سنجش عوامل موثر در توسعه شهرهوشمند پایدار تبریز از منظر روح مکان
علی زینالی عظیم
1
(
پژوهشگر پسا دکتری طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی. تهران. ایران.
)
نفیسه سجلی
2
(
استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران.
)
میترا هنرجو
3
(
استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران.
)
کلید واژه: شهر هوشمند, پایداری, روح مکان, شهر تبریز,
چکیده مقاله :
دستور کار شهرهای هوشمند پایدار بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان با تقویت زیرساخت های شهر با استفاده از فناوری های جدید متمرکز است. از این رو تحقیق حاضر به سنجش عوامل موثر در توسعه شهرهوشمند پایدار تبریز از منظر روح مکان می پردازد. این مطالعه یک رویکرد سیستماتیک را با استفاده از یک چارچوب تحلیلی دنبال کرد که شامل بررسی ادبیات گسترده و نظرات کارشناسان شهری برای شناسایی مجموعه‌ای از شاخص‌ها و ارزیابی آن برای اعتبار، راست آزمایی و اجرای پرسشنامه برای یک نمونه جمعیت بود. این مطالعه از نمونه ای متشکل از 169 شرکت کننده استفاده کرد که شاهد تغییراتی در شهر تبریز در طول 10 سال اخیر بوده اند. برای تحلیل اطلاعات از روش ترکیبی مدل ساختاری-تفسیری (ISM) و فرایند سلسه مراتبی (AHP)استفاده شد. این تحقیق نشان داد که هر مکانی هویت خاص خود را دارد که به عنوان "روح مکان" شناخته می شود که به ارزیابی ویژگی های پایدار می پردازد و استفاده از آن در مسیر برنامه ریزی و توسعه برای دستیابی به توسعه پایدار کمک شهر می کند. همچنین نشان داد که مدیران شهری باید دیدگاه‌های جمعیت محلی را به همراه جنبه‌های مهم طراحی و برنامه‌ریزی پروژه‌های توسعه برای دستیابی به توسعه پایدار با زیرساخت‌های تاب‌آور در نظر بگیرند. در نهایت این مطالعه میتواند به ایجاد پایداری در سطح محلی برای مدیران شهری، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیرندگان در حین ایجاد شبکه‌های استراتژیک کمک کند.
چکیده انگلیسی :
The agenda of sustainable smart cities focuses on improving the quality of life of citizens by strengthening city infrastructure using new technologies. Therefore, the present research measures the effective factors in the development of the sustainable smart city of Tabriz from the perspective of the spirit of the place. This study followed a systematic approach using an analytical framework that included an extensive literature review and the opinions of urban experts to identify a set of indicators and evaluate it for validity, validity, and administration of a questionnaire for a population sample. This study used a sample of 169 participants who witnessed changes in the city of Tabriz during the last 10 years. The combined method of structural-interpretive model (ISM) and hierarchical process (AHP) was used for data analysis. This research showed that every place has its own identity, which is known as the "soul of place" that evaluates the sustainable characteristics and its use in planning and development helps the city to achieve sustainable development. It also showed that urban managers should consider the views of the local population along with important aspects of designing and planning development projects to achieve sustainable development with resilient infrastructure. Finally, this study can help to create sustainability at the local level for city managers, planners and decision makers while creating strategic networks.
رادران خانیان, زینب, آذری, زهرا, اصغرپور, حسین. (1403). بررسی شاخصهای حکمرانی خوب شهری با تأکید بر هوشمندسازی مورد مطالعه: کلانشهر تبریز. نشریه جغرافیا و توسعه, 22(75), 193-219
2. بلوچی, اسماء, بهبودی, محمدرضا, ترابی, محسن. (1400). طراحی الگویی برای شهر هوشمند با الهام از مفروضات خدمات دولتی نوین و ارزیابی مؤلفه‌های زیرساختی آن در شهرداری بندرعباس. مطالعات مدیریت دولتی ایران, 4(2), 159-189.
3. حاتمی افشار، ساسان پور فرزانه، زیپارو آلبرتو، سلیمانی محمد. (1400)، شهر هوشمند پایدار: مفاهیم، ابعاد و شاخص ها. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۱ (۶۰) :۳۳۹-۳۱۵
4. حسنی قره‌تپه, مریم, مهدی‌نژاد, جمال‌الدین, صالح صدق‌پور, بهرام. (1402). تعیین عوامل موثر بر ارتقاء «هویت‌مکانی» در رابطه با خانه؛ مورد مطالعه: بافت‌های مسکونی اردبیل. معماری و شهرسازی ایران(JIAU), 14(2)، 267-284.
5. خانپور, سعید, ذبیحی, حسین, نوری, سید علی. (1400)، مولفه های مشارکت شهروندی در شهر هوشمند؛ نمونه موردی کلانشهر تهران، جغرافیایی سرزمین، 18(72) ,1-17.
6. رفیع پور, سعید. (1403). مفهوم شهر هوشمند: مرور نظام‌‌مند تعاریف شهر هوشمند با استفاده از روش تحلیل مفهوم تکاملی راجرز. نامه معماری و شهرسازی, 16(43), 29-53
7. زینالی عظیم علی (1401). سنجش عوامل موثر بر شکل گیری شهر هوشمند در فضای جغرافیایی شهر تبریز. آمايش سیاسی فضا، ۴ (۳) :۲۵۳-۲۳۵
8. زینالی عظیم, علی, رضایی, باقر, فرجی, سنبل, رفیع‌زاده, مریم. (1402). سنجش شاخصهای اجتماعی کیفیت زندگی شهری با مقیاس خرد در تبریز. اقتصاد و برنامه ریزی شهری, 4(2), 34-51.
9. زینالی عظیم, علی, کرمی, اسلام. (1402). ارزیابی یکپارچه دلبستگی و تعلق ساکنان شهر از مولفه‌های عملکردی زیست‌پذیری شهری و روابط اجتماعی همسایگان (مطالعه موردی: منطقه 8 تبریز). پژوهشهای دانش زمین, 14(3), 130-148.
10. زینالی عظیم, علی. (1401). ارزیابی پایداری شهری و محیطی از طریق رشد هوشمند شهری نمونه موردی: شهر جلفا. جغرافیا و پایداری محیط, 12(1), 19-39
11. زینالی عظیم، علی. (1401). تحلیل دلبستگی مکانی در شهر تبریز با به‌کارگیری مقیاس شهرهای هوشمند در دوران بیماری کووید 19. پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری, 10(3)، 65-80
12. زینالی عظیم، علی، بابازاده اسکوئی، سولماز. (1401). تحلیلی بر ایجاد شهر هوشمند قابل زندگی در شهر تبریز. اقتصاد و برنامه ریزی شهری, 3(4)، 24-37.
13. شمس نجفی, فاطمه السادات, کامیابی, سعید, رغان, عباس. (1401). ارائه الگوی شهر هوشمند مبتنی بر توسعه پایدار شهری با رویکرد آمیخته اکتشافی. پژوهشهای جغرافیای اقتصادی, 3(10), 54-70.
14. شیرویه‌پور, شهریار, مرتضوی, سید مرتضی, بیات, روح‌الله. (1402). ارائۀ مدل عوامل مؤثر بر توسعۀ آیندۀ شهرهای هوشمند پایدار با تأکید بر مدیریت بهینۀ انرژی. اقتصاد و برنامه ریزی شهری, 4(4), 116-130.
15. عنابستانی, علی‌اکبر, توکلی‌نیا, جمیله, نیکنامی, نسیم. (1403). تبیین اثرگذاری هوش مصنوعی بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: کلانشهر مشهد). اقتصاد و برنامه ریزی شهری, 5(1), 6-21.
16. قاسمی سجاد، هادیانی زهره، حمیدیان پور محسن (1403). شناسایی پیشران های کلیدی موثر بر آینده تغییر اقلیم و تاب آوری شهر اصفهان. فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده. ۵ (۱) :۴۵-۷۰
17. قریشی, غزاله سادات, پارسی, حمید رضا، و نوریان فرشاد. (1399). تحلیلی بر قلمرو نظری شهر هوشمند تاب آور و تدوین چارچوب کاربست آن. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی, 25(4), 55-69.
18. منصوری, رضوانه, حبیب, فرح, شاهچراغی, آزاده. (1401). اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران. مطالعات هنر اسلامی, 19(47), 579-595.
19. موسوی, آزاده, حضرتی, سپیده. (1402). رتبه‌بندی موانع رشد شهر هوشمند پایدار (مورد مطالعه: شهر کرمان). جغرافیا و آینده پژوهی منطقه‌ای, 1(3), 30-44.
20. مولائی اصغر. تبیین مبانی و راهبردهای شهر هوشمند با رویکرد پایداری در حوزه مدیریت بحران (نمونه موردی؛ کلانشهر تهران). دانش پیشگیری و مدیریت بحران، ۱۱ (۳) :۲۷۳-۲۵۵
21. واعظی, مهزاد, وطن پرست, مهدی, معتمدی, محمد. (1403). نقش هوشمندسازی در مدیریت شهری با تاکید بر شهرداری منطقه یک مشهد. پژوهشهای جغرافیای انسانی, 56(2), 81-96.
22. Addas, A (2023) The concept of smart cities: a sustainability aspect for future urban development based on different cities. Front. Environ. Sci. 11:1241593. https://doi.org/10.3389/fenvs.2023.1241593.
23. Aleksandrov, E & Dybtsyna, E, (2024), Smart cities for a sustainable Arctic? Introducing critical debate Polar Geography, 47(2), 106-126. https://doi.org/10.1080/1088937X.2024.2351496.
24. Aleksandrov, E., Dybtsyna, E., Grossi, G., & Bourmistrov, A. (2022). Rankings for smart city dialogue? Opening up a critical scrutiny. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management, 34(5), 622–643. https://doi.org/10.1108/JPBAFM-03-2021-0059.
25. Al-Saidi M and Zaidan E (2024) Smart cities and communities in the GCC region: from top-down city development to more local approaches. Front. Built Environ. 10:1341694. doi10.3389/fbuil.2024.1341694.
26. Carro-Suárez J, Sarmiento-Paredes, S, Nava, D, (2023), Smart and Sustainable Cities: A New Urban Transformation, (Sustainable Regional Planning book), Almusaed A, Z & Almssad, A, 2, 67-82. https://doi.org/10.5772/intechopen.110234.
27. Chang, S.; Smith, M.K. (2023), Residents Quality of Life in Smart Cities: A Systematic Literature Review. Land, 12, 876. https://doi.org/10.3390/land12040876.
28. Ahad, M.A.; Paiva, S.; Tripathi, G.; Feroz, N. (2020), Enabling Technologies and Sustainable Smart Cities. Sustain. Cities Soc. 61, 1-18. 102301.
29. Bernardo, F.; Loupa-Ramos, I.; Coelho, R. (2023), How to Capture Place Identity Contents? A Tool for Planning Interventions. Sustainability, 15, 15535. https://doi.org/10.3390/su152115535.
30. Bokhari, S.A.A.; Myeong, S. (2022), Use of Artificial Intelligence in Smart Cities for Smart Decision-Making: A Social Innovation Perspective. Sustainability, 14, 620.
31. Chantry, W. (2023), Built from the internet up: assessing citizen participation in smart city planning through the case study of Quayside, Toronto. Geo Journal 88, 1619–1637 (2023). https://doi.org/10.1007/s10708-022-10688-3.
32. Chen, C-W, (2024), Can smart cities bring happiness to promote sustainable development? Contexts and clues of subjective well-being and urban livability. Published in Developments in the Built Environment.
33. Chen, Z. & Chan, I.C.C. (2023), Smart cities and quality of life: a quantitative analysis of citizens' support for smart city development, Information Technology & People, 36(1), 263-285. https://doi.org/10.1108/ITP-07-2021-0577/z.
34. Choi, H.-S.; Song, S.-K. (2023), Direction for a Transition toward Smart Sustainable Cities Based on the Diagnosis of Smart City Plans. Smart Cities, 6, 156-178. https://doi.org/10.3390/smartcities6010009.
35. Costales, E. (2021), Identifying sources of innovation: Building a conceptual framework of the Smart City through a social innovation perspective. Cities, 120, 103459.
36. Dalavong P, Im HN and Choi CG (2024) In what ways does placeness affect people’s behavior? Focusing on personal place attachment and public place image as connecting parameter. Front. Psychol. 15:1394930. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1394930
37. Fabrègue, B.F.G.; Bogoni, A. (2023), Privacy and Security Concerns in the Smart City. Smart Cities, 6(1), 586-613. https://doi.org/10.3390/smartcities6010027.
38. França, R.P., Monteiro, A.C.B., Arthur, R., Iano, Y. (2021). Smart Cities Ecosystem in the Modern Digital Age: An Introduction. In: Chakraborty, C., Lin, J.CW., Alazab, M. (eds) Data-Driven Mining, Learning and Analytics for Secured Smart Cities. Advanced Sciences and Technologies for Security Applications. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-72139-8_3
39. Gubareva, R., Lopes, R.P. (2024), Literature Review on the Smart City Resources Analysis with Big Data Methodologies. SN COMPUT. SCI. 5, 152 (2024). https://doi.org/10.1007/s42979-023-02457-x.
40. Ge, Q., Yang, J., Tang, F., Wang, Y., He, Q., Chen, H., et al. (2022). The effects of place attachment and emotional solidarity on community residents’ attitudes toward glacier tourism. Land 11:2065 https://doi.org/10.3390/land11112065.
41. Govindarajan, H.K.; Ganesh, L.S. (2021), Renewable Energy for Electricity Use in India: Evidence from India’s Smart Cities Mission. Renew. Energy Focus, 38, 36–43.
42. Hussain, I. (2024), Secure, Sustainable Smart Cities and the Internet of Things: Perspectives, Challenges, and Future Directions. Sustainability, 16(4), 1-4; https://doi.org/10.3390/su16041390.
43. Javed, A.R.; Shahzad, F.; ur Rehman, S.U.; Zikria, Y.B.; Razzak, I.; Jalil, Z.; Xu, G. (2022), Future smart cities: Requirements, emerging, technologies, applications, challenges, and future aspects. Cities, 129, 103794
44. Kociuba, D.; Sagan, M.; Kociuba, W. (2023), Toward the Smart City Ecosystem Model. Energies, 16, 2795. https://doi.org/10.3390/en16062795.
45. Kutty AA, Wakjira TG, Kucukvar M, Abdella GM, Onat NC. (2022), Urban resilience and livability performance of European smart cities: a novel machine learning approach. J Clean Prod.10(378): 134203.
46. Lane, L. (2023). Preventing long-term risks to human rights in smart cities: A critical review of responsibilities for private AI developers. Internet Policy Review, 12(1). https://doi.org/10.14763/2023.1.1697.
47. Mutambik, I. (2024), Unlocking the Potential of Sustainable Smart Cities: Barriers and Strategies. Sustainability, 16, 5061. https://doi.org/10.3390/su16125061.
48. Mutambik, I.; Almuqrin, A.; Alharbi, F.; Abusharhah, M. (2023), How to Encourage Public Engagement in Smart City Development—Learning from Saudi Arabia. Land 2023, 12, 1-16. https://doi.org/10.3390/land12101851.
49. Myeong, S.; Park, J.; Lee, M. (2022), Research Models and Methodologies on the Smart City: A Systematic Literature Review. Sustainability, 14, 1687.
50. Myeong, S; Bokhari, S.A.A. (2023), Building Participative E-Governance in Smart Cities: Moderating Role of Institutional and Technological Innovation. Sustainability 2023, 15, 15075. https://doi.org/10.3390/su152015075.
51. Nathansohn, R.; Lahat, L. (2022), From urban vitality to urban vitalisation: Trust, distrust, and citizenship regimes in a Smart City initiative. Cities 2022, 131, 103969
52. Okonta & Vukovic, V, (2024), Smart cities software applications for sustainability and resilience, 10(12), 1-20e32654. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e32654.
53. Omrany, H., Al-Obaidi, K.M., Hossain, M. et al. (2024), IoT-enabled smart cities: a hybrid systematic analysis of key research areas, challenges, and recommendations for future direction. Discov Cities 1, 2. https://doi.org/10.1007/s44327-024-00002-w
54. Paes, V.D.C.; Pessoa, C.H.M.; Pagliusi, R.P.; Barbosa, C.E.; Argôlo, M.; de Lima, Y.O.; de Souza, J.M. (2023), Analyzing the Challenges for Future Smart and Sustainable Cities. Sustainability, 15, 7996.
55. Paskaleva, K.; Cooper, I. (2022), Have European ‘smart cities’ initiatives improved the quality of their citizens’ lives? Urban Des. Plan. 175, 138–151.
56. Patil K & Bharathi S. (2024). Citizen Satisfaction through the Development of a Sustainable Mobile Government Service Model -A Blended Approach through M-S-QUAL and EGAM Theories. Journal of Information & Knowledge Management. 10.1142/S0219649224500485. 23:03. Online publication date: 1-Jun-2024.
57. Rutha, N. M. H & Abbas S. S, (2021), The Role of Technology in Enhancing Place Attachment in Public Place, INTCSET 2020 IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 1094 (2021) 012034 IOP Publishing, https://doi.org/10.1088/1757-899X/1094/1/012034.
58. Shahrabani, M, N & Apanavičienė, R (2023), Towards integration of smart and resilient city: literature Review, SBEfin2022 Emerging Concepts for Sustainable Built Environment (SBEfin2022), IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 1122 (2022) 012019. IOP Publishing doi:10.1088/1755-1315/1122/1/012019.
59. Shamsuzzoha, A., Nieminen, J., Piya, S., and Rutledge, K. (2021). Smart city for sustainable environment: A comparison of participatory strategies from Helsinki, Singapore and London. Cities 114, 103194. doi:10.1016/j.cities.2021.103194.
60. Sharif, R.A.; Pokharel, S. (2022), Smart City Dimensions and Associated Risks: Review of Literature. Sustain. Cities Soc. 77, 103542.
61. Siokas, G., Tsakanikas, A., and Siokas, E. (2021). Implementing smart city strategies in Greece: appetite for success. Cities 108, 102938. doi:10.1016/j.cities.2020.102938.
62. Teixeira, J V. S, , Baracho, R, M, A, Soergel, D, (2022), Smart Cities, Sustainability, and Quality of Life -A Comparison of Indexes and the Indicators They Include, Proceedings of the 13th International Multi-Conference on Complexity, Informatics and Cybernetics: IMCIC 2022, (2). 111-118 (2022); https://doi.org/10.54808/IMCIC2022.02.111.
63. Teixeira, J V. S, Baracho, R, M, A, Soergel, D, (2022), Smart Cities, Sustainability, and Quality of Life – A Comparison of Indexes and the Indicators They Include, Proceedings of the 13th International Multi-Conference on Complexity, Informatics and Cybernetics: IMCIC 2022, Vol. II, pp. 111-118 (2022); https://doi.org/10.54808/IMCIC2022.02.111.
64. Tsampoulatidis, I., Komninos, N., Syrmos, E., & Bechtsis, D. (2022). Universality and Interoperability Across Smart City Ecosystems. Interacción. https://doi.org/10.1007/978-3-031-05463-1_16.
65. Ullah, A, Qi, G, Hussain, S, Ullah I, Ali, Z, (2024), The Role of LLMs in Sustainable Smart Cities: Applications, Challenges, and Future Directions. arXiv:2402.14596. 1-75. https://doi.org/10.48550/arXiv.2402.14596.
66. Vujković P, (2024), Measuring Smart Public Governance Maturity in Public Administration Institutions: A Multi-Attribute Approach Resilience Through Digital Innovation: Enabling the Twin Transition10.18690/um.fov.4.2024.49(799-830) Online publication date: 29-May-2024
67. Worrakittimalee T Pienwisetkaew T, Naruetharadhol P, (2024), The role of smart governance in ensuring the success of smart cities: a case of Thailand Cogent Social Sciences10.1080/23311886.2024.238882710:1Online publication date: 9-Aug-2024 https://doi.org/10.1080/23311886.2024.2388827.
68. Youssef, A & Hajek, P, (2021), The Role of Smart Economy in Developing Smart Cities, 2021 International Symposium on Computer Science and Intelligent Controls (ISCSIC), Rome, Italy, 276-279, doi: 10.1109/ISCSIC54682.2021.00057.
69. Zapolskyte, S.; Trépanier, M.; Burinskiene, M.; Survile, O. (2022), Smart Urban Mobility System Evaluation Model Adaptation to Vilnius, Montreal and Weimar Cities. Sustainability, 14(2), 715. https://doi.org/10.3390/su14020715.
70. Zhu S, Li D, Feng H, Gu T, Hewage K, Sadiq R (2020) Smart city and resilient city: Differences and connections. Wiley Interdiscip Reviews Data Min Knowl Discov 10(6):n/a. https://doi.org/10.1002/widm.1388