نقش و جایگاه چیدمان مبلمان شهری در شادابی و سرزندگی فضاهای شهری (مطالعه‌ موردی: مناطق 11 گانه شهرداری شیراز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علی شمس الدینی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت)
ساسان نصیبی ² (دانشگاه آزاد اسلامی صفاشهر)

تاریخ دریافت : 1397/06/09 تاریخ پذیرش : 1397/08/27 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: توسعه, شهر شیراز, مبلمان, چیدمان, شادابی,

چکیده مقاله :

امروزه نبود مبلمان شهری مناسب و چیدمان آراسته و هماهنگ آن، در تمام شهرهای ایران باعث معضلی بنام به‌هم‌ریختگی و عدم شادابی و روحیه‌ی متناسب برای استفاده‌کنندگان از محیط شهری شده است. شهر شیراز به عنوان مهم‌ترین شهر جنوب کشور و گردشگرپذیر، لازم است که به سنجش میزان چیدمان متناسب مبلمان شهری خود پرداخته تا بتواند فضای متناسب شاد را در شهر ایجاد نماید. هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش و جایگاه چیدمان مبلمان شهری در شادابی فضای شهری در شیراز است. پژوهش از نوع  کاربردی و روش مطالعه، پیمایشی- تحلیلی است. به منظور تعیین نقش مبلمان شهری در شادابی شهری از آزمون رگرسیون استفاده شده است. جامعه‌ی آماری شامل جمعیت شهر شیراز در سال 1395 به تعداد 1712745 نفر در نظر گرفته شده است و تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته 35 سؤالی است که روایی آن به تأیید کارشناسان مربوط رسیده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 84/0 مورد تأیید قرار گرفته است. داده‌ها با استفاده از نرم­افزار spss و آزمون رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن بود که نحوه‌ی چیدمان مبلمان شهری بر شادابی فضای شهری در سطح معناداری 0.000 تأثیر دارد. همچنین این امر در بین سایر متغیرهای مبلمان شهری (تفریحی-فراغتی، خدماتی، زیست محیطی، بهداشتی، ترافیکی و تجهیزات و تأسیسات) در سطح معناداری 0.000 توانسته است بر شادابی فضای شهری تأثیرگذار باشد. بر این اساس می‌توان بیان داشت که بهره‌گیری متخصصان شهری در داخل و خارج از کشور در زمینه‌ی طراحی مبلمان شهری چه در بحث ابزارها و چه در بحث محیطی می‌تواند زمینه‌ساز ساختار نظام‌مند آن شده، به شادابی بیشتر شهری منجر شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate and evaluate the urban furniture layout on the urban flora in Shiraz. This research can be considered as a type of applied-development research. A survey-analytical study method. In the inferential statistical method, regression test has been used to determine the role of urban furniture in urban well-being. The statistical population of the city of Shiraz was considered to be 1712745 people in 1395, and therefore, based on the Cochran sampling formula, 384 individuals were selected as sample size. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire consisting of 35 questions, whose validity was confirmed by the relevant experts, and its reliability was confirmed to be 0.84 based on Cronbach's alpha. The collected data were analyzed using SPSS software and regression test. The results indicated that in general, how urban furniture layout affects the urban flavors at a significant level of 0.000. It also has a significant effect on urban vitality, among other urban furniture variables (recreational-leisure, service, environmental, health, traffic, equipment and facilities), at a significant level of 0.000. Accordingly, it can be said that the use of urban experts, both inside and outside, in the field of urban furniture design, both in terms of tools and in environmental contexts, can underlie its systematic structure and Lead to more urban prosperity.

منابع و مأخذ:

1.        آزادخانی، پاکزاد و زهرا طهماسبی کیا (1395): بررسی نقش و عملکرد مبلمان شهری در ارتقاء کیفیت محیط شهری و رضایتمندی شهروندان (مطالعه موردی:منطقه 4شهرداری کرمانشاه)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 7، شماره 27، مرودشت، صص 110- 93.

2. احمدی، شیرکو (۱۳۹۶): بررسی مبلمان شهری و تأثیر آن بر فضای شهری مطالعه موردی: شهر سردشت، چهارمین کنفرانس بین المللی عمران،معماری و توسعه اقتصاد شهری، شیراز، موسسه آموزشی مدیران خبره نارون.


3. افراسیابی راد، محمدصادق و امیر صباحی (1390): ارزیابی فضایی مبلمان شهری فضاهای گردشگری شیراز با استفاده از مدل تصمیم گیری تاپسیس، مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.


4. افراسیابی راد، محمد صادق (1389): ارزیابی فضاهای عمومی شهر شیراز با توجه به نیازهای جانبازان و معلولین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل.


5. بحرینی، حسین (1384): تحلیل فضاهای شهری در رابطه با الگوی رفتاری استفاده کنندگان و ضوابطی برای طراحی، انتشارات دانشگاه تهران.


6. بیهقی، زهرا (1390)، ساماندهی مبلمان شهری بخش مرکزی شهر سبزوار (مورد مطالعه خیابات کاشفی)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران

1. پارسی، حسن، 1379، فضای شهری، حیات مدنی و نیروهای اجتماعی-فرهنگی، نمونه موردی:خیابان کارگر، رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا، گروه شهرسازی.

8. حاتمی, حسین؛ راضیه السادات میرجعفری و محسن رستگار، ۱۳۹۶، ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از مبلمان شهری با تاکید بر ساماندهی فضاها و عناصر شهری (مورد: خیابان اما خمینی شهر نیشابور)، اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد- دانشگاه فردوسی مشهد- شهرداری و مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد.


9. حناچی، سیمین و پروانه مژگانی (1387): اصول بهسازی بازسازی فضاهای فرسوده شهری توسط عناصر مبلمان شهری، مجموعه مقالات اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، مشهد مقدس، آذرماه.


10. رضایی مقدم, علی؛ محمد سجاد حسنی و میثم نقی زاده (۱۳۹۶): عملکرد مدیریت شهری در حوزه مبلمان شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: خیابان امام خمینی شهرستان فسا)، اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد- دانشگاه فردوسی مشهد- شهرداری و مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد.


11. زندیه، راضیه (1385): نقش مبلمان شهری در هویت و سیمای شهری، مجموعه مقالات نخستین همایش بین المللی «شهر برتر، طرح برتر»، سازمان عمران شهرداری همدان، 11 و 12 مرداد.


12. زنگی آبادی، علی و تبریزی، نازنین (1383): طراحی و برنامه ریزی مبلمان شهری، انتشارات شریعه توس.


13. سجادی، ژیلا، ابراهیم زاده، عیسی و علی شمس الدینی (1390): تحلیلی بر مهاجرتهای روستایی– شهری، با تأکید بر نقش مسافت و دسترسی (مورد: شهرستان ممسنی)، مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه­­ای، سال 2، شماره 8، اصفهان، صص 94- 77.


14. شایسته فر، مهناز (1387): کاربرد ارزش های تزیینی هنر اسلامی بر عناصر شهری و تأثیر آن بر توسعه فرهنگی –اجتماعی، در همایش ملی توسعه و تحول در فرهنگ و هنر.


15. شربتی، اکبر؛ بدرق نژاد، ایوب؛ سارلی، رضا (1397): تحلیل عملکرد مبلمان شهری در فضاهای شهری، مطالعه موردی: شهرگرگان، فصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری، شماره 18، تهران، صص 116- 105.


16. شهسواری, نسرین و علی خلیل پور (۱۳۹۶): ارزیابی مبلمان شهری با تاکید بر منظر شهری، اولین همایش ملی توسعه پایدار و مدیریت شهری با رویکرد آرامش شهروندی، سیرجان، شهرداری سیرجان.


17. عابدی، محمد حسین و فرزانه محمدیان یامی (1397): زیباشناسی و بازشناسی اصول آ« در معماری شهری اسلامی، نشریه معماری شناسی، سال اول، شماره 4، تهران، صص 10- 1. 


18. فلاحت، محمدصادق، کلامی، مریم (1387): تأثیر فضاهای باز شهری بر کیفیت گذران اوقات فراغت شهروندان، فصلنامه مدیریت شهری 22.


19. فرج الهی، عاطفه و محمدرضا رضایی آقامیرلو (1393): عملکرد مؤثر مبلمان شهری در هویت بخشی و ارتقا کیفیت فضاهای شهری، اولین همایش ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، موسسه ایرانیان، انجمن معماری ایران، تهران.


20. قاسمی نژاد, شیما، ۱۳۹۶، بررسی نقش مبلمان شهری در آرامش شهروندان معلول نمونه موردی بافت مرکزی شهر سیرجان، اولین همایش ملی توسعه پایدار و مدیریت شهری با رویکرد آرامش شهروندی، سیرجان، شهرداری سیرجان.


21. گلکار، کورش، 1387، محیط بصری شهر، سیر تحول از رئیکرد تزئینی تا رویکرد پایدار، مجله علوم محیطی، سال پنجم، شماره چهارم.


22. محمدنژاد، مریم، بهزادفر، مصطفی، شاهی، جواد (1387): مکانیابی مبلمان شهری با استفاده از GIS، نشریه­ی علمی آموزشی مرکز اطلاعات جغرافیایی.


23. مرتضایی، رضا، 1381، رهیافتهایی در طراحی مبلمان شهری، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور.


24. نصیری هندخاله, اسماعیل و میترا خوشخو (۱۳۹۶): نقش مبلمان شهری برآرامش شهروندی از منظر مدیریت شهری مطالعه موردی شهر رشت، اولین همایش ملی توسعه پایدار و مدیریت شهری با رویکرد آرامش شهروندی، سیرجان، شهرداری سیرجان.


25. نورایی مقدم، عبدالرضا (1396): نقش مبلمان شهری درآرامش شهروندان (نمونه موردی: پارک کوثر شیروان)، مجله جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، شماره 10، صص 13- 1.


26. Bulut, Y., and Atabeyoglu, O. 2007. Funtains as Urban furniture in Historical Urban Structure and usage culture: Ezrrum City Case.


27. Fukahori, K & Kubota, Y (2018),”The role of Design Elements on the Cost- Effectivess of Streetscape Improvement”, Landscape & Urban planning. NO. 63,pages 75-91.


28. Kamp, I . V., Leidelmeijer , K., Marsman, G., Hollander, A.D, (2013). Urban Environmental Quality and Human Well-being towards a Conceptual.


29. Law Christopher, M. 1996. Urban Tourism Attraction Visitors to large cities, Mansell. Publishing Limited, London.


30. Mills, D. E. & pierce,S.R (2005), Planning The Architects, Handbook, Landon: Butterths, 10th Edition.