشد(عزتی و کاکابرائری، ۲۰۱۶).
متغیر دیگری که در زوجین دارای تجربه خیانت قابلیت مهم می باشد تنظیم شناختی هیجان است. یکی دیگر از عواملی که در خیانت زوجین تاثیرگذار است، تنظیم هیجان است. هیجانات دارای قدرت بالایی هستند به این صورت که میتوانند باعث واکنش مثبت یا منفی در افراد شوند، بنابراین زمانی که هیجانات شدید یا طولانی میشوند و یا با شرایط سازگار نیستند آن زمان نیاز به تنظیم هیجانی است (گراس، ۲۰0۳)12. صاحب نظران بسیاری مطرح کرده اند که دلبستگی ناایمن میتواند برای تبیین خیانت به کار رود و افراد دارای دلبستگی ایمن تمایلی کمتر به رابطه ی خیانت زناشویی دارند زیرا آنها در روابط زناشویی شان احساس راحتی و اطمینان دارند که این احساس به عنوان مانعی برای شروع روابط جنسی فرازناشویی عمل خواهد کرد(جنیفریو، ۲۰۰۹)13.
بر اساس آنچه که گفته شد درمـان هـاي روانشـناختي در زمينـه کاهش مشکلات روانشناختی زوجین با تجربه خیانت حائز اهمیت است. برنامه های آموزشی متنوعی وجود دارد که اثربخشی آنها برای مسائل زوجین به اثبات رسیده است. یکی از رویکردهای درمانی موثر بر ترمیم روابط زناشویی پس از افشای خیانت، درمان هیجان مدار است که به مدد تکنیکهای موثر درمانی میتواند به این روابط کمک کند. این رویکرد، رویکردی سازنده است که در آن درمان جویان به عنوان متخصصانی در زمینه ی تجارب خودشان در نظر گرفته میشوند. فرآیند تغییر در این رویکرد در ۹ گام مشخص شده است که در برگیرنده مراحل سه گانه است مرحله اول: جلوگیری از گسترش چرخه معیوب، مرحله دوم: بازسازی موقعیت‌های تعاملی، مرحله سوم:تحکیم و یکپارچگی(جاویدی، سلیمانی، احمدی و صمدزاده ۱۳۹۱). در زوج درمانی هیجان مدار فرض می‌شود تعارض در زندگی زناشویی زمانی اتفاق می‌افتد که همسران قادر به ارضای نیازهای دلبستگی یکدیگر برای امنیت، ایمنی و رضایت نیستند. به عبارت دیگر روابط آشفته زناشویی، نشان دهنده شکست زوجین در برقراری رابطه همراه با الگوی دلبستگی ایمن است(رحیم آقایی، حاتمی پور و عاشوری، ۱۳۹۶). در واقع تمرکز این روش درمان بر تأثیر همسر بر رفتار هایی همچون تعارضات ارتباطی، حمایت زوجین یا کیفیت زناشویی است(نکونام، اعتمادی و پورنقاش اصفهانی، ۱۳۹۷).
درمان متمرکز بر هیجان، یکی از شیوه‌های درمانی زوجین می‌باشد که بر چرخه های منفی تعاملی پایدار در اثر آسیب پذیری هیجانی عمیق توجه دارد. این روش بر کاهش آشفتگی از طریق مداخله در سطح هیجانی به منظور پیشرفت تعاملات نزدیکی که منجر به علاقه بیشتر و روابط صمیمانه می‌شود،تلاش می‌نماید. درمان متمرکز بر هیجان خیانت زناشویی را نوعی جراحت دلبستگی در ارتباط می‌داند. زوج درمانی هیجان مدار جهت کاهش آشفتگی در روابط عاشقانه بزرگسالی و ایجاد پیوندهای دلبستگی ایمن تر و بازسازی الگوهای تعاملی زوج ها به کار میرود(ویب، الیوت سوزان و جانسون،2019)14. مبنای نظریه زوج درمانی هیجان مدار بر مبنای مفاهیم عشق بزرگسالی، سبک دلبستگی و آشفتگی زوجین استوار است. تاکید زوج درمانی هیجان مدار بر روش دلبستگی های سازگارانه از طریق مراقبت، حمایت و توجه متقابل برای نیازهای خود فرد و همسر است (جانسون، 2010). هدف درمان هیجان مدار این است که از طریق کمک به همسران برای دسترسی پیدا کردن به هیجانات اصلی و نیازهای زیربنایی واکنش‌های خود حمایتی در روابط، تعاملات را بازسازی کرده و در نتیجه چرخه‌های جدیدی از درگیری رابطه‌ای را خلق کند. در درمان هیجان مدار، هیجانات دارای نقشی محوری در تعاملات زوج هستند این رویکرد افراد را تشویق می‌کند تا در مورد هیجانات خود حرف زده، در مورد موضوع مرتبط در جلسات درمانی بحث کرده و بر بازسازی هیجانات به صورت پیوند های دلبستگی ایمن بین همسران تاکید می‌کند. پاسخ‌های هیجانی میتوانند به برآورده شدن نیازهای فرد منجر شده و در نتیجه اساسی‌ترین هدف چنین درمانی بهبود آگاهی فرد از هیجانات می‌باشد(سلطانی، شعیری، روشن و رحیمی، ۲۰۱۴).
در این راستا، پژوهش های مختلفی نشان داده اند. از جمله پژوهش کولایی، بساطی مطلق، تاجیک اسماعیلی، تقوایی و رحمتی زاده (۱۳۹۳) نشان داد بین طرحواره های ناسازگار اولیه و نگرش صمیمانه در مردان متاهل پیمان شکن و غیر پیمان شکن تفاوت وجود دارد و ارتباط معنی داری میان طرحواره ناسازگار اولیه با پیمان شکنی زناشویی برقرار است؛ یافته های پژوهش زینالی و امیرصدری (۲۰۱۸) نشان داد که طرحواره های ناسازگار اولیه، عامل موثری در پیش بینی تمایل به خیانت هستند؛ پژوهش دومیترسکو و روسو (۲۰۱۲) بر رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه با رضایت زناشویی تاکید کرد؛ پژوهش پرجرات (۲۰۱۶) مبنی بر این که زنان پیمان شکن دارای طرحواره های ناسازگار اولیه هستند؛ و پژوهش های اسمعیلی، نوابی نژاد و کیامنش (1400) مبنی بر اثربخشی درمان هیجان‌مدار بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه زوجین در دوران عقد؛ پژوهش محمدحسنی و بختیارپور(1393) مبنی بر رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه و راهبردهای مقابله ای متمرکز بر مسئله و هیجان مدار در بین دبیران زن دارای نشانگان تنیدگی؛ و پژوهش جانسون، سیماخودسیکا و موران(2018) در این مورد که ترکیب درمان متمرکز بر عاطفه با سکس درمانی می تواند در زوجین مشکلات زناشویی را کاهش دهد. لذا بر اساس پیشینه های نظری و تحقیقاتی فوق، با توجه به اهمیت خیانت در جامعه، به نظر می رسد که لازم است در این حوزه مطالعات گسترده صورت گیرد. از طرف دیگر، با توجه به اینکه در زوجین خیانت دیده، اثربخشی درمان هیجان مدار بر طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان تاکنون مطالعه نشده، لذا خلا تحقیقاتی در این راستا، وجود دارد و به همین جهت، اهمیت انجام این پژوهش بیشتر احساس می شود. بنابراین، در این تحقیق محققان به دنبال آن بودند که آیا درمان هیجان مدار بر طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده تاثیر دارد؟ در این راستا فرضیه های پژوهشی عبارت بودند:
فرضیه اول: درمان هیجان مدار بر طرحواره های ناسازگار اولیه در زوجین خیانت دیده تاثیر دارد.
فرضیه دوم: درمان هیجان مدار بر کیفیت زندگی زناشویی در زوجین خیانت دیده تاثیر دارد.
فرضیه سوم: درمان هیجان مدار بر تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده تاثیر دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون همراه با گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمام زوجین خیانت دیده‌ای (خیانت کننده و خیانت شونده) بودند که به مراکز مشاوره شهر تبریز از فروردین ۱۴۰۰ تا مرداد ماه مراجعه نموده بودند. از بین ۳۰ زوج که به پرسشنامه‌ها پاسخ داده بودند به طور هدفمند 14 زوج انتخاب شد. به منظور حفظ تصادفی بودن اعضا و گروههای نمونه از روش پنهان‌سازی تخصیص تصادفی استفاده شد. زوجها به طور هدفمند انتخاب شدند و در گروههای ۱۴ نفره(۷ زوج) آزمایش و کنترل جایگزین شدند. زوجین جهت شرکت در این پژوهش، رضایت آگاهانه داشتند. ملاک ورود به پژوهش، اقامت در شهر تبریز در طول تحقیق، تمایل به شرکت در پژوهش، متاهل بودن زوجین، برملا شدن خیانت و تصمیم به ادامه زندگی مشترک و ملاکهای خروج از پژوهش تشخیص اختلالات شدید روانی مانند اسکیزوفرنی و سابقه تشخیص اختلالات روانپزشکی با استفاده از DSM_V، دریافت رواندرمانی همزمان و یا دارودرمانی همزمان با پژوهش، داشتن اعتیاد و غیبت بیش از دو جلسه بود.
ابزارهای سنجش
در این تحقیق به صورت همزمان از ۳ پرسشنامه، طرحواره‌های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان استفاده شد.
1- پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگار اولیه یانگ: این پرسشنامه توسط یانگ و برون (۱۹۹۴) طراحی شده است. فرم اولیه ۲۰۵ آیتم بود. فرم کوتاه این پرسشنامه در سال (۱۹۹۸) توسط یانگ و برون طراحی شد یک پرسشنامه ۷۵ سوالی است که برای سنجش ۱۵ طرحواره شناختی اولیه طراحی شده است. این طرح واره ها عبارتند از: محرومیت هیجانی، رهاشدگی، بی اعتمادی/بدرفتاری، انزوای اجتماعی، نقص/شرم، وابستگی/بی کفایتی، آسیب پذیری نسبت به ضرر، خود تحول نیافته و گرفتار، اطاعت، فداکاری، بازداری عاطفی، معیارهای سرسختانه، استحقاق یا بزرگ منشی، خودکنترلی ناکافی یا شکست هر یک از ۷۵ عبارت این پرسشنامه در مقیاس لیکرت ۵ نقطه ای از "اصلا در مورد من صدق نمی کند" تا "دقیقا مرا توصیف می‌کند" نمره گذاری می‌شود. نمره ی فرد در هر طرحواره با جمع نمرات ۵ سوال مربوط به آن طرحواره حاضر می‌شود که دامنه ی آن در هر طرحواره از ۵ تا ۲۵ است نمره بالاتر نشان دهنده حضور پررنگ تر طرحواره ناکارآمد است. در این پرسشنامه از نمره کل هم می‌توان برای مقایسه استفاده کرد در مطالعه ی ولبرن و همکاران (۲۰۰۲) کلیه ی خرده مقیاس های ۱۵ گانه فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره ها از همسانی درونی کافی تا بسیار خوبی برخوردار بودند. آلفای کرونباخ کلیه ی طرحواره ها از (76/0تا 93/0) محاسبه شد. نالی (۱۹۷۸) ضریب آلفای بالای 70/0 را خوب محسوب می‌کند. در داده های این تحقیق، پایایی این پرسشنامه برابر با 73/0 تا 91/0 به دست آمد.
2- پرسشنامه کیفیت زندگی زناشویی: این پرسشنامه توسط باسبی، کران، لارسن و کریستنسن در سال ۱۹۹۵ ساخته شده است که به منظور سنجش میزان کیفیت روابط زناشویی به کار میرود. این پرسشنامه از ۱۴ گویه و ۳ خرده مقیاس توافق (۶ سوال) رضایت (۵ سوال) و انسجام (۳ سوال) تشکیل شده است که در مجموع نمره کیفیت زناشویی را نشان می‌دهند و نمرات بالا نشان دهنده کیفیت زناشویی بالاتر است. خرده مقياس توافق شامل عبارات 6-1 مي‌شود كه با طيف 5= توافق دايم داريم و 1= هميشه اختلاف داريم نمره گذاري مي شود. خرده مقياس رضايت شامل عبارات 7 تا 10 مي باشد كه با طيف 1=هميشه و 6= هرگز نمره‌گذاري مي‌شود. خرده مقياس انسجام شامل عبارات 11 تا 14 مي‌شود كه عبارت 11 با طيف 1= هرروز و 6= هرگز نمره گذاري مي‌شود. و عبارت 12 تا 14 با طيف 0=هرگز 5= بيشتر اوقات نمره‌گذاري مي‌شود. پایایی این پرسشنامه به شیوه آلفای کرونباخ در مطالعه هولیست، کودی و میلر (۲۰۰۵) برای سه خرده مقیاس توافق، رضایت، انسجام به ترتیب از 79/0، 80/0، و 90/0 گزارش شده است. همچنین در پژوهش یوسفی (۱۳۹۰) ضرایب آلفای کرونباخ و تنصیف پرسشنامه کیفیت زناشویی در کل نمونه برای ۱۴ ماده و عامل استخراج شده، به تفکیک رضایت بخش و بالا بود (بالای ۷۰) که حاکی از همگونی و همسانی ماده‌های پرسشنامه هستند. در داده های این تحقیق، پایایی این پرسشنامه برابر با 78/0 تا 83/0 به دست آمد.
3- پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان: این پرسشنامه توسط گارنفسکی و کرایج (۲۰۰۱) تهیه شده و یک پرسشنامه چند بعدی است که جهت شناسایی راهبردهای مقابله‌ای شناختی افراد پس از تجربه کردن وقایع یا موقعیت های منفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مقیاس یک ابزار خود گزارشی است که ۳۶ گویه دارد و دارای ۹ زیرمقیاس راهبرد شناختی خودسرزنشگری، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد برنامه‌ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، کم اهمیت شماری، فاجعه نمایی و دیگر سرزنشگری است. دامنه نمرات مقیاس از ۱ (تقریبا هرگز) تا ۵ (تقریباً همیشه) است. ضریب آلفا کرونباخ برای خرده مقیاس های این پرسشنامه به وسیله گرانفسکی و همکاران (۲۰۰۲) در دامنه 71/0 تا 81/0 گزارش شده است. در داده های این تحقیق، پایایی این پرسشنامه برابر با 76/0 و 73/0 به دست آمد.
4- برنامه مداخله ای زوج درماني رويكرد هيجان مدار: جلسات درمانی در ده جلسه، هر هفته دو بار به مدت ۶۰ دقیقه اجرا شد. محتوای جلسات درمان هيجان مدار در جدول زیر ارائه می شود.
جدول 3-1- پروتكل زوج درماني رويكرد هيجان مدار(برگرفته از جانسون، گرينبرگ، واروار و ويشار،2010)15
ردیف | هدف | محتوا | تكاليف |
جلسه اول | ارزیابی و ایجاد پیوستگی | معارفه و برقراری ارتباط (راپورت)، ارزیابی اولیه ماهیت مشکل، ارزیابی انتظارات و نگرانی های مراجعان، مفهوم سازی مشکل و ارائه منطق درمان و آشنایی با قوانین کلی درمان، اجرای پیش آزمون | تمرین مهارت های کلیدی و ارتباط، ارزیابی خود، ارائه و دریافت بازخورد، توجه به حالات هیجانی خوشایند |
جلسه دوم | ادامه ارزیابی و شناسایی چرخه تعاملات منفی و تعیین اهداف کلی | کشف تعاملات مشکل دار و تشخیس چرخه تعاملات منفی، ارزیابی مشکل و موانع دلبستگی، ایجاد توافق درمانی | شناسایی چرخد تعامل های خود در موقعیت های مختلف |
جلسه سوم | تقویت پیوستگی و تحلیل و تعییر هیجانات | باز کردن تجربه های برجسته مربوط به دلبستگی، پذیرش احساسات تصدیق نشده بنیادی، روشن کردن پاسخ های هیجانی کلیدی، پذیرش چرخه تعامل توسط مراجعان | شناسایی ترس های خود، انجام تمرین در زمینه تکیه گاه ایمن و توسعه پیوند ایمن، ابراز هیجانات و احساسات خاص، تجربه دوباره تعاملات و همراه با بیان احساسات خالص. |
جلسه چهارم | تشدید تجربه هیجانی | ابراز هیجانات، پذیرش هیجانات، عمق بخشیدن به درگیری با تجربه هیجانی، ارتقای روش های تعامل | در میان گذاشتن رفتارهای مقابله ای خود با همسر، تشویق مراجع به درگیری هیجانی و عاطفی در تعاملات خود در منزل |
جلسه پنجم | پذیرش احساسات و شناسایی نیازهای دلبستگی، تقویت تعامل اعضای گروه | بازسازی تعاملات و تغییر رویدادها، نماد گذاری آرزوها، كشف راحل های جدید برای مشکلات قدیمی | اختصاص دادن زمان برای در میان گذاشتن، رفتار، افكار و هیجانات با شریک زندگی |
جلسه ششم
| ایجاد الگوهای تعاملی جدید تملک هیجانات | درگیری صمیمانه مراجعان با همسرانشان، پذیرش وضعیت های جدید، ساختن داستانی شاد از رابطه | کشف عواطف اصلی خود، کامل کردن جدول چگونگی تاثیر گذاری هیجانات و رفتارهای زوجین بر یکدیگر |
جلسه هفتم
| ایجاد درگیری های هیجانی افزایش شناسایی نیاز های دلبستگی تسهیل بیان نیازها و خواسته ها در روابط جنسی | تاکید بر اهمیت بیان خواسته ها و نیاز جنسی استفاده از تکنیک ردیابی و انعکاس مواجهه اعضا با سبک های دلبستگی شان | تشویق به تغییر الگوهای تعاملی با استفاده همسرانتان، تشویق به پاسخگویی مسئولانه تر به نیاز های همسرانشان، تشویق به بیان نیازها و خواسته های جنسی |
جلسه هشتم
| تمرکز بر روی خود نه دیگری، چارچوبندی مجدد روابط جنسی، عمق بخشیدن به درگیری های جنسی زوجین. | کمک به اعضای گروه جهت تمرکز بر خود، تعیین و تشویق نیازهای اعضای گروه | تمرین گوش دادن همدلانه به نیازهای همسر، درک احساسات زیربنایی همسر |
جلسه نهم | بارسازی تعاملات جنسی و غیر جنسی همسره ارتقاء روش های جدید تعامل زوجين | جهت دهی و طراحی تعاملات بین زوجین جایگزینی چرخه تعاملات مثبت به جای چرخه منفی، کشف، راه حل های جدید برای مشکلات قدیمی | تشويق پاسخ های جدید سازگارانه جدید بین زوجین، حمایت از رفتارهای جدید و پاسخگویانه
|
جلسه دهم
| تحکیم وضعیت و پاسخ های جدید، حمایت از الگوهای تعاملی سازنده، اختتامیه جلسات | خلاصه و مرور مطالب جلسات توسط اعضا برقراری گفتگوهای تعاملی، صمیمی و سازنده، باز گرداندن تغییرات به اعضا | بحث درباره نقاط قوت و ضعف درمان، بررسی دستاورد های هر یک از مراجعان در طول جلسات درمانی، اجرای پس آزمون |
یافته ها
میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای وابسته پژوهش در مراحل پیش آزمون و پس آزمون، به تفکیک گروه های آزمایش و گواه، در جدول 2، ارائه شده است تا بر اساس آن بتوان تغییرات میانگین نمرات متغیرها را دو گروه آزمایش و گواه مشاهده نمود. در جدول 2 شاخص های آمار توصیفی مربوط به پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیرها در گروه های آزمایش و کنترل گزارش‌شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود میانگین گروه آزمایش بعد از مداخله در همه خرده مقیاس های متغیرها تغییراتی نشان می دهد. جهت بررسی پیش فرض همگنی واریانس ها، از آزمون لوین استفاده شده است. نتایج نشان داده است در مرحله پس آزمون در متغیرهای وابسته، پیش فرض همگنی واریانس ها برقرار بوده است (05/0 < p). نتایج آزمون باکس جهت بررسی همسانی ماتریس های واریانس- کواریانس نشان داد که در مرحله پس آزمون پیش فرض ماتریس های واریانس- کواریانس نیز برقرار بوده است(05/0 < p). علاوه بر این، نتایج آزمون کالموگروف اسمیرنوف بیانگر آن بود که پیش فرض نرمال بودن توزیع نمونه ای داده ها در متغیرهای تحقیق در گروه های آزمایش و گواه برقرار است(05/0 < p). در نهایت نتایج در بررسی پیش فرض همگنی شیب خط رگرسیون مشخص شد که تعامل پیش آزمون با متغیر گروه بندی در مرحله پس آزمون در متغیرهای وابسته آگاهی معنادار نبوده است(05/0 < p). این بدان معناست که فرض همگنی شیب خط رگرسیون در متغیرهای وابسته برقرار بوده است. پس از اطمینان از رعایت پیش فرض های مورد نیاز تحلیل آزمون تحلیل کوواریانس، نتایج این آزمون ارائه شده است.
جدول 2: شاخص های آمار توصیفی مربوط به پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیرها در گروه های آزمایش و کنترل
متغیرها | گروه‌ها | پیش‌آزمون | پس‌آزمون | ||
میانگین | انحراف معیار | میانگین | انحراف معیار | ||
محرومیت هیجانی | مداخله (هیجان مدار) | 29/20 | 83/1 | 80/16 | 98/1 |
کنترل | 34/21 | 12/2 | 88/20 | 75/1 | |
رهاشدگی | مداخله (هیجان مدار) | 87/18 | 15/2 | 92/14 | 25/2 |
کنترل | 23/20 | 33/2 | 75/19 | 55/2 | |
بی اعتمادی/بدرفتاری | مداخله (هیجان مدار) | 88/21 | 65/1 | 25/20 | 46/2 |
کنترل | 76/20 | 09/2 | 83/20 | 13/2 | |
انزوای اجتماعی | مداخله (هیجان مدار) | 05/19 | 89/1 | 24/11 | 09/2 |
کنترل | 66/19 | 02/2 | 87/19 | 13/2 | |
نقص/شرم | مداخله (هیجان مدار) | 48/23 | 33/2 | 23/18 | 36/2 |
کنترل | 45/22 | 09/2 | 80/21 | 12/2 | |
وابستگی/بی کفایتی | مداخله (هیجان مدار) | 53/20 | 32/1 | 23/12 | 22/2 |
کنترل | 65/19 | 88/1 | 70/18 | 45/2 | |
آسیب پذیری نسبت به ضرر | مداخله (هیجان مدار) | 67/18 | 64/1 | 15/13 | 47/1 |
کنترل | 09/18 | 98/1 | 17/17 | 58/1 | |
خود تحول نیافته | مداخله (هیجان مدار) | 89/19 | 32/2 | 12/18 | 70/1 |
کنترل | 84/19 | 08/2 | 55/19 | 11/2 | |
گرفتاری | مداخله (هیجان مدار) | 49/20 | 30/2 | 19/16 | 49/2 |
کنترل | 19/20 | 10/2 | 87/20 | 75/1 | |
اطاعت | مداخله (هیجان مدار) | 46/18 | 86/1 | 19/13 | 2 |
کنترل | 01/19 | 90/1 | 81/18 | 96/1 | |
فداکاری | مداخله (هیجان مدار) | 65/22 | 14/2 | 86/13 | 51/2 |
کنترل | 03/23 | 93/1 | 25/22 | 12/3 | |
بازداری عاطفی | مداخله (هیجان مدار) | 08/21 | 64/2 | 14/15 | 11/3 |
کنترل | 12/22 | 89/1 | 10/22 | 80/2 | |
معیارهای سرسختانه | مداخله (هیجان مدار) | 39/20 | 06/2 | 34/18 | 35/2 |
کنترل | 97/19 | 08/2 | 01/20 | 52/2 | |
استحقاق یا بزرگ منشی | مداخله (هیجان مدار) | 82/19 | 99/1 | 86/17 | 10/2 |
کنترل | 09/20 | 2 | 20/20 | 86/2 | |
خودکنترلی ناکافی یا شکست | مداخله (هیجان مدار) | 70/21 | 16/2 | 96/19 | 22/2 |
کنترل | 06/22 | 01/2 | 24/22 | 90/2 | |
انسجام | مداخله (هیجان مدار) | 87/7 | 80/2 | 37/12 | 90/2 |
کنترل | 19/8 | 66/2 | 24/8 | 67/2 | |
توافق | مداخله (هیجان مدار) | 11/13 | 45/2 | 40/18 | 28/2 |
کنترل | 08/14 | 70/2 | 85/13 | 69/2 | |
رضایت | مداخله (هیجان مدار) | 11/11 | 25/2 | 01/16 | 49/2 |
کنترل | 86/10 | 29/2 | 11 | 43/2 | |
تنظیم شناختی هیجان سازگار | مداخله (هیجان مدار) | 60/37 | 65/5 | 50/49 | 91/4 |
کنترل | 93/36 | 89/5 | 05/37 | 63/4 | |
تنظیم شناختی هیجان ناسازگار | مداخله (هیجان مدار) | 92/68 | 09/7 | 59 | 89/7 |
کنترل | 88/67 | 18/6 | 24/68 | 18/8 | |
در جدول 2 شاخص های آمار توصیفی مربوط به پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیرها در گروه های آزمایش و کنترل گزارش شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود میانگین های پیش آزمون گروه ها در متغیرهای وابسته تقریبا یکسان است. ولی بعد از مداخله در مرحله پس آزمون میانگین گروه آزمایش در تعدادی از خرده مقیاس ها تغییر یافته است که بررسی معناداری آنها در ادامه بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس ارائه شده است. یافته های آزمون مانکوا نشان داد که در هر سه متغیر وابسته، آمارة چند متغيري مربوطه يعني لامبداي ويلكس در سطح اطمينان 99 درصد معني دار مي باشد (001/0≥P) بدين ترتيب فرض صفر آماري رد و مشخص مي گردد كه تركيب خطي خرده مقیاس متغير وابسته پس از تعديل تفاوت هاي متغیر هم پراش (پيش آزمون ها) از متغير مستقل تأثير پذيرفته است (مرحله پس آزمون). به منظور مقايسه ميانگين نمرات پس آزمون بعد از كنترل اثر پيش آزمون در دو گروه از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری در متن مانکوا استفاده شد كه نتايج آن در جدول 3 ارائه شده است.
جدول 3: نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس بر روي میانگین پس آزمون متغیرها در گروه آزمایش و کنترل
متغیر وابسته | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مجذورات | F | سطح معنی داری | مجذور اِتا |
پس آزمون محرومیت هیجانی | 11/109 | 1 | 11/109 | 89/7 | 001/0 | 274/0 |
پس آزمون رهاشدگی | 84/101 | 1 | 84/101 | 56/6 | 001/0 | 252/0 |
پس آزمون بی اعتمادی/بدرفتاری | 76/4 | 1 | 76/4 | 18/1 | 231/0 | 071/0 |
پس آزمون انزوای اجتماعی | 89/111 | 1 | 89/111 | 09/15 | 001/0 | 419/0 |
پس آزمون نقص/شرم | 85/95 | 1 | 85/95 | 14/9 | 001/0 | 311/0 |
پس آزمون وابستگی/بی کفایتی | 66/156 | 1 | 66/156 | 02/16 | 001/0 | 423/0 |
پس آزمون آسیب پذیری نسبت به ضرر | 56/2 | 1 | 56/2 | 18/0 | 789/0 | 012/0 |
پس آزمون خود تحول نیافته | 94/10 | 1 | 94/10 | 06/1 | 262/0 | 067/0 |
پس آزمون گرفتاری | 78/156 | 1 | 78/156 | 09/7 | 001/0 | 259/0 |
پس آزمون اطاعت | 84/7 | 1 | 84/7 | 16/1 | 235/0 | 069/0 |
پس آزمون فداکاری | 01/118 | 1 | 01/118 | 35/13 | 001/0 | 367/0 |
پس آزمون بازداری عاطفی | 57/111 | 1 | 57/111 | 90/18 | 001/0 | 451/0 |
پس آزمون معیارهای سرسختانه | 18/13 | 1 | 18/13 | 24/1 | 25/0 | 074/0 |
پس آزمون استحقاق یا بزرگ منشی | 02/10 | 1 | 02/10 | 97/0 | 672/0 | 025/0 |
پس آزمون خودکنترلی ناکافی | 15/7 | 1 | 15/7 | 89/1 | 267/0 | 052/0 |
پس‌آزمون توافق | 533/118 | 1 | 533/118 | 80/34 | 001/0 | 665/0 |
پس‌آزمون رضایت | 20/97 | 1 | 20/97 | 682/31 | 001/0 | 632/0 |
پس‌آزمون انسجام | 833/40 | 1 | 833/40 | 525/26 | 001/0 | 564/0 |
پس‌آزمون تنظیم شناختی هیجان سازگارانه | 51/422 | 1 | 51/422 | 079/79 | 001/0 | 797/0 |
پس‌آزمون تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه | 113/186 | 1 | 113/186 | 148/45 | 001/0 | 614/0 |
چنانچه از جدول فوق مشاهده مي شود بين ميانگين نمرات پس آزمون محرومیت هیجانی، رهاشدگی، انزوای اجتماعی، نقص، وابستگی، گرفتاری، فداکاری و بازداری عاطفی بعد از حذف اثر پيش آزمون تفاوت معني داري وجود دارد(05/0≥P ). بنابراین، ميانگين نمرات پس آزمون گروه آزمايش به طور معني داري در محرومیت هیجانی، رهاشدگی، انزوای اجتماعی، نقص، وابستگی، گرفتاری، فداکاری و بازداری عاطفی کمتر از گروه گواه است. به عبارتی دیگر، مي توان گفت كه درمان هیجان مدار به طور معني داري موجب کاهش محرومیت هیجانی، رهاشدگی، انزوای اجتماعی، نقص، وابستگی، گرفتاری، فداکاری و بازداری عاطفی در مرحله پس آزمون شده است. با در نظر گرفتن مجذور اِتا، می توان گفت که بالاترین اثربخشی به بازداری عاطفی (1/45 درصد) و کمترین اثربخشی مربوط به رهاشدگی (2/25 درصد) بوده است. همچنین متغیر درمانی در 7 خرده مقیاس اثر معنادار نگذاشته است.همچنین در خرده مقیاس های کیفیت زندگی زناشویی رویکرد هیجان مدار به طور معني داري موجب افزايش توافق، رضایت و انسجام در مرحله پس آزمون شده است. با در نظر گرفتن مجذور اِتا، می توان گفت که بالاترین اثربخشی به توافق (5/66 درصد) و کمترین اثربخشی مربوط به انسجام (4/56 درصد) بوده است. همچنین، رویکرد هیجان مدار به طور معني داري موجب افزایش تنظیم شناختی هیجان سازگارانه در مرحله پس آزمون و کاهش تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه شده است. با در نظر گرفتن مجذور اِتا، می توان گفت که بالاترین اثربخشی به تنظیم شناختی هیجان سازگارانه (7/79 درصد) بوده است.
بحث و نتیجه گیری
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که رویکرد هیجان مدار توانست به طور معنادار بر تعدادی از طرحواره های ناسازگار اولیه، کیفیت زندگی زناشویی و تنظیم شناختی هیجان در زوجین خیانت دیده تاثیر بگذارد. این یافته ها با یافته های کولایی، بساطی مطلق، تاجیک اسماعیلی، تقوایی و رحمتی زاده (۱۳۹۳)زینالی و امیرصدری (۲۰۱۸)، دومیترسکو و روسو (۲۰۱۲)، پرجرات (۲۰۱۶)، اسمعیلی، نوابی نژاد و کیامنش (1400)، پژوهش محمدحسنی و بختیارپور(1393)، مازوکا، کافتسوس، لیوی و پرساقی(2019) و پژوهش جانسون، سیماخودسیکا و موران(2018) و کایا و آیدین( 2021) همسو است.
در تبیین اولیه این یافته باید گفت که درمان هیجان مدار با شناسایی فرایندهای زیر بنایی زوجین خیانت دیده در طرحواره ها که منجر به اضطراب می شود، همچنین شناسایی عناصر تجربه هیجانی و بازگشایی آن و یکپارچه سازی جنبه های مختلف تجربه هیجانی طرحواره های ناسازگار به درمان آسیب می پردازد. طرحواره های ناسازگار اولیه نوعی پاسخ و سازماندهی درونی است که بر سطوح مختلف اطلاعات شامل محرک های حسی- حرکتی، حافظه هیجانی و اطلاعات سطح ادراکی را تکیه می کند . طرحواره ساختاری است که دارای مؤلفه های غیرکلامی و تجارب عاطفی بوده و تلفیقی از زیست شناسی و تجربه را در فرد نشان می دهد . در درمان هیجان مدار، هیجان، بخش اساسی ساختار فرد است و عامل کلیدی برای سازماندهی خود می باشد، اساسی ترین سطح کارکرد هیجان یک شکل انطباقی و سازگارانه از پردازش اطلاعات و آمادگی فرد است که به رفتار وی جهت داده و موجب بهزیستی روانشناختی می شود(اسمعیلی، نوابی نژاد و کیامنش،1400).
در این درمان، هیجان به عنوان پایه و اساس تجربه در ارتباط با کارکردهای انطباقی و غیر انطباقی در نظر گرفته می شود و درمان هیجان مدار تلاش می کند تا با فعال کردن هیجان قوی اولیه، هیجان های مثبت را بهبود و هیجان های منفی را کاهش دهد تا بتواند یک رابطه همدلانه و سازگارانه را بین زوجین خیانت دیده شکل دهد. در واقع این درمان به زوجین خیانت دیده کمک می کند تا به سازماندهی و تنظیم هیجان های خود که از خیانت شکل گرفته است، بپردازند. در روش درمانی متمرکز بر هیجان، تلاش می شود تا در جریان درمان، زوجین خیانت دیده تشویق شوند تا افکار ناراحت کننده خود را مورد سؤال قرار داده و خودگویی های جایگزین برای مقابله با این هیجانها و نشخوارهای فکری که سبب آشفتگی هم از لحاظ جسمانی و روانی می شود را برطرف نمایند. بنابراین این درمان به زوجین خیانت دیده کمک می کند تا به هیجانات زیربنایی و آسیب دیده اولیه دسترسی پیدا کنند و بتوانند آن را ابراز کنند. آشکارسازی هیجانهای آسیب پذیر زیربنایی بر در هم شکستن چرخه معیوب هیجانهای منفی تأثیر دارد و به بهبودی زوجین خیانت دیده کمک می کند.
همچنین، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که رویکرد هیجان مدار به طور معنی داری موجب افزایش حیطه های کیفیت زندگی زناشویی در مرحله پس آزمون شده است. در تبیین این یافته می توان گفت در تبیین این یافته می توان گفت که مداخلات مبتنی بر تنظیم هیجان با افزایش آگاهی در مورد هیجانات و نحوه کابرد صحیح از تکنیک های تنظیم هیجان سازش یافته به زوجین خیانت دیده کمک می کند که مدیریت هیجان های خود را یاد بگیرند. درواقع مداخله مبتنی بر تنظیم هیجان با تمرکز بر بهبود و اصلاح راهبردهای ناسازگارانه و هیجانات ناخوشایند که از موقعیت های مختلف ایجاد می شود، زمینه را برای جلوگیری از هیجان کاذب ناشی از تجربه خیانت، از طریق مدیریت کارآمد هیجان ها، فراهم می کند(محمود علیلو و حیدری اقدم،1397). همچنین مداخله مبتنی بر تنظیم هیجان از طریق افزایش توانایی فرد برای آگاهی از هیجان های خود، تمایز قائل شدن بین هیجان های مختلف، رسیدگی به هیجان ها در زمان مناسب و افزایش خود تنظیمی هیجانی، امکان گرایش فرد به رفتارهای نابهنجار در موقعیت های دشوار هیجانی را کاهش می دهد. اگر شخصی از لحاظ هیجانی، ناهشیار باشد و در تنظیم و تعدیل عواطف و هیجانهای خود به نحوی اشکال داشته باشد، در کنترل رفتار نیز دچار مشکل شده و عواملی از جمله تحریک پذیری شدید، گرایش به عصبی بودن و فرار از مشکلات، منجر به کاهش رفتار با کیفیت می شود. اين مداخله، با آموزش راهبردهای سازگارانه ی مقابله با هيجانهای منفی، باعث می شود که افراد به جای فرار از هيجان های ناخوشایند آن را پذیرفته و دنبال حل مساله مطلوب باشند(گراس، 2003).
همچنین، این یافته را می توان چنین تبیین کرد که طبق مدل نظم بخشی هیجانی، زوجین خیانت دیده مستعد دشواری در تنظیم هیجانی هستند، و همین امر باعث می شود هنگام روبرو شدن با مشکلات و شرایط استرس آور خیانت، هیجانات ناخوشایند زیادی تجربه می کنند و برای رهایی از این احساسات و هیجانات ناخوشایند به باورهای منفی روی می آورند. همچنین افراد با اگاهی هیجانی کم، منابع محدودی برای مقابله اثربخش با هیجانات خود، در اختیار داشته و احساسات ناخوشایند زیادی را تجربه می کنند و بیشتر به تفکر منفی می پردازند. از سویی تکنیک های مبتنی بر تنظیم هیجان که روش های سازگارانه و موفقیت آمیز کنترل و مدیریت هیجان را آموزش می دهند، منجر به این می شود که افراد درک و شناخت واقع بینانه ای از شدت و نوع هیجانات خود داشته باشند و کمتر دارای تفکر منفی بشوند. بنابراین مداخله مبتنی بر آموزش مهارتهای تنظیم هیجان به زوجین خیانت دیده کمک کرد تا با کنترل و مدیریت هیجان های منفی و مثبت و مقابله کارآمد با آن ها در موقعیت های برانگیزاننده افکار و باورهای منفی، آن ها راکنترل کنند و در دام راهبردهای سازش نایافته، جهت پاسخ به هیجان ها گرفتار نشوند(حسنی، نادری، رمضان‌زاده و پورعباس، 1392).
همچنین، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که رویکرد هیجان مدار به طور معني داري موجب افزایش تنظیم شناختی هیجان سازگارانه در مرحله پس آزمون و کاهش تنظیم شناختی هیجان ناسازگارانه شده است. در تبیین این یافته می توان گفت که در تبیین یافته فوق می توان گفت که آموزش مهارتهای تنظیم هیجان بر نحوه ی تجربه رویدادهای هیجانی در زوجین خیانت دیده تأثیر می گذارد(گروس ،2015). تنظیم هیجان به گونه ای فزاینده در الگوهای آسیب روانی وارد شده است و شواهد مختلف نشان داده اند افرادی که قادر به مدیریت پاسخ های هیجانی در برابر حوادث روزمره نباشند، دوره های طولانی و سختی از اختلال های روانی را تجربه خواهند نمود(آلدائو و نولن هوکسما ،2010). همچنین این افراد به دلیل ناتوانی در تنظیم هیجان به منظور فرار از ضعف در مهارت های تنظیم هیجان، به رفتارهای اشتباه روی می آورند. بهبود تنظیم شناختی هیجان پس از آموزش تکنیک های تنظیم هیجان در زوجین خیانت دیده احتمالاً بدین علت است که تکنیک های تنظیم هیجان این امکان را برای زوجین خیانت دیده فراهم می سازد تا در عرصه روابط عاطفی و ارتباطی بتوانند هیجان ها را ابراز و مدیریت کنند و در نتیجه مشکلات هیجانی کمتری را تجربه کنند. درمان متمرکز بر هیجان پیشنهاد می دهد که هیجانات انسانی خاصیت سازگاری ذاتی دارند و در صورت فعال بودن می توانند به زوجین خیانت دیده کمک کنند تا حالات هیجانی مشکل ساز و یا تجربیات ناخواسته خود را تغییر دهند. با آموزش تنظیم هیجان، استفاده از راهبردهای سازش یافته افزایش می یابد، بنابراین افزایش استفاده از راهبردهای سازش یافته در افراد سبب می شود که مشکلات مرتبط با هیجان در زوجین خیانت دیده تحت درمان آموزش تکنیک های تنظیم هیجان در پایان جلسات مداخله آموزشی بهبود قابل ملاحظه ای یابد. به طور کلی درمان هایی که بر هیجان تمرکز می نمایند، امروزه نتایج مهم و پایداری را عرضه می کنند. درمان متمرکز بر هیجان برای تغییر هیجانات مشکل دار که به اختلالات روانی مربوط می شوند مفید می باشد(آنگیوس و گرین برگ ،2011).
همچنین در تبیین دیگر این یافته می توان گفت که یکی از پیش فرضهاي رویکرد هیجان- مدار این است که جلوگیري از ابراز هیجانهاي اولیه موجب آسیب زدن به مرز گذاري سالم، خشم ناشی از احترام قائل شدن به خود و سوگواري در مواقع لازم از جمله در زوجین خیانت دیده می شود و اینکه پردازش کافی و مناسب هیجانهاي حل نشده منجر به تبدیل و استحاله آن می شود. لذا گرینبرگ پیشنهاد نمود که در خلال درمان گاهی لازم است زوجین خیانت دیده را به صحبت کردن درباره خیالپردازي هایشان درباره انتقام گیري ترغیب نمود. برخی پژوهشگران دریافته اند که درمان متمرکز بر هیجان که در آن از گفتگو با صندلی خالی به عنوان روش اصلی حل مشکلات ناتمام استفاده می شود، یک مداخله مؤثر در درمان افسردگی، مشکلات بین فردي و تروما در زوجین خیانت دیده است؛ بنابراین در تبیین فرضیه فوق باید گفت اجراي صندلی خالی و گفتگو با فرد آسیب رسان و انتقام خیالی از فرد آسیب رسان موجب رهاشدگی از احساسهاي در خود فرورفتگی شد. ازآنجاکه زوجین خیانت دیده به دلیل طرد شدن از سمت همسر عزت نفسشان به شدت کاهش یافته بود لذا پذیرش این احساسها و اجراي صندلی خالی به نوبه خود کمک شایانی جهت استفاده بیشتر از راهبردهاي مثبت شناختی تنظیم هیجان در این افراد نمود(کرمی نژاد، سودانی و مهرابی زاده هنرمند، 1395).
با توجه به یافته های پژوهش حاضر مبنی بر اثربخشی رویکرد هیجان مدار در متغیرهای مورد مطالعه، پیشنهاد می شود که در مداخلات تخصصی زوجین خیانت دیده از روانشناسانی که به رویکرد هیجان مدار مسلط هستند استفاده شود. محدود بودن دامنه تحقیق به آزمودنی های شهر تبریز، عدم مهار متغیرهای احتمالی اثرگذار بر متغیرهای وابسته، عدم بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی و عدم اجرای پیگیری از محدودیت های پژوهش حاضر بود؛ بنابراین پیشنهاد می شود برای افزایش قدرت تعمیم پذیری نتایج، در سطح پیشنهاد پژوهشی، این پژوهش در سایر شهرها و مناطق و جوامع دارای فرهنگ های متفاوت، مهار عوامل ذکر شده، بهره گیری از روش های نمونه گیری تصادفی و انجام پیگیری اجرا شود.
سپاسگزاری
این پژوهش برگرفته از رساله دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تبریز است. نویسندگان مقاله بر خود لازم می دانند از همکاری و مساعدت همه افرادی که در انجام پژوهش ما را یاری نموده اند تشکر و سپاسگزاری نمایند.
تعارض منافع
بنا بر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هر گونه تعارض منافع بوده است.
References
Aldao,A., Nolen- Hoeksema,S.,&Schweizer , S.(2010).Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review.Clinical psychology view,30,217-237.
Angus, L.E., Greenberg, L.S.(2011). Working with narrative in emotion-focused therapy: changing stories, healing lives. Massachusetts: American Psychological Association.
Benneer D.G, Hill P.C.(1999). Baker Encyclopedia of Psycoholgy and Counseling. Michigan: Baker Books.
Dumitrescu, D & Rusu, A.S (2012). Relationship between early maladaptive schemas, ouple satisfaction and individual mate value: An evolutionary psychological approach. Journal of evidence- based psychotherapies, (1) 12, 63-7.
Esmaili, F., Nawabinejad, S., & Kyamanesh, A. (2021). The effectiveness of emotion-oriented therapy on the initial incompatible schemas of couples during marriage. Research Journal of Behavioral Sciences, Vol 2 (64), pp. 251-262. [In Persian]
Ezati N, Kakabaraeri K. (2016).Forecastin extramarital relationships based on marital quality of life and the five major personality factors. Journal of Nation Research; 1(9): 83-75.
Farokhzadian, A. A., Rezaei, F., & Sadeghi, M. (2018). The Effectiveness of Combined Metacognitive Therapy with Childhood traumas-Based Emotional Schema Therapy on Generalized Anxiety Disorder of Social Anxiety. The Horizon of Medical Sciences, 24(2), 111-118. [In Persian]
Gross, J. J. (2003). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3): 281-291.
Gross, J.J.(2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychol. Inq. 26: 1–26.
Gross, J. J. (2014). Emotion regulation: Conceptual and empirical foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed., pp. 3-23). New York: Guilford Press.
Greenberg L.(2008). Emotion and cognition in psychotherapy: the transforming power of affect. Canadian Psychol. 49(1):49.
Hasni, J., Naderi, Y., Ramzanzadeh. F., & PourAbbas, A. (2012). The role of emotional intelligence and emotional schemas in women's marital satisfaction. Family Research Quarterly, Vol 9(4), pp. 489-506. [In Persian].
Hatamy A, Fathi E, Gorji Z, Esmaeily M. (2011).The Relationship between parenting styles and Attachment Styles in men and women with infidelity. Procedia Soc Behav Sci. 15: 3743-7. Doi: 10. 1016/j.sbspro.2011.04.366.
Javidi, N. (2012). The effectiveness of emotion-oriented couple therapy on improving marital satisfaction of couples and controlling family behavior. Applied Consultant Quarterly, 3(2), 65-87. [In Persian].
Jeanfreau, M, M. (2009). A qualitative study investigating the decision- making process of women, participation in marital infidelity. Kansas state university.
Johnson, SM. (2010). The practice of emotionally focused couple therapy. Translated by Bahrami F, Azarian Z , Etemadi O. 2nd ed .Tehran: Danzheh Press.PP.257-259 . [In Persian].
Johnson SM, Simakhodskaya Z, Moran M. (2018). Addressing issues of sexuality in couples therapy: emotionally focused therapy meets sex therapy. Current Sexual Health Reports.10(2):65-71.
Karminejad, Z., Sudani, M., & Mehrabizadeh Honarmand, M. (2015). The effectiveness of the emotion-oriented approach on the cognitive regulation of emotion in female students with emotional failure. Journal of Yafteh, vol 18, (4), pp. 86-79. [In Persian]
Kaya, Y., & Aydin, A. (2021). The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relationship Between Attachment and Mental Health Symptoms of University Students. Journal of Adult Development, 28, 15-24.
Kolayi, A., Basati Mutlaq, T., Tajik Esmaili, A., Taqvai, D., and Rahmatizadeh, M. (2013). Early maladaptive schemas and intimate attitudes in non-covenant and non-covenant married men. The scientific and research quarterly of the Iranian Nursing Scientific Association, volume 2, number 3, page 12-23. [In Persian]
Lavner, J. A., Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (2016). Does couples' communication predict marital satisfaction, or does marital satisfaction predict communication? Journal of Marriage and Family, 78 (3), 680-694.
Loudova I, Janis K, Haviger J. (2013).Infideltiy as a Theratening Factor to the Existence of the Family. Procedia- Soc Beha Sci; 106: 1462-9. Doi: 10.1016/ j.sbspro.2013.12.164.
Mahmoud Alilou, M., Heydari Aghdam, B. (2017). The effectiveness of emotion regulation and mindfulness training on the symptoms of bulimia nervosa. Journal of Medical Sciences Studies. Vol 29 (12):pp. 888-895. [In Persian]
Mazzuca, S., Kafetsios, K., Livi, S., Presaghi, F. (2019). Emotion regulation and satisfaction in long-term marital relationships: The role of emotional contagion. Journal of Social and Personal Relationships,36(9),80-95.
Mennin, D. S., & Fresco, D. M. (2014). Emotion regulation therapy. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 469- 490). New York: Guilford Press.
Mohammad Hosni, S., and Bakhtiarpour, S. (2014). The relationship between primary maladaptive schemas and problem-focused and emotion-oriented coping strategies among female teachers with stress syndrome, International Conference on Humanities and Behavioral Studies, Tehran. [In Persian]
Nekonam, A., Etemadi, S., and Pournakash Esfahani, S. (2017). The effectiveness of the emotion-oriented couple therapy approach on improving sexual satisfaction and marital stress of coronary heart patients. Journal of Psychological Sciences, 17(65), 61-77. [In Persian]
Porjorat, M. (2016). A comparative study of early maladaptive schemas in woment with marital infidelity experience and those who didn't have such an experience. Acta Medica Internationl. 3(1): P. 89-93.
Rahim Aghaei, F., Hatamipour, Kh., and Ashuri, J. (2016). The effect of group schema therapy on reducing depression symptoms and increasing the quality of life of nurses. Journal of Nursing Education, 6(3), 17-23. [In Persian]
Soltani M, Shairi MR, Roshan R, Rahimi Ch.(2014). The impact of emotionally focused therapy on emotional distress in infertile couples. Int J Fertil Steril; 7(4): 337-344.
Starratt VG, Weekes- Shackelford V, Shackelford TK. (2017). Mate value both positively and negatively predicts intentions to commit an infidelity. Pers Ind Differ; 104: 18-22. Doi: 10.1016/j.paid.2016.07.028.
Wiebe S, Elliott Susan M, Johnson M, Burgess M, Tracy L, Dalgleish Lafontaine(2019). Focused Couple Therapy and Sexual Satisfaction Outcomes in a Two-year Follow-up Study. Journal of Couple & Relationship Therapy; 18(10): 262.
Yavari Kermani, M. (2008). Survey of marital satisfaction. Master's thesis, Birjand Azad University. [In Persian]
Young, J. E. (1999). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota, Florida: Professional Resource Press.
Young, J, E,, Klosko, J. S., Weishaar, M. E.(2003) Schema therapy: A practitioner's guide. New York: Guildford Press;p. 23-64.
Yousefi, N. (2011). Comparison of the effectiveness of two family therapy approaches based on schema therapy and Bowen's emotional system on the desire for divorce in clients seeking divorce. Journal of Clinical Psychology, 3(11), 53-64. [In Persian]
Zeinali, A. and Amirsardari, L. (2018). Predicting infidelity proneness using early maladaptive schemas. Jentashapir Jornal of Health Research. 9(1); el 1892
The effectiveness of emotion-oriented approach on early maladaptive schemas, quality of marital life and cognitive regulation of emotion in infidel couples
Abstract
The aim of the current research was to determine the effectiveness of the emotion-oriented approach on early maladaptive schemas, quality of married life, and cognitive regulation of emotion in couples who have experienced infidelity. The current research was semi-experimental. The statistical population of the current research included couples who had witnessed betrayal (the betrayer and the betrayed) who visited the counseling centers of Tabriz city from April 1400 to August. The sample number of 14 couples was selected and randomly divided into 2 groups. The experimental group received emotional intervention and the control group did not receive any intervention. The measurement tools included Young's early maladaptive schemas questionnaire, Busby, Curran, Larsen and Christensen's Marital Life Quality Questionnaire and Garnevsky and Kraij's Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Multivariate analysis of covariance using Spss software was used for analysis. The results showed that emotional therapy has significantly reduced emotional deprivation, abandonment, social isolation, deficiency, dependence, distress, sacrifice and emotional inhibition in the post-test stage. Also, the emotion-oriented approach has significantly increased the components of the quality of married life, agreement, satisfaction, and cohesion, as well as increasing the cognitive regulation of compatible emotions and reducing the cognitive regulation of incompatible emotions. In general, the results of this research showed that the emotion-oriented approach is useful in changing the coping aspects of betrayed couples and can be used to reduce their psychological problems.
Conflict of interest
"According to the authors, the article did not have any conflict of interest."
Keywords: emotion-oriented approach, early maladaptive schemas, quality of marital life, cognitive emotion regulation, infidelity
[1] . Lavner, Karney & Bradbury
[2] . Loudova, Janis, Haviger
[3] . Starratt, Weekes, Shackelford, Shackelford
[4] . Young
[5] . Young, Klosko & Weishaar
[6] . Pascal
[7] . Christine
[8] . Jean
[9] . Giziber
[10] . Custer, Lawrence
[11] . Benneer, Hill
[12] . Gross
[13] . jeanfereau
[14] . Wiebe, Elliot Susan,Johnson
[15] . Johnson, Greenberg, Warwar & Malcolm