مطالعه اثرات تسکینی، پیش بیهوشی و ضد اضطرابی عصاره گیاه اسطوخودوس (Lavandula stoechas) در مقایسه با دیازپام در موش صحرایی

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

علی رضایی ¹ (دانشیار گروه علوم بالینی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران)
بهبود جعفری ² (گروه میکروبیولوژی، عضو باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران)
محمد جلیل زاده هدایتی ³ (گروه شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران)

تاریخ دریافت : 1389/02/22 تاریخ پذیرش : 1389/11/26 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: دیازپام, ماز صلیبی شکل, اسطوخودوس, تسکینی, ضد اضطرابی,

چکیده مقاله :

گیاه اسطوخودوس از خانواده نعناع در بیشتر نقاط دنیا به حالت خودرو روییده در جنوب فرانسه، مناطق مدیترانه و در تورنتو به مقدار زیاد وجود دارد. اثرات فارماکولوژی متعدد آن عبارتند از: اثر ضد دردی، ضد التهابی، ضد افسردگی، خواب آور، آرام بخش و تسکین دهنده، شل کننده عضلات، ضد تشنج، ضد باکتری، ضد اسپاسم. به منظور مطالعه اثرات تسکینی، پیش بیهوشی و ضد اضطرابی عصاره اسطوخودوس در مقایسه با دیازپام در گروه های مختلف (36 سر موش صحرایی در شش گروه) موش های صحرایی ماده نژاد ویستار با شرایط سنی و وزنی برابر دوزهای 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم، 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم و 400 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از عصاره گیاهی، 2/1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم دیازپام و همچنین دی متیل سولفوکساید (DMSO) به عنوان دارونما با حجم برابر، 30 دقیقه قبل از ارزیابی اثرات تسکینی، پیش بیهوشی (مدت خواب القاء شده با کتامین با دوز 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) و ارزیابی اثرات ضد اضطرابی با استفاده از (Elevated plus maze) و (Rotrod test) به صورت داخل صفاقی تزریق شد و به گروه ششم هیچ دارویی تجویز نشد. نتایج به دست آمده بیانگر افزایش معنی دار مدت خواب القاء شده با کتامین و همچنین افزایش معنی دار مدت زمان سپری شده در بازوهای باز در گروه های تیمار با دوزهای بالا و پایین عصاره بود (p<00.1). نتایج حاصله نشان داد که عصاره اسطوخودوس در دوز 200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم دارای اثرات تسکینی، پیش بیهوشی و ضد اضطرابی است.

چکیده انگلیسی:

Lavandula stoechas grows naturally in most parts of the world specifically south France, the Mediterranean region and Torento. The plant has various pharmacological properties including analgesic, anti-inflammatory, antidepressant, hypnotic, sedative and tranquilizer, muscle relaxant, anticonvulsant, antibacterial and antispasmodic. For studying the effectiveness of sedative, preanesthetic and anxiolytic effects of Lavandula  stoechas in comparison with diazepam different groups of female Wistar rats with the same age and weight conditions received intraperitoneal injections of Lavandula  stoechas (100, 200, 400 mg/kg, ip), diazepam (1.2 mg/kg, ip), dimethyl sulfoxide (DMSO) as a placebo with equal volume 30 minutes before assessing the sedative and preanesthetic effects (induced sleep duration by ketamine, 40 mg/kg, ip) and anxiolytic effects (using Elevated plus maze) and (Rotarod test). Statistical analysis of the results obtained represent a significant increase in sleep time induced with ketamine and also a significant increase in the time the rats spent in open arms of maze with high and low doses of Lavandula stoechas herbal extract (p<0.01). The result showed that herbal extract of Lavandula stoechas at 200 mg/kg has sedative, preanesthetic and anxiolytic effects.

منابع و مأخذ:

1. زرگری، ع. 1368. گیاهان دارویی ایران. جلد اول، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران، صفحات: 222-210.


2. زمان، س. 1370. گیاهان دارویی، (ترجمه). تالیف: استودولا،ژ.ل. چاپ پنجم، تهران، انتشارات ققنوس، صفحه: 218.


3. شرفکندی، ع. 1370. قانون در طب، (ترجمه). تألیف : یسنا، ج . جلد دوم، انتشارات سروش، صفحه: 66 .


4. صمصام شریعت، س.هـ. و معطر، ف. 1370. گیاهان دارویی طبیعی. جلد سوم، چاپ سوم انتشارات روزبهان تهران، صفحات: 134-130.


5. کیانی، ک. 1388. اطلس مصور گیاهان دارویی. چاپ چهارم، انتشارات زر قلم تبریز، صفحه: 16.


6. میرزایی، م. و رضوی، ا. 1998. فارماکولوژی، (ترجمه). تألیف : کاتزونگ، ت. چاپ دوم، تهران، انتشارات سما، صفحات: 210- 199.


7. میرزایی، ف.، کشتگر، س.، کاویانی، م. و رجائی فرد، ع. 1388. تغییرات غلظت پلاسمایی کورتیزول و سروتونین و کاهش سطح اضطراب هنگام زایمان در زنان نخست زا به دنبال بویین اسانس اسطو خودوس. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 16(3): صفحات: 254- 245 .


8. مهربانی، م.، مدیریان، ا.، ابراهیم آبادی، ع.، وفازاده، ج.، شهنواز، ش. و حیدری، م. 1385. بررسی اثر عصاره آبی – متانولی اسطو خودوی و افیتمون بر تشنج ناشی از پنتیلن تترازول در موش سوری. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 14(1): صفحات: 32- 25 .


9. Buchbauer, G. Jirovetz, L. and Jager, W. 1991. Aromatherapy evidence for sedative effects of the essential oil of lavander after inhalation. Z. Naturforsch. 46(1):167-72.


10. Evans, W.C. 1996. Pharmacognosy. W.B. Saunders Company, London. 14^th Edition. p:115-254.


11. Gudmundson, C. and Lidgren, L. 1973. Dose diphenylhdention accelerate healing of fractures in mice. Acta Orthop. Scand. 44(2):640-649.


12. Gower, A.J., Noyer, M., Verloes, R., Gobret, J. and Walfert, E. 1972. A novel Anticon Vulsant drug pharmacological profile in animals. Journal Pharmacol. 222(2-3):109-203.


13. Gabrieli, C. and Kokkalou, E. 2003. A new acetylated glucoside of luteolin and two flavone glucosides from Lavandula stoechas. Pharmazie. 58(6):426-427.


14. Holmes, A., Parmigiani, P.F., Ferrari, P.F., Palanza, P. and Rodgers, R.j. 2000. Behavioral profile of wild mice in the elevated plus maze test for anxiety. Physiology Behavior. 71:509-516.


15. Hajahshemi, V., Ghannadi, A. and Sharifi, B. 2003. Anti inflammatory and analgesic properties of the leaf extracts and essential oil of Lasvandula angustifola mill. Journal of Ethnopharmacol. 89(1):67-71.


16. Hosseinzadeh, H. and Nassin, M.A. 2003. Anticonvulsant sedative and muscle relaxant effects of carbenoxlone in mice. BMC Pharmacol. 3:1.


17. Jabeen, Q., Aziz, N.O., Afzal, Z. and Golani, A.H. 2007. The spasmogenic and spasmolytic activities of lavavdula stoerchas are mediated through umsccarinic receptor stimulation and calcium channel blockade. Journal of Pharmacology. 3(1):61-67.


18. Kokkalou, E. 1988. The constituents of the essential oil from lavandula stoechas growing wild in gress. Planta Media. 54:58-59.


19. Katzung, B. 2004. Basic and Clinical Pharmacology. MC Grow Hill, Wolumez. 641-682.


20. Nadkarni, A.K. 1976. Indian Mate. Medica poular parkshan, Bombay. p:381-383.


21. Rezzagi. K., Mehrabani, M. Vafazadehmj, H. and Ebrahimi, K. 2009. Study of the effects Lavandula stoechas extracts on the liver in the rat. 100(4). Available at: http://www.plant.mihanblog.com.


22. Salah, S.M. and Jager, A.K. 2005. Screening of traditionally used Lebanese herbs for neurological activities. Journal of Ethnopharmacol. 97(1):145-9.


23. Ulubelen, A. and Olcay, Y. 1989. Triterpenoids from Lavandula stoechas. Fitoterapia. 60:475-476.


24. Wilson, J., Watson, W.P. and Little, H.J. 1998. CCKB antagonists proted against anxiety-related behavior produced by ethanol withdrawal measured using the elevated plus maze. Psychopharmacol. 137:120-31.