اثربخشی درمان شناختی - رفتاری بر عدم تحمل بلاتکلیفی و نگرش های ناکارآمد زنان متقاضی طلاق

محورهای موضوعی : روان شناسی

بهار شادانی ¹ , شهره قربان شیرودی ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، گروه مشاوره و راهنمایی، تهران، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، گروه مشاوره، تنکابن، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/02/29 تاریخ پذیرش : 1398/07/28 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: عدم تحمل بلاتکلیفی, طلاق, درمان شناختی رفتاری, نگرش های ناکارآمد,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی درمان شناختی - رفتاری بر عدم تحمل بلاتکلیفی و نگرش های ناکارآمد زنان متقاضی طلاق شهر تهران انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به مراکز دفاتر رسمی طلاق شهر تهران در پاییز 1397 بود که از بین آنها 30 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به نسبت یکسان گمارده شدند. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. از پرسشنامه های عدم تحمل بلاتکلیفی فریستون و همکاران (1994) و نگرش های ناکارآمد ویسمن و بک (1979) در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد.گروه آموزش، مداخله شناختی- رفتاری را در 9جلسه 90دقیقه ای در هر هفته دو جلسه (به صورت گروهی) دریافت کردند؛ گروه کنترل به مدت دو ماه در لیست انتظار قرار گرفت. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که درمان شناختی – رفتاری بر کاهش عدم تحمل بلاتکلیفی و نگرش های ناکارآمد زنان متقاضی طلاق مؤثر است.

چکیده انگلیسی:

Thecurrent research was conducted with the aim of determining the cognitive behavioral therapy effectiveness on the intolerance of uncertainty and dysfunctional attitudes among divorce applicant women in Tehran city. Research statistical population consisted of all divorce applicant women who referred to divorce official centers in Tehran in fall 2018. 30 individuals were selected using purposeful sampling method and were randomly assigned into an experimental group and a control group (n=15). This was a quasi-experimental with pretest-posttest and control group design. The Intoleranceof Uncertainty Scale (Freeston etal., 1994) and Weissman and Beck`s Dysfunctional Attitudes Questionnaire were used in two stages of pre-test and post-test to collect data.The experimental group received cognitive behavioral intervention in nine 90-minutes group sessions twice a week. The control group was on the waiting list for two months. Research data were analyzed using multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Findings showed that CBT significantly affects the intolerance of uncertainty reduction and dysfunctional attitudes among divorce applicant women.

منابع و مأخذ:

- اسماعیل پور، خلیل، محمدزادگان، رضا، بکلو، قاسم.، وکیلی، سجاد. (1392). مقایسه عدم تحمل بلاتکلیفی در زنان مطلقه و غیرمطلقه به عنوان پیش بینی کننده افسردگی، اضطراب و استرس. فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 6(21)، 25-7.

- بختیاری، مریم، شیدایی، حاجیه، بحرینیان، سید عبدالمجید.، نوری، محمد. (1394). تاثیر درمان شناختی- رفتاری بر میل جنسی کم کار و رضایت زناشویی. فصلنامه اندیشه و رفتار در روان­شناسی یالینی، 9(36)، 16-7.

- حیدری­راد، حدیث، شفیعی، معصومه.، بشرپور، سجاد. (1395). مقایسه نگرش‌های ناکارآمد و انعطاف­پذیری شناختی در زنان با و بدون سابقة طلاق. فصلنامه زن و فرهنگ، 8(30)، 112-103.

- رجبی، سوران.، علیمرادی، خدیجه. (1397). درمان شناختی- رفتاری بر وضوح خودپنداره، افسردگی، اضطراب و استرس و عزّت­نفس در دانشجویان دارای نشانگان ضربۀ عشق. فصلنامه مطالعات روان­شناختی، 14(3)، 147-131.

- رجبی، غلامرضا، شمعونی اهوازی، شهلا.، امان الهی، عباس. (1397). تأثیر درمان شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه­های افسردگی در دختران نوجوان. فصلنامه مطالعات روان­شناسی تربیتی، 15(29)، 148-125.

- شوشتری، آزاده، رضایی، علی محمد.، طاهری، الهام. (1395). اثربخشی گروه­درمانی شناختی-رفتاری بر تنظیم هیجانی، باورهای فراشناختی و نشخوار فکری زنان مطلقه. مجله اصول بهداشت روانی، 18(6)، 328-322.

- شیری، طاهره، گل محمدیان، محسن.، حجت خواه، سیدمحسن. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر نگرش­های ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر در دانشجویان دختر. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 7(27)، 188-171.

- عباسی، مسلم، درگاهی، شهریار.، قاسمی جوبنه، رضا. (1397). نقش نارسایی شناختی و نارسایی هیجانی در تعارضات زناشویی زنان  در معرض طلاق، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 20(1)، 6-1.

- عبدل­پور، قاسم، هاشمی، تورج، شعیری، محمدرضا.، علیزاده، فریدون. (1397). رابطه عدم تحمل بلاتکلیفی با باورهای فراشناختی با نگرانی در افراد مبتلا به نشانه­های افسردگی. مجله روان­شناسی و روان­پزشکی شناخت، 5(2)، 26-15.

- عزیزی، آرمان.، قاسمی، سیمین. (1396). مقایسه اثربخشی سه رویکرد راه حل مدار، شناختی- رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و کیفیت زندگی زنان مطلقه. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 8(29)، 236-207.

- فاضلی، مژگان، احتشام زاده، پروین.، هاشمی شیخ شبانی، سیداسماعیل. (1393). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر انعطاف پذیری شناختی افراد افسرده. فصلنامه اندیشه و رفتار در روان­شناسی بالینی، 9(34)، 37-27.

- کاویانی، حسین، جواهری، فروزان.، بحیرایی، هادی. (1384). اثربخشی شناخت درمانی مبتنـی بر ذهن آگاهی در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش­های ناکارآمد، افسردگی و اضـطراب: پیگیری 60روزه. فصلنامه تازه­های علوم روان­شناختی، 7(1)، 59-49.

- محمودوندی باهر، الهه،  فلسفی نژاد، محمدرضا.، خدابخشی کولایی، آناهیتا. (1396). اثربخشی درمان گروهی هیجان­مدار بر امید و افکار خودآیند منفی زنان مطلقه. فصلنامه سلامت اجتماعی، 5(1)، 76-67.

- Alison, E.J., Mahoney, J. M., Newby, M. J., Hobbs, A. D., Williams, G., & Andrews, G. (2019). Reducing Behavioral Avoidance with Internet-Delivered Cognitive Behavior Therapy for Generalized Anxiety Disorder. Internet Interventions Journal, 15(3): 105-109.

- Buher, K., Dugas, M. J. (2002). The Intolerance of Uncertainty Scale: Psychometric Properties of The English Version. Journal of Behave Research Therapy, 40(8): 931–945.

- Chen, S., Yao, N., &  Qian, M. (2018). The Influence of Uncertainty and Intolerance of Uncertainty on Anxiety. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 61(7): 60-65.

- Dar, K.A., Iqbal, N., & Mushtaq, A. (2017). Intolerance of Uncertainty, Depression, and Anxiety:  Examining the Indirect and Moderating Effects of Worry. Asian Journal Psychiatry, 29: 129-133.

- Dugas, M. J., Buhr, K., & Ladouceur, R. (2004). The Roleof Intolerance of Uncertainty in Etiology and Maintenance.In: R. G. Heimberg, C. L. Turk, & D. S. Mennin (Eds.). Generalized anxiety disorder: Advances in research and practice. New York: Guilford Press.

- Ebrahimzadeh, Z. (2006). The Study of Cgnitive Beliefs Perfectionism and Social Problem Solving ability According to Uncertainty Levels Among OCD and MDD.Dissertation in MA, Ardabil University.

- Freeston, M. H., Rheauma, J., Litarte, H., Dugas, M. J., & Ladouceur, R. (1994). WhyDo People Worry?. Personality and Individual Difference, 17(6): 791- 802.

- Keng, S. H., Stanley,  T.H., Seah, M.W., & Smoski, T. M. (2016).  Effects of Brief Mindful Acceptance Induction on Implicit Dysfunctional Attitudes and Concordance Between Implicit and Explicit Dysfunctional Attitudes. Behaviour Research and Therapy Journal, 83(12): 1-10.

- LiU, J. L., Peh, C. X., & Mahendran, R. (2017).  Body Image and Emotional Distress in Newly Diagnosed Cancer Patients: The Mediating Role of Dysfunctional Attitudes and Rumination. Journal of Body Image, 20(3): 58-64.

- Mahoney, A.E., Hobbs, M.J., Newby, J.M., Williams, A.D., Sunderland, M., & Andrews, G.A., (2016). The Worry Behaviors Inventory: Assessing the Behavioral Avoidance Associated with Generalized Anxiety Disorder. Journal of  Affect Disorder, 203: 256–264.

- Rossi, F. S., Holtzworth-Munroe, A., & Rudd, B. N. (2016). Intimate Partner Violence and Child Custody Evaluations: Applied Research for the Family. Journal of Child Custody, 9(4): 250-309.

- Selvapandiyan,  J. (2019). Status of Cognitive Behaviour Therapy in India: Pitfalls, limitations and  Future Directions—A Systematic Review and Critical Analysis. Asian Journal of Psychiatry, 23(41): 1-4.