اثربخشي گروه درماني¬وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري
محورهای موضوعی : بالینی
1 - دکترای روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کلید واژه: درمان وجودي, شفقت به خود, كيفيت زندگي, خيانت سايبري (مجازي),
چکیده مقاله :
هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي گروه درماني وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري بود.اين مطالعه نيمهآزمايشي با استفاده از طرح پيشآزمون و پسآزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماري این پژوهش شامل كليه زنان با خيانت سايبري(مجازي) به همسر بود كه به مراكز مشاوره و روانشناسي شهر اردبيل در سال 1398مراجعه كرده بودند، 30 نفر با استفاده از روش نمونه گيري در دسترس انتخاب، و به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمايشي طي 8 تحت (10 جلسه و هر جلسه 90 دقيقه) تحت درمان وجودي قرار گرفت، و در اين مدت بر گروه گواه، هیچ مداخلهي اعمال نشد. برای جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه شفقت به خود(Reas & et al, 2011) و كيفيت زندگي (World Health Organization, 1989) استفاده شد. دادهها با استفاده از روشهاي آماري توصيفي و تحليل كوواريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده از مقايسه پسآزمون دو گروه نشان داد كه نمرات پسآزمون شفقت به خود و كيفيت زندگي گروه آزمایش و كنترل تفاوت معنيداري داشت (01/0=P). این نتایج نشان می‌دهند كه درمان وجودي موجب افزايش نمرات شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري شده است.
The purpose of this study was to examine the effectiveness of group existential therapy on self-compassion and quality of life in women cyber infidelity. This semi-experimental study was conducted using pre-test and post-test with control group from all women cyber infidelity(virtual) to wife visited in Ardabil Psychology and conseuling clinic in 2019, 30 patients were selected through the targeted sampling method and randomly were placed into two equal experimental and control groups. Experimental group experienced 8 weeks (10 session 90 minutes each) of Existence Therapy, while control group were just followed. Self-compassion (Reas & et al, 2011) and Quality of Life (World Health Organization, 1989) Questionnaires were used in pre-test, post-test and up as the study instrument. Data were analyzed by descriptive indices and analysis of covariance. The result of comparing post-test of scores in two group showed that there were significant difference in Self-compassionand quality of life scores intervention group and the control group (p<0.01). Thus, can be said that of Existence Therapy high Self-compassion and quality of life in Women with Cyber infidelity.
Alexopoulos, C., Timmermans, E., &McNallie, J. (2020). Swiping more, committing less: Unraveling the links among dating app use, dating app success, and intention to commit infidelity. Computers in Human Behavior, 102, 172-180.
Amedro, P., Basquin, A., Gressin, V., Clerson, P., Thambo, J., & Bonnet, D. (2014). Quality of life of patients with pulmonary arterial hypertension associated with congenital heart disease: The multicenter cross-sectional ACHLLE study. Journal European Respiratory, 44, P2384.
Bottomley, A., Reijneveld, J.C., Koller, M., Flechtner, H., Tomaszewski, K.A., &Greimel, V. (2019).Current state of quality of life and patient-reported outcomes research.European Journal of Cancer, 121, 55-63.
Bluth, K., &Neff, K.D. (2018).New frontiers in understanding the benefits of self-compassion.Self and Identity, 17(6), 605-608.
Clements, L., Frazier, S.K., Moser, D.K., Lennie, T.A., & Chung M.L. (2020). The mediator effect of depression symptoms on the relationship between family functioning and quality of life in caregivers of patients with heart failure, Journal Heart & Lung, 49(6), 737-744.
Corey, G. (2005). Theories and practice of counseling and psychotherapy (7thed). Brooks/ cole.
Davis, B.J., Lysaker, P.H., Salyers, M.P., & Minor, K.S. (2020). The insight paradox in schizophrenia: a meta-analysis of the relationship between clinical insight and quality of life. Schizophrenia Research, Https://doi.org/10.1016/j.schres.2020.07.017.
Fabio, A., &Saklofske, D.H. The relationship of compassion and self-compassion with personality and emotional intelligence. Personality and Individual Differences, Doi: 10.1016/J.paid. 2020.110109.
Gill, T. M., Feinstein, A. R. (1995).A critical appraisal of quality of life measurement.JAMA, 272, 619-629.
Long, C.G., Fulton, B., Dolley, O., &Hollin, C.R. (2011). Dealing with fellings the effectiveness of cognitive behavior group treatment for women in secure settings. Behavior Cognitive Psychotherapy, 39: 243-247.
Mumudero, M., & Saks, K. (2006). The impact of negative affectivity on quality of life and relationship fulfillment in estonia. Journal of Research in Personality, 39(3), 336-353.
Nejat, S., Montazeri, A., Holakouie, Naieni, K., Mohammad, K., &Majidzadeh, S. (2006). The world health orqanization quality of life (WHOQOL-BREF) questionnaire: translation and validation study of the Iranian version. Journal of School of Public Health andInstitute of Public Health Research, 4(4); 1-12. [Persian].
Ramadhan, l., Keliat, B.A., &wardani. (2020). Assertiveness training and family psycho educational therapies on adolescents’ mental resilience in the prevention of drug use in boarding schools. Enfermeria Clinical, 29(2), 326-330.
Rajabi, G.H., Gashti, M.A., &Amanallahi, A. (2016).The relationship between self-compassion and depression with mediating thought rumination and worry in female nurses. Iran Journal of Nursing, 29, 10-21. [Persian].
Rebecca, P.,&Jiaqing, O. (2011). Association between caregiving in life satisfaction and quality of life, beyond 50 in a asian sample: Age as a Moderator Social Indicators Research, 108 (3), 525-534.
Reizer, A. (2019). Bringing self-kindness into the workplace: Exploring the mediating role of self-compassion in the associations between attachment and organizational outcomes. Frontiers in Psychology, 10.https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01148.
Shapiro, G.K., Tater, O., Sutton, A., Fisher, W., Naz, A., Perez, S., &et al. (2017).Correlates of tinder use and risky sexual behaviors in young adults.Cyber psychology, Behavior, and Social Networking, 20, 727-734.
Statista (2018).Percentage of U.S. internet users who use tinder as of January 2018, by age group.
Skevington, S. M., Lotfy, M., &Oconnel, K. A. (2004). The World Health Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment: Psychometric properties and results of the international field trial. A report from the WHOQOL group.Quality life Research, 13(2), 299-310.
Udo, C., Melin-Johansson, C.H., &Danielson, E. (2011). Existential issues Among Health Care Staff in Surgical cancer care Discussions in supervision sessions. European Journal of oncology nursing, 15, 447-453.
Taghipuor, B &Barzegaran, R. (2018). The effectiveness of group existence therapy on anxiety sensitivity and psychological well-being in women with generalized anxiety disorder. Journal Woman and Cultural, 10(38); 81-94. [Persian].
Timmermans, E., DeCaluwe, E., &Alexopoulos, C. (2018). Why are you cheating on tinder? Exploring users motives and (dark) personality tralts. Computers in Human Behavior, 89, 129-139.
Van Deurzen, E. (2012). Existential counseling & psychotherapy in practice. Sage, 19: 30-46.
Varghese, S.A.,& Jose, A.E. (2016). Self-esteem and quality of life of male nurses. InternationalJournal of psychology Nursing, 2(1); 98-103.
Von mackensen, S. (2007).Quality of life and sports activities in patients with haemophilia. Haemophilia, 13, 38-43.
Weiser, D.A., Nlehuls, S., Flora, J., Pinyanunt-Carter, N.M., Arias, V.S., &Barrd, R.A. (2018).Swiping right: Soclosexuality, intention to engage in infidelity, and infidelity experiences on tinder.Personality and Individual Differences, 123, 29-33.
Westmana, B., Bergenmarb, M., &Andersson, L. (2006). Life, Illness and Death-Existential Reflections of a Swedish sample of patients who have Undergone Curative Treatment for Breast of Prostatic cancer. European Journal of Oncology Nursing, 10, 169-176.
مقایسه تکانشگری، خویشتن داری و مطلوبیت اجتماعی در بیماران مبتلا به ویروس کرونا... / 61
اثربخشي گروه درمانيوجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري
بهزاد تقی پور*
دکترای روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي گروه درماني وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري بود.اين مطالعه نيمهآزمايشي با استفاده از طرح پيشآزمون و پسآزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماري این پژوهش شامل كليه زنان با خيانت سايبري(مجازي) به همسر بود كه به مراكز مشاوره و روانشناسي شهر اردبيل در سال 1398مراجعه كرده بودند، 30 نفر با استفاده از روش نمونه گيري در دسترس انتخاب، و به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمايشي طي 8 تحت (10 جلسه و هر جلسه 90 دقيقه) تحت درمان وجودي قرار گرفت، و در اين مدت بر گروه گواه، هیچ مداخلهي اعمال نشد. برای جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه شفقت به خود(Reas & et al, 2011) و كيفيت زندگي (World Health Organization, 1989) استفاده شد. دادهها با استفاده از روشهاي آماري توصيفي و تحليل كوواريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج به دست آمده از مقايسه پسآزمون دو گروه نشان داد كه نمرات پسآزمون شفقت به خود و كيفيت زندگي گروه آزمایش و كنترل تفاوت معنيداري داشت (01/0=P). این نتایج نشان می‌دهند كه درمان وجودي موجب افزايش نمرات شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري شده است.
كليدواژه‌ها: درمان وجودي، شفقت به خود، كيفيت زندگي، خيانت سايبري (مجازي)
The Effect of Group Existential Therapy on Self-Compassion and Quality of life in Women with Cyber infidelity
Behzad Taghipour, Ph.D
Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
Abstract
The purpose of this study was to examine the effectiveness of group existential therapy on self-compassion and quality of life in women cyber infidelity. This semi-experimental study was conducted using pre-test and post-test with control group from all women cyber infidelity(virtual) to wife visited in Ardabil Psychology and conseuling clinic in 2019, 30 patients were selected through the targeted sampling method and randomly were placed into two equal experimental and control groups. Experimental group experienced 8 weeks (10 session 90 minutes each) of Existence Therapy, while control group were just followed. Self-compassion (Reas & et al, 2011) and Quality of Life (World Health Organization, 1989) Questionnaires were used in pre-test, post-test and up as the study instrument. Data were analyzed by descriptive indices and analysis of covariance. The result of comparing post-test of scores in two group showed that there were significant difference in Self-compassionand quality of life scores intervention group and the control group (p<0.01). Thus, can be said that of Existence Therapy high Self-compassion and quality of life in Women with Cyber infidelity.
Key words: existential therapy, self-compassion, quality of life, cyber (virtual) infidelity
مقدمه
ازدواج از پيچيدهترين روابط انساني است كه پايداري خانواده بر آن استوار است. خيانت سايبري به عنوان يكي از اصلي‌ترين عوامل تهديد كننده روابط بهينه زناشويي به شمار ميرود (Alexopoulos, Timmermans&McNallie, 2020). با توجه به پيشرفت سريع ارتباطات مجازي، روابط هيجاني سايبري به شدت رو به افزايش است، به گونهاي كه تخمين زده ميشود 30 درصد آمريكاييهاي 18 تا 29 ساله به صورت مجازي اقدام به روابط عاطفي با جنس مخالف خود در اين محيط ميكنند (Statista, 2018). اين روابط نه تنها در ميان محردها بلكه در متاهلين نيز وجود دارد (Shapiro, Tater, Sutton, Fisher & et al, 2018). گستردگي و دسترسي راحت و بدون حد و مرز در ارتباطات مجازي به صورت نوشتاري و تصويري، باعث افزايش روابط عاطفي و جنسي غير فيزيكي (خيانت سايبري) با شخصي ديگر، خارج از چارچوب روابط زناشويي شده است. خيانت سايبري در ميان افراد غيرمجرد منجر به سردي در روابط زناشويي و عدم تامين نياز نسبت به همسر ميشود(Weiser, Nlehuls, Flora, Pinyanunt-Carter & et al, 2018).
يكي از متغيرهاي مرتبط با خيانت سايبري، سازه شفقت به خود1 است. اين متغيريكي از سازههاي اصلي در خصوص سلامت روان و رضايت از زندگي است (Reizer, 2019). شفقت به خود داراي سه ساختار: مهرباني كردن با خود در برابر قضاوت درباره خود، ويژگي مشترك انساني در برابر تنهايي و ذهن آگاهي در مقابل همانندسازي افراطي ميباشد، كه بر هم تاثير ميگذارند. مولفه مهرباني كردن با خود در برابر قضاوت درباره خود اشاره به اين نكته دارد كه، فردي كه از شفقت به خود بالايي برخوردار است، توانايي اين را دارد زماني كه در زندگي شكست ميخورد نسبت به خويشتن با مهرباني و لطافت برخورد كند و از قضاوت نسبت به خود اجتناب كند. ويژگي مشترك انساني در برابر تنهايي، اشاره به اين دارد كه تمامي انسانها در زندگي شكست ميخورند و اين وضعيتي است كه تمامي انسانها آن را به شكلها و در شرايط مختلف تجربه خواهند كرد. و ذهن آگاهي در مقابل همانندسازي افراطي اشاره به اين نكته دارد كه تمامي انسانها نسبت به عواطف و هيجانات خود، بدون اينكه از آنها گريزان و يا تحت تسلط آنها باشند نسبت به آنها شناخت اجمالي را داشته باشند (Bluth & Neff, 2018). تحقيقات فراواني اشاره به اين موضوع دارند كه بين شفقت به خود و رضايت از روابط زناشويي رابطه معنيداري وجود دارد. به گونهاي كه مداخله بر روي اين سازه و بهبود آن با بهبود سلامت روان و رضايت از زندگي همراه است (Fabio & Saklofske, 2020).
از ديگر متغيرهاي مرتبط با خيانت سايبري كيفيت زندگي است (Timmermans, DeCaluwe&Alexopoulos, 2018). كيفيت زندگي از سازههاي روانشناختي مهمي است كه به واسطه گسترش روانشناسي با رويكرد مثبت نگر در طي سال‌هاي اخير كانون توجه پژوهشگران زيادي بوده است.بنا به تعريف سازمان بهداشت جهاني كيفيت زندگي دربرگيرنده دركي است كه افراد از موقعيت خود در زندگي از نظر فرهنگ، سيستم ارزشي، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولويتها دارند. كيفيت زندگي موضوعي است كه توسط ديگر افراد قابل مشاهده نيست و برداشت ذهني فرد از خود است كه شامل ادراك هر فرد از جنبه هاي مختلف زندگي خود ميباشد، سازمان بهداشت جهاني كيفيت زندگي را به عنوان يك ساخت پنهان چند محوري كه دربرگيرنده رفاه كامل جسمي، رواني و اجتماعي است تعريف ميكند (Varghese & jose, 2016).بحران اساسي قرن بيست و يكم تلاش در جهت فرار از مرگ نيست بلكه بهبود كيفيت زندگي در سطوح مختلف است. كيفيت زندگي به عنوان يك سازهي وسيع مبتني بر معاينات و سنجش پزشكي، مواردي مانند سلامت جسمي و رواني، عملكرد افراد، مؤثر بودن درمان و در آخركارآيي درمان را نشان ميدهد (Clements, Frazier, Moser, Lennie& et al 2020).اين سازه صرفاً در برگيرنده فقدان يك بيماري نيست هر چند كه با شدت آن در ارتباطباشد. (Davis, Lysaker, Salyers & Minor, 2020). كيفيت زندگي از اساسيترين مفاهيم تحقيقات كاربردي و بنيادي است. كه دربرگيرند مفاهيمي مانند تشخيص شباهتها و تمايزهاي ميان بيماران، پيشبيني آينده و سير اختلال و تشخيص اين كه درمانهاي گوناگون تا چه مقدار در درمان اين اختلال تاثيرگذار است ميباشد (Bottomley, Reijneveld, Koller, Flechtner & et al, 2019).
با توجه به اينكه خيانت سايبري شفقت به خود و كيفيت زندگي را به گونهاي آسيبزا تحت تاثير خود قرار ميدهد. استفاده از رويكردهاي درماني ميتواند در بهبود متغيرهاي ذكر شده در اين گروه مؤثر باشد. به منظور مداخله در آشفتگيهاي زناشويي رويكردهاي درماني متفاوتي با توجه به آسيب شناسي اين مشكلات وجود دارد (Ramadhan, Keliat&wardani, 2020) يكي از رويكردهاي مفيد در خصوص بهبود سلامت روان و بهبود كيفيت زندگي گروه درماني وجودي است. درمان وجودي نگاهي فلسفي به مردم و بودنشان دارد و بر مفاهيم اساسي زندگي تمركز ميكند.درمان وجودي بر جنبه اجتماعي وجود انسانها توجه دارد و بودن با ديگر انسانها را به روش مستقيم ترياز اجزاء اصلي وجود در نظر ميگيرد. اثربخشي اين روش از درمان بر بهبود مشكلات اجتماعي و روانشناختي در تحقيقات گستردهاي تاييد شده است .اين درمان چارچوب مناسبي را در خصوص طبيعت وجودي انسانها يعني تنهايي، انزوا، اضطراب و نااميدي روشن كرده است. با توجه به اينكه غالب معضلات رواني انسانها نتيجه ارتباطات ميان فردي آنها ميباشد، بنابراين درمان آن ها بايد با تمركز بر اين روابط باشد. در درمانهاي گروهي اين تمركز و توجه به شكل مؤثري صورت ميگيرد تا روابط ميانفردي و نوع بودنشان را در مرحله اول در داخل گروه ترميم و سپس آن را به محيط خارج از گروه تعميم دهند (Long, Fulton, Dolley & Hollin, 2011). درمان وجودي در مقايسه با ديگر روان‌درمانيها تاكيد برجستهتري نسبت به انتخاب افراد و راه‌هاي در دسترس به سمت رشد فردي، تمركز بر مسئوليت پذيري، افزايش آگاهي نسبت به زمان حال و تعهد نسبت به تصميمهاي شخصي دارد. اين شيوه از درمان به بيماران اين توانايي را ميدهد كه اگر چه توانايي آن را ندارند تا بعضي از رخدادهاي دردناك مانندارتكاب خيانت زناشويي را در زندگي شخصي خود تغيير دهند اما ميتوانند شناخت و استنباط خود را نسبت به آنها تغيير دهند (cory, 2005).
بنابراين با توجه به موارد گفته شده و تاثير منفي كه خيانت سايبري بر شفقت به خود و كيفيت زندگي اين افراد دارد، و منجر به آسيب به بنيان خانواده و سلامت روان زوجين ميشود به همین منظور محقق در صدد است تا اثربخشی درمان وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري را مطالعه نماید و فرضیههای زیر را مورد بررسی قرار دهد:
1- گروه درماني وجودي در افزايش شفقت به خود زنان با خيانت سايبري مؤثر است.
2- گروه درماني وجودي در افزايش كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري مؤثر است.
روش پژوهش و ابزار پژوهش
طرح اين پژوهش نيمهآزمايشي و با طرح پيشآزمون-پسآزمون با گروه كنترل، و به لحاظ هدف كاربردي بود. جامعه پژوهش شامل تمامي زنان با خيانتسايبري (مجازي) به همسر بود كه به مركز مشاوره و روانشناسي شهر اردبيل در سال 1398 مراجعه كرده بودند. در روش نيمهآزمايشي حداقل هر كدام از گروههاي مداخله و كنترل ميتواند 15 نفر در نظر گرفت. بنابراين از بين جامعه فوق تعداد 30 نفر به شيوه روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايشي و كنترل جايگزين شدند. ملاك‌هاي ورود به پژوهش عبارت شامل استفاده از فضاي مجازي به طور مستمر و تجربه خيانت سايبري، عدم افشاي خيانت سايبري براي همسر، حداقل داشتن مدرك تحصيلي ديپلم، رضايت كتبي براي حضور در جلسات درمان، متقاضي طلاق نبودن، عدم مصرف داروهاي روانپزشكي، عدم مصرف مواد مخدر و عدم دريافت مداخلات روانشناختي همزمان بود، همچنين براي اقناع گروه كنترل به آنها گواهي كتبي داده شد كه بعد از اتمام جلسات درماني، درمان وجودي نيز به طور رايگان براي آنها انجام شود.
ابزار سنجش
پرسشنامه فرم كوتاه شفقت به خود (Self-compassion scale short form): مقياس 12 مادهاي شفقت به خود شامل 6 خرده مقياس (مهرباني به خود، قضاوت كردن خود، اشتراك انساني، انزوا، ذهن آگاهي و همانند سازي افراطي) است، كه مادههاي اين مقياس در يك طيف ليكرت 5 رتبه اي (هرگز=1، تقريبا هرگز=2، نظري ندارم=3، تقريبا هميشه=4، و هميشه=5) مرتب شده است، حداقل و حداكثر نمره اين ابزار به ترتيب 12 تا 60 است. ضمنا سوال هاي 1، 4، 8، 9، 11 و 12 به صورت معكوس نمره گذاري مي شوند. نمره هاي بالاتر در اين ابزار ميزان خود-دلسوزي بالا و نمره پايين، ميزان خود-دلسوزي پايين شركت كننده ها را نشان مي دهد (Raes, Pommier, Neff & Van Gucht, 2011). پايايي اين پرسشنامه به روش ضريب ضريب آلفاي كرونباخ 86/0 گزارش شده است (Odou& Brinker, 2014). در پژوهشRajabi, Gashti & Amanallahi (2016) پايايي اين پرسشنامه به روش ضريب آْلفاي كرونباخ 65/0 و روايي همزمان آن با پرسشنامه 26 ماده اي شفقت به خود 56/0 (05/0p<) گزارش شده است. در پژوهش حاضر پايايي اين پرسشنامه به روش ضريب آلفاي كرونباخ 81/0 بدست آمد.دو نمونه از گويههاي پرسشنامه عبارتند از: "وقتي كه غمگين احساس ميكنم كه بيشتر افراد از من شادترند"، "عيب ها و نقص هاي خود را محكوم و سرزنش ميكنم".
پرسشنامه كيفيت زندگي سازمان بهداشت جهاني (World Health Organization Quality of life Questionnaire): پرسشنامه كيفيت زندگي 26 ماده دارد. از ميان 26 ماده، 24 ماده به بررسي سلامت جسماني (7ماده)، سلامت رواني (6ماده)، روابط اجتماعي (3ماده)، و محيط (8ماده). دو ماده ديگر كل كيفيت زندگي و سلامت عمومي را اندازهگيري ميكنند (Skevington, Lotfy&Oconnel, 2004).پايايي اين ابزار را در ايرانNejat, Montazeri, Holakoli, Naieni, Mohamad & et al (2006)به روش باز آزمايي براي سلامت جسمي و رواني 77/0، روابط اجتماعي 75/0، سلامت محيطي 84/0 و كيفيت زندگي كل در چهار حيطه 73/0 گزارش كردندبا استفاده از روش آلفاي كرونباخ 82/0 گزارش كردند. پايايي اين پرسشنامه در پژوهش حاضر به روش آلفاي كرونباخ 78/0 به دست آمد. دو نمونه از گويههاي پرسشنامه عبارتند از: "زندگی شما تا چه حد معنی دار است"، " به چه میزان امکان فعالیت های تفریحی دارید".
درمان وجودي:يكي از مهمترين تاكيدهاي درمان وجودي، منحصر به فرد بودن هر مراجع، درمانگر و هر ارتباط درماني است. از اين رو درمانگران وجودي تمايلي براي به نظم در آوردن رويكرد خود و تدوين مجموعهاي از اصول علمي نشان نميدهند. اين محدوديت در واقع نقطه قوت اين رويكرد نيز هست. اين درمان به عنوان يك چشمانداز ناهمگن، چندوجهي و نسبتا مفهومي، مجموعهاي از شيوههاي درماني را به درمانگران پيشنهاد نميكند، بلكه مجموعهاي از عقايد، امكانات و انتقادات را فراهم ميكند كه ميتواند در قالب گستردهاي از روشهاي درماني قرار داده شود (Lebow, 2008). در جدول ذيل خلاصه جلسات گروه درماني وجودي ارائه شده است.
[1] . self-compassion
جدول 1 خلاصه گروه درماني وجودي
جلسه اول | در اين جلسه گروه باهم ديگر آشنا شدند، هدف از اين جلسه آشنايي با قوانين و دلايل تشكيل گروه بود.در پايان جلسه به عنوان تكليف جلسه اول از اعضا خواسته شد تا خصوصيات و صفات مربوط به خود را مشخص كنند. |
جلسه دوم | هدف از اين جلسه به چالش كشاندن پاسخ به سوال من چه كسي هستم؟ سپس مفهوم خودآگاهي مورد بحث قرار گرفت. اعضا نظرهاي خود را بيان و از ديدگاه وجودي خودآگاهي بررسي شد. و در انتهاي جلسه تكليفي متناسب با بحث به اعضا ارايه شد. |
جلسه سوم | مرور و بررسي تكاليف جلسه قبل، هدف از اين جلسه بررسي تفكر و نگرش اعضا نسبت به مرگ و نيستي و به چالش كشاندن نگرش اعضا توسط درمانگر بود. براي تكليفاين جلسه از اعضا خواسته شد براي جلسه آينده از ديد پديدار شناختي خود، توصيفي از ويژگي هاي مرتبط نيستي و نبودن را بيان كنند. |
جلسه چهارم | مرور تكاليف جلسهي قبل، هدف از اين جلسه بررسي تجارب اعضا دربارهي فقدان و سوگ و ارائهي بازخورد، مواجهه تجسمي اعضا با مرگ، تشريح نقش مرگ در زندگي توسط درمانگر و مشاركت اعضا بود. براي تكليف اين جلسه از اعضا خواسته شد تا اعلاميهي فوتي را از مرگ خود يا مرگ هر كسي كه نسبت به آن دلبستگي شديد دارند براي جلسهي آينده طراحي كنند. |
جلسه پنچم | مرور تكاليف جلسهي قبل، هدف از اين جلسه پرداختن به مفاهيم آزادي، حق انتخاب و وجود محدوديت ها، بررسي تجارب اعضا در مورد موقعيت هاي چالش برانگيز آزادي در انتخاب، توصيف ارتباط بين آزادي و مسئوليت توسط درمانگر بود و تكليف مرتبط با جلسه از اعضاي گروه خواسته شد تا نسبت به تصميم هاي كه در گذشته و مسئوليت نمي پذيرفتند و خود را آزاد در انتخاب هاي خود نمي دانستند تمركز و تفكر دوباره و خود را مسئول و مختار در انتخاب هاي خود چه مثبت و چه منفي بدانند. |
جلسه ششم | بررسي تكاليف داده شده، هدف از اين جلسه بررسي پاسخ اعضا به سوال هاي مانند اينكه آيا زندگي داراي هدف و معنا است؟ و آيا تنهايي رنج آور است؟ و به چالش اين پرسش ها و تشريح مفهوم تنهايي طبق ديدگاه وجودي توسط درمانگر بود براي تكليف اين جلسه از اعضاي گروه خواسته شد تا نسبت به رخدادهاي برجسته ي كه براي آنها رخ داده معني و مفهومي پيدا كنند. |
جلسه هفتم و هشتم | مرور تكاليف ارائه شده، هدف از اين جلسه بررسي دوباره پاسخ اعضاء و بحث و ارائه بازخورد به سوال آيا زندگي داراي هدف و معنا است؟ و من براي چه زندگي مي كنم؟ پرداختن به تجارب اعضاء درباره احساس پوچي و بيهودگي، براي تكليف مرتبط با اين جلسه از گروه خواسته شد تا معناي تازه نسبت به رخدادهاي منفي زندگي خود پيدا كنند. |
جلسه نهم | هدف از اين جلسه گفتگو در خصوص عواملي بود كه مي توانند بر افكار و احساسات فرد تاثير داشته باشد، براي اين منظور. از تكنيك تجسم سازي ذهني استفاده شد، به اين صورت كه از اعضاء گروه خواسته شد تا يكي از موقعيت هاي كه در آن موفق يا شكست خورده بودند را تجسم كرده، و به اين سوال پاسخ دهند كه در اين حالت چه كسي را مسئول مي دانند؟ چه احساسي نسبت به آن دارند؟ و از اينكه مسئوليت رفتارهاي خود را مي پذيرند چه احساسي دارند؟ براي تكليف مرتبط با اين جلسه از گروه خواسته شد تا 3 موقعيت منفي را كه در گذشته در آن شكست خوردهاند را در ذهن خود تداعي كرده و سپس بار مسئوليت آن را به دوش كشيده و مسئوليت شكست حويش را بدون اينكه ديگران را مقصر بدانند را پذيرا باشند. |
جلسه دهم | تشريح مباحث مطرح شده در جلسات گذشته توسط اعضا، تبين ارتباط و پيوند بين مفاهيم خودآگاهي، تنهايي، آزادي و مسؤليت، مرگ و معنايي توسط رهبر و اعضا، اشاره به فرايند گروه از آغاز تا پايان. |
روش اجرا و تحلیل دادهها
بعد از انتخاب مراجعان ابتدا از پرسشنامه شفقت به خود و كيفيت زندگي براي به دست آوردن نمرههاي پيشآزمون گروه آزمايش و كنترل قبل از اجراي جلسههاي درمان بر روي شركتكنندگان گروه آزمايش و كنترل به اجرا در آمد. سپس جلسات درماني بر اساس يك طرح از پيش تعيین شده به مدت 8 هفته بر روي شركت كنندگان گروه آزمايش اجرا گرديد، اين در حالي بود كه شركت كنندگان گروه كنترل هيچ مداخلهي را دريافت نكردند. پس از اتمام جلسات درمان، شركت كنندگان هر دو گروه براي به دست آوردن نمرههاي پسآزمون توسط ابزارهاي مذكور، مجددا مورد ارزيابي قرار گرفتند. خلاصه درمان وجودي در جدول 1 ارائه شده است. به منظور تجزيه و تحليل دادهها براي بررسي فرضيه پژوهش از شاخص‌هاي آمار توصيفي و تحليل كوواريانس تك متغيري و چند متغيري استفاده شد.
يافتههاي پژوهش
در اين پژوهش براي تحليل استنباطي نتايج از تحليل كوواريانس استفاده شد. از اين رو ابتدا پيشفرضهاي تحليل كوواريانس مورد بررسي قرار گرفت. بنابراين ابتدا پيش فرضهاي تحليل كوواريانس (نرمال بودن توزيع نمرات،همگني واريانس در گروهها و همگني شيب رگرسيون) مورد بررسي قرار گرفت. از آزمون كولموگراف اسميرنف براي بررسي نرمال بودن توزيع نمرات پيشآزمون استفاده شد كه نتايج نشان داد تفاوت معنيداري بين توزيع نمرات پيشآزمونبا توزيع نرمال وجود ندارد (48/0=sig). از اين رو فرض نرمال بودن توزيع نمراترد نشد. علاوه بر اين براي بررسي همساني واريانسها از آزمون لوين استفاده شد كه نتايج نشان داد كه در مرحله پسآزمون شفقت به خود(29/0=sig، 23/1=F)، كيفيت زندگي (27/0=sig، 16/1=F)، به دست آمده است كه نشان ميدهد پيش فرض برابري واريانسها در متغيرهاي پژوهش رد نشده است. همچنين از سطح معنيداري تعامل گروه و پيشآزمونها براي بررسي همگني شيب رگرسيون استفاده شد كه با توجه به نتايج به دست آمده مفروضههاي همگني شيب رگرسيون رد نشد. با تاييد اين فرضيهها امكان تحليل كوواريانس فراهم شد، جدول 3 نتايج تحليل تك متغيري را نشان ميدهد.
جدول 2. توصیف آماری شفقت به خود و كيفيت زندگي
گروه | متغیر | نمرات | میانگین | انحراف استاندارد |
مداخله وجودي | شفقت به خود | پسآزمون | 20/27 | 13/3 |
كيفيت زندگي | پسآزمون | 11/51 | 87/3 | |
کنترل | شفقت به خود | پسآزمون | 49/22 | 89/2 |
كيفيت زندگي | پسآزمون | 96/41 | 67/2 |
نتايج جدول 2 نشان ميدهد كه ميانگين شفقت به خود و كيفيت زندگي گروه آزمايش در پسآزمون 20/27، 11/51 است، همچنين ميانگين نمره، شفقت به خود و كيفيت زندگي گروه كنترل در پسآزمون 49/22،96/41 است.
جدول 3. تحليل كوواريانس براي مقايسه ميانگينهاي شفقت به خود و كيفيت زندگي
منبع تغيرات | متغير وابسته | مجموع مجذورات | درجه ي آزادي | ميانگين مجذورات | F | سطح معناداری | اندازه ي اثر | توان آماری |
پيشآزمون | شفقت به خود | 38/129 | 1 | 38/129 | 64/39 | 001/0 | 57/0 | 91/0 |
كيفيت زندگي | 52/268 | 1 | 52/268 | 14/9 | 009/0 | 26/0 | 79/0 | |
مداخله وجودي | شفقت به خود | 75/432 | 1 | 75/432 | 74/121 | 001/0 | 81/0 | 1 |
كيفيت زندگي | 14/1295 | 1 | 14/1295 | 17/198 | 001/0 | 84/0 | 1 |
نتايج جدول 3 نشان ميدهد، تفاوت معني داري بين نمرات پسآزمون شفقت به خود (74/121=F) وجود دارد (01/0=P). كه نشاندهنده اثربخشي معنادار مداخله وجودي بر افزايش شفقت به خود در پسآزمون گروه مورد مداخله ميباشد. بنابراين فرضيه پژوهش مبني بر اثربخشي گروه درماني درمان وجودي بر افزايش شفقت به خود زنان با خيانت سايبري مورد تاييد است. همچنین نتايج جدول نشان ميدهد، تفاوت معني داري بين نمرات پسآزمون كيفيت زندگي (17/198=F) وجود دارد (01/0=P). كه نشاندهنده اثربخشي معنادار درمان وجودي بر افزايش كيفيت زندگي در پسآزمون گروه مورد مداخله ميباشد. بنابراين فرضيه پژوهش مبني بر اثربخشي گروه درماني وجودي بر افزايش كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري نیز مورد تاييد است.
بحث و نتيجه گيري
هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي گروهدرماني وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري بود. نتايج پژوهش نشان داد كه درمان وجودي بر افزايش شفقت به خود زنان با خيانت سايبري موثر است.و تفاوت معني داري بين گروههاي مداخله و كنترل وجود داشته است، كه اين امر بيانگر تاثير درمان وجودي بر شفقت به خود زنان با خيانت سايبري در گروه مورد مداخله است.اين نتيجه همسو با نتايجTaghipuor & Barzegaran (2018), Rebecca & Jiaqing (2011)ميباشد.در تبيين اين يافتهها ميتوان گفت كه، درمان وجودي مراجعان را به جلو حركت ميدهد تا با جزئياتي از زندگيشان مواجه گردند كه قبل از اين از آن گريزان بودند، و به گونهاي شايسته و بدون ترس واقعيتهاي دردناك زندگيشان (خيانت زناشويي) را شناخته و آنها را مورد پذيرش قرار داده و مسئوليت اين انتخاب را بر عهده بگيرند، مراجعان بايد به اين نتيجه برسند كه خوشحالي و لذت در زندگي زماني حاصل ميشود كه آنها به اين حقيقت دست پيدا كنند كه امنيت و شادي در زندگي به صورت مستمر و پيوسته نيست (Van Deurzen, 2012). دستيابي به سلامت رواني زماني امكان پذير است كه آنها برداشت درستي از سعي و زحمت خود از زندگي داشته باشند و چنين بينشي در آنها اين حقيقت را آشكار ميكند كه او از خود به خوبي پرستاري ميكند و بدين ترتيب ميتوان ادعا كرد كه طبيعت انساني خود را مورد پذيرش قرار داده و به اين حقيقت دست پيدا كرده است كه داراي نقص بودن و خطا كردن (در اينجا خيانت سايبري) از خصوصيات كلي همه انسانها به شمار ميروند. بدين ترتيب اين نگاه و برداشت منجر ميشود تا مراجعان خويشتن خويش را در مقابل دگرگونيهاي زندگي، دردها، مشقتها و فقدانها مورد شماتت قرار نداده و از هستي خودشان در مقابل رويدادهاي داراي بار هيجاني منفي محافظت به عمل آورند. شفقت به خود به معناي قبول هيجاني اتفاقهايي ميباشد كه در وجود ما به وقوع مي‌پيوندند. و به نوعي ميتوان بيان كرد كه به نوعي كلنجار رفتن در كنش و واكنشهاي سنجش درونيمان (گاهي مثبت و گاهي منفي) در نظر گرفته ميشود كه متمركز بر آگاهي و بينش خود، حس مهربانانه با خود و توانايي برداشت درست از خصوصيات عمومي انساني است. گروهدرماني وجودي باعث ارتقاي اشتراك و خصوصيات عمومي انساني در بيماران ميشود، بدين صورت كه اين بينش و نگاه در گروه بوسيله درمانگر به مراجعه تزريق ميشود كه مشقت، گرفتاري و رنج بخشي ناگريز در خويشتن كليه انسانها در نظر گرفته ميشود. همان طور كه بيان شداحساسعمومي انساني مشخصهی بنيادين شفقت به خود است كه آشكار كننده اين حقيقت است كه تمامي انسانها گرفتار مشقت و رنج شده و به دنبال آن در باتلاق رفتارهاي ناهنجار گرفتار ميشوند. انسانها بايستي به اين منطق برسند كه تمامي فعاليتهاي آنها قرار نيست به صورت بي نقص باشد. در گروهدرماني وجودي بالينگران شرايطي را براي مراجعان مهيا ميكنند. تامشقت، رنج و نقصهاي خودشان را جزئي اجتناب ناپذير از وجود خود و ديگران قلمداد كنند.در واقعيت، درمان وجودي با تمركز بر ارتقاي حس عمومي انساني در موقعيتها و چالش‌هاي پرمشقت روانيمنجر به اين استنباط در مراجعان ميگردد كه آنها تنها گرفتار شدگان در دگرگونيهاي تلخ زندگي مانند خيانت در روابط زناشويي نيستند و همه انسانها در مراحل گوناگون زندگيشان گرفتار رنج و درد ميشوند. همچنين در گروه با برجسته كردن بينش و آگاهي كه از ساختارهاي بنيادين شفقت به خود است، به مراجعان اين امكان داده ميشود تا به درك صحيحي از موقعيت و شرايط مشقت بار رسيده و نگاه و معني نوين و داراي بار هيجاني مثبت به آنها بدهد.زماني كهمراجعاناز طريق اين بينش به اين حقيقت دست پيدا ميكنند كه گرفتاري، مشقت و رنج جزئي گريزناپذير در زندگاني تمامي انسانها و صرفا تعلق به آنها ندارد، از دام تعميم افراطي دردها و تنهايي و انزوا نجات پيدا كرده و آنها را قسمتي از زندگاني طبيعي خود و ديگران پنداشته و بدين طريق با خود مهربان بوده و شفقت و دلسوزي به خود را در وجود خويش افزايش ميدهد.
نتايج پژوهش همچنين نشان داد كه درمان وجودي منجر به افزایش كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري می شود. اين نتيجه همسو با نتايج Mumudero, Sake (2006), Westmana, Bergemarb & Andersson (2006) ميباشد. گروهدرماني وجودي موجب بهبود سلامت روان و كيفيت زندگي می شود (cory, 2005). در تبيين اين نتایج می توان بیان کرد كه دغدغههای وجودي همچون اضطراب وجودي، نیستی، فناپذیر بودن، قبول مسئولیت، حس تنهابودن و معنا دادن به رخدادهایی كه كيفيت زندگي افراد را به چالش می‌کشند. در صورتي كه حل نشده باقي بمانند میتوانند فشارهای زیادی را بر فرد وارد آورند. نداشتن مسئولیت و معنا و تنها بودن از فاکتورهای بنیادین خطرآفرین كيفيت زندگي این افراد است. زمانی كه آنها این توانایی را نداشته باشند که به دردها و رنجهایی که تجربه میکنند معنا دهند به طور فزایندهایی گرفتار گریز اجتماعی و تنهایی شده و باعث انزوای اجتماعي و شناختي این زنان از جهان بیرون شده و در پی آن تشديد درد و رنج رواني و احساس تنهايي و نااميدي و حقارتآنها شده و كيفيت زندگيشان به مرورتضعیف میشود. در اين شيوه از درمان با استفاده از دغدغههای بنیادین انسانها یعنی نیستی، عدم معنا، انزوا، مرگ و رهایی این توانایی را به اين افراد تزریق میکنند تا دیدگاهی نوین نسبت به دگرگونیهای زندگی مانند رنج روانی و پشيماني حاصل از خيانت و عذاب ناشي از آن داشته و با استفاده از توانایی در انتخاب و اختیار، معنا و نگاهی تازه به این دردها و دگرگونیها داشته، و ساختاری تازه و نوین به تجربههای تلخ زندگی خود بدهند، با این نگاه و معنای جدید زنان با خيانت سايبري خود را مسئول و عاری از عدم اختیار دانسته و خود را صاحب اختیار در شکلدهی به تجارب زندگیشان میدانند و با مسئوليتپذيري بيشتری که ناشی از داشتن اختیار و نه اجبار است منتهی به امید و توانایی در تغییر دگرگونیهای دردناک میگردد. همچنين با آموزش مهارتهاي مقابلهي کاربردی در داخل جلسات درمان، مراجعان این قدرت و توانایی را به دست میآورند كه در برابر موقعیتها و دگرگونیهای آمیخته با هیجانهای منفی و تلخ قدرت سازگاری و مقابله بیشتر و احساس توانمدمندي بهینهای را تجربه كرده و با نگاهی انعطافپذيرتر و مسئوليت و اختیار افزونتر در مورد مسائل گوناگون زندگي كيفيت زندگيشان را ارتقا دهند.
از محدوديتهاي این تحقیق نداشتن برنامهاي در جهت پیگیری اثربخشي درمان وجودي در طول زمان، استفاده از روش نمونه گيري دردسترس، محدودیت جعرافیایی، محدوديت در تعميم يافتهها وخودگزارشدهي بود. بنابراین درجهت افزایش روایی بیرونی پیشنهاد میشود که این تحقیق با جامعه و محدوده جعرافیایی متفاوت و به روش نمونهگیری تصادفی صورت گیرد. در بخش پیشنهاد کاربردی نیز با توجه به اثربخشی درمان وجودي بر شفقت به خود و كيفيت زندگي زنان با خيانت سايبري پیشنهاد میشود که به منظور بهبوداین متغیرها از این شیوه درماني در مراکز جامع سلامت و درمانی استفاده بهینه گردد.
منابع
Alexopoulos, C., Timmermans, E.,&McNallie, J. (2020). Swiping more, committing less: Unraveling the links among dating app use, dating app success, and intention to commit infidelity. Computers in Human Behavior, 102, 172-180.
Amedro, P., Basquin, A., Gressin, V., Clerson, P., Thambo, J.,& Bonnet, D. (2014). Quality of life of patients with pulmonary arterial hypertension associated with congenital heart disease: The multicenter cross-sectional ACHLLE study. Journal European Respiratory, 44, P2384.
Bottomley, A., Reijneveld, J.C., Koller, M., Flechtner, H., Tomaszewski, K.A., &Greimel, V. (2019).Current state of quality of life and patient-reported outcomes research.European Journal of Cancer, 121, 55-63.
Bluth, K., &Neff, K.D. (2018).New frontiers in understanding the benefits of self-compassion.Self and Identity, 17(6), 605-608.
Clements, L., Frazier, S.K., Moser, D.K., Lennie, T.A., & Chung M.L. (2020). The mediator effect of depression symptoms on the relationship between family functioning and quality of life in caregivers of patients with heart failure, Journal Heart & Lung, 49(6), 737-744.
Corey, G. (2005). Theories and practice of counseling and psychotherapy (7thed). Brooks/ cole.
Davis, B.J., Lysaker, P.H., Salyers, M.P., & Minor, K.S. (2020). The insight paradox in schizophrenia: a meta-analysis of the relationship between clinical insight and quality of life. Schizophrenia Research, Https://doi.org/10.1016/j.schres.2020.07.017.
Fabio, A.,&Saklofske, D.H. The relationship of compassion and self-compassion with personality and emotional intelligence.Personality and Individual Differences, Doi: 10.1016/J.paid. 2020.110109.
Gill, T. M., Feinstein, A. R. (1995).A critical appraisal of quality of life measurement.JAMA, 272, 619-629.
Long, C.G., Fulton, B., Dolley, O.,&Hollin, C.R. (2011).Dealing with fellings the effectiveness of cognitive behavior group treatment for women in secure settings. Behavior Cognitive Psychotherapy, 39: 243-247.
Mumudero, M., & Saks, K. (2006). The impact of negative affectivity on quality of life and relationship fulfillment in estonia. Journal of Research in Personality, 39(3), 336-353.
Nejat, S., Montazeri, A., Holakouie, Naieni, K., Mohammad, K.,&Majidzadeh, S. (2006). The world health orqanization quality of life (WHOQOL-BREF) questionnaire: translation and validation study of the Iranian version. Journal of School of Public Health andInstitute of Public Health Research, 4(4); 1-12.[Persian].
Ramadhan, l., Keliat, B.A., &wardani.(2020). Assertiveness training and family psycho educational therapies on adolescents mental resilience in the prevention of drug use in boarding schools.Enfermeria Clinical, 29(2), 326-330.
Rajabi, G.H., Gashti, M.A., &Amanallahi, A. (2016).The relationship between self-compassion and depression with mediating thought rumination and worry in female nurses. Iran Journal of Nursing, 29, 10-21. [Persian].
Rebecca, P.,&Jiaqing, O. (2011). Association between caregiving in life satisfaction and quality of life, beyond 50 in a asian sample: Age as a Moderator Social Indicators Research, 108 (3), 525-534.
Reizer, A. (2019). Bringing self-kindness into the workplace: Exploring the mediating role of self-compassion in the associations between attachment and organizational outcomes. Frontiers in Psychology, 10.https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01148.
Shapiro, G.K., Tater, O., Sutton, A., Fisher, W., Naz, A., Perez, S., &et al. (2017).Correlates of tinder use and risky sexual behaviors in young adults.Cyber psychology, Behavior, and Social Networking, 20, 727-734.
Statista (2018).Percentage of U.S. internet users who use tinder as of January 2018, by age group.
Skevington, S. M., Lotfy, M.,&Oconnel, K. A. (2004). The World Health Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment: Psychometric properties and results of the international field trial. A report from the WHOQOL group.Quality life Research, 13(2), 299-310.
Udo, C., Melin-Johansson, C.H., &Danielson, E. (2011). Existential issues Among Health Care Staff in Surgical cancer care Discussions in supervision sessions. European Journal of oncology nursing, 15, 447-453.
Taghipuor, B &Barzegaran, R. (2018). The effectiveness of group existence therapy on anxiety sensitivity and psychological well-being in women with generalized anxiety disorder. Journal Woman and Cultural, 10(38); 81-94.[Persian].
Timmermans, E., DeCaluwe, E., &Alexopoulos, C. (2018). Why are you cheating on tinder? Exploring users motives and (dark) personality tralts. Computers in Human Behavior, 89, 129-139.
Van Deurzen, E. (2012). Existential counseling & psychotherapy in practice. Sage, 19: 30-46.
Varghese, S.A.,& Jose, A.E. (2016). Self-esteem and quality of life of male nurses. InternationalJournal of psychology Nursing, 2(1); 98-103.
Von mackensen, S. (2007).Quality of life and sports activities in patients with haemophilia. Haemophilia, 13, 38-43.
Weiser, D.A., Nlehuls, S., Flora, J., Pinyanunt-Carter, N.M., Arias, V.S., &Barrd, R.A. (2018).Swiping right: Soclosexuality, intention to engage in infidelity, and infidelity experiences on tinder.Personality and Individual Differences, 123, 29-33.
Westmana, B., Bergenmarb, M., &Andersson, L. (2006). Life, Illness and Death-Existential Reflections of a Swedish sample of patients who have Undergone Curative Treatment for Breast of Prostatic cancer. European Journal of Oncology Nursing, 10, 169-176.