مکان یابی محل های مناسب جهت احداث سد زیرزمینی با استفاده از روش AHP تصمیم گیری چند معیاره(مطالعه موردی ناحیه اندیکا- خوزستان)

محورهای موضوعی : علوم آب

فرید درفشان ¹ , محمد حیدرنژاد ² , امین بردبار ³ , حسن دانشیان ⁴

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
4 - کارشناس ارشد آب های زیرزمینی سازمان آب و برق خوزستان

تاریخ دریافت : 1395/12/17 تاریخ پذیرش : 1396/03/02 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: GIS, منطقه اندیکا, سدزیرزمینی, تصمیم گیری چندمعیاره,

چکیده مقاله :

به منظور، توسعه و بهره برداری بهینه و نیز ذخیره کردن آب در زیرزمین، استفاده از سدهای زیرزمینی می‌تواند مفید واقع گردد. با در نظر گرفتن شرایط منطقه اندیکا خوزستان، احداث سد زیر زمینی به دلیل هزینه اندک و بازدهی قابل قبول در این منطقه راهکاری مناسب برای جبران کم آبی در ماه های خشک سال است. معیارها و عوامل زیادی در مکان یابی سدهای زیرزمینی دخیل می باشند و میزان اهمیت آنها با هم متفاوت است. لذا با استفاده از همگام سازی سامانه اطلاعات جغرافیائی به دلیل توانمندی بالا در تحلیل داده های مکانی و آنالیز سلسله مراتبی نقش هر یک از عوامل مذکور با توجه به میزان تاثیرگذاری آنها در انتخاب محل های مناسب بررسی و اعمال گردید و سپس نتایج مورد نظر بدست آمد. در تحقیق حاضر درخت تصمیم گیری شامل معیارهای مخزن و اقتصادی است که هر کدام از این دو معیار دارای زیرشاخه هائی است. برای عامل مخزن چهار زیرمعیار شیب ، هدایت هیدرولیکی ، تخلخل موثر و نفوذپذیری پی و برای عامل اقتصادی دو زیرمعیار دسترسی به محل سد و فاصله از محل مصرف در نظر گرفته شده است. جهت تعیین محورهای انتخابی سد در محل های مورد نظر 27 مکان انتخابی اولیه مشخص گردید. سپس با توجه به موقعیت مکان های انتخابی بر روی نقشه اولویت های مکانی 15 محل برای اجرای سد معرفی گردید و در آخر میزان ذخیره سازی هریک از اولویت های پیشنهادی محاسبه گردید.

چکیده انگلیسی:

Use of underground dams can be beneficial for optimal expansion and utilization of water and also for underground water storage. Considering the prevailing conditions in the region of Andika in Khuzestan Province, building underground dams may be an appropriate strategy to offset water shortage during the dry months of the year because construction of such dams in this region entails low costs and the dams will have acceptable efficiency. Many criteria and factors with different degrees of importance are involved in locating underground damsites. Therefore, synchronization of the geographic information system (because of its high capability in analyzing spatial data) and analytic hierarchy process was used to study and apply the role played by each of the mentioned factors (while considering the degrees of their influence in selecting the suitable sites), and the desired results were obtained. The present research used a decision tree that included the reservoir and economic criteria each with its own subcriteria. For the reservoir factor the four subcriteria of slope, hydraulic conductivity, effective porosity, and permeability of dam foundations and for the economic factor the two subcriteria of damsite and its distance from the water use location were considered. Twenty seven sites were initially selected to determine dam axes at the desired sites. The positions of the selected sites were then considered on the map and the spatial priorities of 15 sites were introduced. Finally, the storage volume of each proposed priority was calculated.