ارائه مدل برنامه‌ریزی میان مدت دوچرخه سواری در راستای توسعه پایدار مطالعه موردی: محدوده مرکزی شهر اصفهان

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محســـن ســـقایی ¹ , زهــــره صــــادقی ²

1 - اسـتادیار جغرافیـا و برنامـه ریـزی شـهری، دانشـگاه پیـام نـور، تهـران، ایـران
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشـگاه پیـام نـور، تهـران، ایـران

تاریخ دریافت : 1394/10/12 تاریخ پذیرش : 1394/10/12 تاریخ انتشار : 1392/01/01

کلید واژه: توسعه پایدار, برنامه‌ریزی, دوچرخه, شهراصفهان,

چکیده مقاله :

چکیده روند رشد شتابان کلانشهرها در جهان، توام با افزایش جمعیت در این شهرها، مشکلات متعددی را مانند معضل ترافیک و اختلال در سامانه حمل و نقل درون شهری بوجودآورده است. ازاین رو معضل مذکور از چالش‌های اساسی فراروی برنامه ریزی شهری در اواخر قرن بیستم بوده است و بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری نهاده است. افزایش سریع وسایل حمل و نقل موتوری بویژه اتومبیل و استفاده زیاد از آن در شهرهای کشور و مشخصاً در کلان شهر اصفهان همراه با رشد جمعیت و گسترش بی رویه آن و عدم برنامه ریزی علمی وجامع ومشکلات عدیده سیستم حمل و نقل عمومی باعث بروز مشکلاتی نظیر آلودگی‌های شدید زیست وحیطی، تراکم ترافیک، اتلاف وقت، مصرف انرژی و تصادفات شده است. در این راستا ضمن بررسی سهم دوچرخه در سفرهای شهر اصفهان از دهه 60 تا کنون، برای رسیدن به هدف، از یک مدل منطقی ابتکاری متشکل از سه مرحله اساسی بررسی سفرها، تعیین استراتژی مناسب و رتبه بندی نواحی در محدودة مطالعاتی تعیین شده، استفاده گردیده است. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق بصورت اسنادی-کتابخانه‌ای، مصاحبه و مطالعات میدانی بوده که با استفاده از مدل SWOT و نرم افزارهای GAUSS و ARCGIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحقیق نشان می‌دهد که با توجه به آنکه تعداد زیادی از سفرهای محدوده مرکزی شهر کوتاه برد هستند، به عنوان یکی از مهمترین راه‌های برون رفت از معضلات حمل و نقل و ترافیک باید برای جلب این سفرها به سوی دوچرخه نسبت به توسعه فراگیر و گسترده زیر ساختها و ارائه تسهیلات دوچرخه سواری بر اساس رتبه‌بندی نواحی واقع در محدوده بر اساس خصوصیات کالبدی، تعداد سفر دوچرخه و تعداد و نوع کاربری‌ها اقدام نمود. در انتها رعایت مراحل ذکر شده به عنوان یک مدل مناسب جهت توسعه موفق طرح دوچرخه سواری در اصفهان پیشنهاد می‌گردد.   

منابع و مأخذ:

ابطحی، مجتبی و ذهبی، امیرحسین، (1386)، جایگـاه حمل و نقل غیرموتـوری وطـرح اجرایـی شـبکه

مســیرها و ایســتگاههای دوچرخــه در محــدوده مرکزی شهر اصـفهان، معاونـت حمـل و نقـل وترافیک، شهرداری اصفهان، نسخه اول

افتخاری، قدرت، (1378)، اثرات اسـتفاده از حمـل ونقل غیر موتوری در مراکز شهرهای بزرگ، پایـان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علم و صنعت ایران

افتخاری، قدرت، (1389)، مقاله امکان سـنجی ایجـاد سیستم حمل و نقل دوچرخـه مبتنـی بـر تحلیـل الگوی تقاضای سفر مطالعه موردی شهر اصفهان،دوازدهمین کنفرانس بین المللی حمـل و نقـل وترافیک، تهران

بهروزی،کمــال، (1381)، دائــره المعــارف مهندســی ترافیک، سازمان حمل و نقـل و ترافیـک تهـران،چاپ اول

جــوتین خیســتی، ســی و کنــت لال، بــی، (1390)،مهندسی ترابری و ترافیک (جلـداول –ترابـری)،مترجم دکتر محمود صفار زاده

حاتمینژاد، حسین، (1380)، دوچرخه و نقـش آن درحمل و نقل پایدار شـهری نمونـه مـوردی شـهربناب، نشـریه پـژوهشهـای جغرافیـای انسـانی،شماره 70

حسـن زاده، غلامرضـا، (1387)، ارزیـابی و بررسـی ظرفیـتهـای کالبـدی و زمینـههـای فرهنگـی-اجتماعی استفاده از دوچرخـه در شـهر اصـفهان،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان

زیاری،کرامت االله، (1386)، اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشـگاه یـزد، چـاپ پنجم

صادقی،زهره، (1389)، شاخصهای رشـد و توسـعه تسـهیلات و زیـر سـاختهـای حمـل و نقـل و ترافیـک کـلان شـهر اصـفهان و عملکـرد آن درسالهای 1382و1388، شهرداری اصفهان، معاونت حمل و نقل و ترافیک

صادقی،زهره، (1390)، حمـل ونقـل وترافیـک شـهراصفهان در سال 1389 از نگـاه آمـار، شـهرداری اصفهان، معاونت حمل و نقل و ترافیک

فردآر، دیوید، (1388)، مدیریت استراتژیک، ترجمـه:علی پارسائیان و محمد اعرابی، دفتر پژوهشـهای فرهنگی تهران، چاپ چهاردهم 

 

فیلد برایان و مک گوگور برایان، (1376)، فنون پـیش بینی در برنامه ریزی شهری و منطقـه ای،متـرجم فاطمه تقی زاده

کنف لاخر، هرمان، (1381)، اصـول و برنامـه ریـزی تردد پیاده و دوچرخـه، ترجمـه فریـدون قریـب،انتشارات دانشگاه تهران

مختاری، رضا، (1390)، تحلیلی جغرافیایی بـر نقـش دوچرخه در سیسـتم حمـل و نقـل پایـدار شـهراصفهان، مجله مطالعات و پژوهشهای شـهری ومنطقهای، شماره نهم

نادران،علی و چوپانی، عبدالاحـد، (1390)، مـدیریت حمــل و نقــل شهری،ســازمان شــهرداریهــا ودهیاریهای کشور، چاپ اول معاونت شهرسـازی و معمـاری، (1375)، آیـین نامـه

طراحـی راههـای شـهری، بخـش 11 مسـیرهای دوچرخه، وزارت مسکن و شهرسازی مرکز مطالعات و تحقیقات پژوهشـکده حمـل و نقـل

شــریف، (1383)، مــدل تخصــیص ترافیــک وعملکرد سیستم حمل و نقل کلان شـهر اصـفهان در سال1379، گزارش 83-04-ممتحن، دانشـگاه صنعتی شریف

British consultancy MVA, (1995), Leicestertransport modeling usHerbert, girardet, (1992), The GAIA Atls of

cities: new direction for sustainable urbanliving,p177-181

Hutchinson, N.(2000), predicting bicyclistspreferred roustes,Geographical science and

planning. Brisbane, university ofQueensland, P155

www.hamshahrionline.ir

www.gud.ir

www.iranpn.com