نقش فرهنگ سیاسی در میزان مشارکت شهروندان اهواز در انتخابات

محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسی

محمود مصلی نژاد ^{1 *} , شیوا جلال پور ² , فریدون اکبرزاده ³ , بهرام یوسفی ⁴

1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش مسائل ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز. ایران
2 - استاديار گروه علوم سياسي، واحد اهواز،دانشگاه آزاد اسلامي، اهواز، ايران
3 - دکتر فریدون اکبرزاده گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
4 - استادیار گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1403/12/15 تاریخ پذیرش : 1404/03/15 تاریخ انتشار : 1404/03/09

کلید واژه: اهواز, انتخابات, شهروندان, فرهنگ سیاسی, مشارکت ,

چکیده مقاله :

مشارکت سیاسی مردم در عرصه‌های گوناگون حکومتی و غیرحکومتی از ضروریات نظام سیاسی هر دولتی است. فرهنگ سیاسی بخشی از فرهنگ عمومی جامعه است که جهت‌گیری افراد جامعه را نسبت به موضوعات سیاسی شامل می‌شود. گرچه عده‌ای از متفکران علوم اجتماعی و سیاسی معتقدند که نمی‌توان فرهنگ را به اجزای گوناگون مانند فرهنگ سیاسی و غیره تقسیم کرد اما گروهی دیگر بر این باورند که تفکیک فرهنگ سیاسی از فرهنگ به شکل عام آن نه‌فقط امری مفید است بلکه در برخی موارد ضروری نیز خواهد بود زیرا در این صورت هم می‌توان به جنبه‌های فرهنگی سیاست، مستقل از سایر وجوه سیاست پرداخت و هم ابعاد سیاسی فرهنگ را جدا از دیگر ساخته‌ای آن مطالعه کرد. بدین ترتیب امکان بیشتری برای تحلیل نظام‌یافته‌تر از سیاست و فرهنگ پدید خواهد آمد. هدف از پژوهش حاضر، توصیف و تبیین نقش فرهنگ سیاسی در میزان مشارکت شهروندان شهر اهواز در انتخابات است. این نوشتار به روش پیمایش و با مطالعه بر روی نمونه‌ی 384 نفر از مردان و زنان ساکن شهر اهواز که با استفاده از نمونه‌گیری سیستماتیک انتخاب شده‌اند و برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است. برای بررسی میزان اثربخشی فرهنگ سیاسی به‌عنوان متغیر (مستقل)در مشارکت‌سیاسی (متغیر وابسته)با توجه به مدل معادلات ساختاری درمی‌یابیم: بعد شناختی بر بعد احساسی با ضریب 50/0 تأثیرگذار است. بعد شناختی بر بعد ارزشی با ضریب 86/0 تأثیرگذار است.  بعد ارزشی بر بعد احساسی با ضریب 46/0 تأثیرگذار است. بعد احساسی بر بعد مشارکت‌سیاسی با ضریب 76/0 تأثیرگذار است. بعدهای شناختی و ارزشی تأثیر معناداری بر مشارکت‌سیاسی ندارند.

چکیده انگلیسی:

People's political participation in various governmental and non-governmental arenas is one of the necessities of the political system of any government. Political culture is a part of society's general culture, which includes the orientation of society's people towards political issues. Although some social and political science thinkers believe that culture cannot be divided into various components such as political culture, etc., another group believes that separating political culture from culture in its general form is not only useful but also necessary in some cases. It was because in this case it is possible to study the cultural aspects of politics independently of other aspects of politics and to study the political aspects of culture separately from its other constructs. In this way, there will be more possibility for a more systematic analysis of politics and culture. The purpose of the current research is to describe and explain the role of political culture in the participation rate of Ahvaz citizens in elections. This article is based on a survey method and by studying a sample of 384 men and women living in the city of Ahvaz, who were selected using systematic sampling, and a questionnaire was used to collect data. To investigate the effectiveness of political culture as an (independent)variable in political participation (dependent variable)according to the structural equation model, we find: the cognitive dimension has an impact on the emotional dimension with a coefficient of 0.50. The cognitive dimension affects the value dimension with a coefficient of 0.86. The value dimension affects the emotional dimension with a coefficient of 0.46. The emotional dimension has an influence on the political participation dimension with a coefficient of 0.76. Cognitive and value dimensions do not have a significant effect on political participation.

 

منابع و مأخذ:

 آب‌نیکی، حسن(1390). جهانی شدن و مشارکت، پژوهش سیاست نظری، شماره10، دوره جدید، صص 131-109
 احمدی، یعقوب؛ نمکی، آزاد (1391). سرمایه اجتماعی و گونه دموکراتیک فرهنگ سیاسی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره59. صص 300-244.
 آسایش‌زارچی، محمدجواد (1389). زمینه‌های فرهنگی مشارکت‌سیاسی، مجله مدیریت فرهنگ، سال چهارم، شماره نهم.
 ادیبی سده، مهدی و میهانی، مسیح الله(1385). عوامل موثر بر مشارکت‌سیاسی دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه علوم اجتماعی شوشتر، شماره1، صص 176-151
 اسدی افشار، زهره (140). بررسی میزان عمل به وظایف شهروندی و رابطة آن با فرهنگ سیاسی، پایان نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی
 امینی، علی اکبر و خسروی، محمدعلی (1389). تاثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت‌سیاسی زنان و دانشجویان، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دوم، شماره 7.
 اﻧﺼـﺎري، ﻣﻬـﺪي(1375). ﭘـﯿﺶ ﮔﻔﺘـﺎر ﮐﺘـﺎب ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣـﻪ‌ي ﺣﮑﻮﻣـﺖ، ﺷـﺮح و ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻋﻬﺪﻧﺎﻣـﻪ‌ي اﻣﯿﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ‌ي ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺎﻇﻢ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻓﺎﺿﻞ ﻣﺸﻬﺪي، ﭼﺎپ دوم، ﻗﻢ، اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﺼﺎرﯾﺎن
 پاتنام، رابرت (2003). دمكراسي و سنت‌هاي مدني، ترجمه: محمدتقي دلفروز، تهران: دفتر مطالعات سياسي وزارت كشور.
 پای، لوسین، (1385). جنبه‌های رشدسیاسی؛ مفهوم رشد سیاسی، ترجمه: عزت‌الله فولادوند، تهران، نشر ماهی.
 پناهی، محمدحسین، بنی فاطمه، سمیه السادات(1394)، «فرهنگ سیاسی و مشارکت‌سیاسی زنان»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 68، ص 77-35
 تاج مزینانی، علی‌اکبر(1382). مشارکت‌سیاسی جوانان: ابعاد و پویایی‌ها. مطالعات جوانان، سال اول، شماره5
 توسلی، غلامعباس (1382)مشارکت اجتماعی در شرایط آنومیك. تهران، موسس چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
 ﭼﻠﯿﮑـﻮت، روﻧﺎﻟـﺪ (1377). ﻧﻈﺮﯾـﻪ‌ﻫـﺎي ﺳﯿﺎﺳـﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ‌اي، ﺗﺮﺟﻤـﻪ‌ي وﺣﯿـﺪ ﺑﺰرﮔـﯽ و ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻃﯿﺐ، ﭼﺎپ اول، ﺗﻬﺮان، ﻣﻮﺳﺴﻪ‌ي ﺧﺪﻣﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ رﺳﺎﻧﻪ
 حسنی، قاسم(1389). بررسی رابطه‌ی بیگانگی سیاسی و اجتماعی با مشارکت‌سیاسی و اجتماعی دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران در سال‌های 87-86. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 50، صص 171-130
 جعفری نیا، غلامرضا(1387). تاثیر روابط سازمانی و پایگاه طبقاتی بر تمایل به مشارکت‌سیاسی جوانان شهر خورموج، مجله علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، صص 18-1
 دانش، ظاهره (1400). شناسايي و رتبه بندی عوامل سياسي و اجتماعي موثربرمشارکت سياسي زنان درکشورافغانستان استان کابل، پايان‌نامه کارشناسي ارشد در رشته علوم سياسي، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
 راد، ﻓﯿﺮوز(1382). ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ‌ي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﭼﺎپ اول، ﺗﻬﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات ﭼﺎپ ﭘﺨﺶ.
 زارعی، آرمان(1402). جهت‌گیری‌های قومی و مذهبی و تأثیر آن بر مشارکت سیاسی (مورد مطالعه شهروندان قروه). پایا‌ن‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
 سریع القلم، محمود، (1393)فرهنگ سیاسی ایران، نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران.
 سروش، مریم و حسینی، مریم (1392). نوجوانان، جوانان و مشارکت‌سیاسی: بررسی نقش عوامل جامعه‌پذیری در مشارکت‌سیاسی جوانان و نوجوانان شیراز، مجله علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، صص 125-93.
 شهرام نیا، امیرمسعود، صادقی عمروآبادی، بهروز و ابراهیمی، علی (1393). بررسی رابطه میان مشارکت‌سیاسی و رفاه اقتصادی: مطالعه موردی دانشجویان، کارمندان و استادان دانشگاه اصفهان، فصلنامه برنامه‌ریزی، رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 19
 فیروزجائیان، علی‌اصغر و جهانگیری، جهانگیر (1387). تحلیل جامعه‌شناختی مشارکت‌سیاسی دانشجویان: نمونه موردی مطالعه دانشجویان دانشگاه تهران، مجله علوم اجتماعی، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، صص 109-83
 قاسمی، حاکم، معالی، فاطمه(1393)، «عوامل محدودماندن مشارکت‌سیاسی زنان».پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره اول، ص 156-123.
 غفاری هشتجین، زاهد، بیگی‌نیا، عبدالرضا و تصمیم قطعی، اکرم (1389). عوامل موثر بر مشارکت‌سیاسی دانشجویان علوم سیاسی و فنی دانشگاه فنی و دانشگاه تهران، دانشنامه‌ی دانش سیاسی، سال ششم، شماره دوم، صص 240-207
 کریمی، غلامرضا(1385). جامعه‌شناسی رفتار سیاسی، فصلنامه زمانه، شماره 13.
 گلابی، حاجیلو (1391). بررسی جامعه‌شناختی برخی عوامل موثر بر میزان مشارکت‌سیاسی زنان: مطالعه‌ی موردی استان آذربایجان شرقی. مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره‌ی اول، شماره 1، صص 200-173
 گلابی، حاجیلو (1391). تاثیر خانواده بر مشارکت‌سیاسی زنان، زن و جامعه، سال سوم، شماره سوم.
 ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪي، اﺣﻤﺪ (1386). درآﻣﺪي ﺑﺮ ﺗﺒﯿـﯿﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ ﺳﯿﺎﺳـﺖ، ﻧﮕـﺎﻫﯽ ﺑـﻪ رﻫﯿﺎﻓـﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﻋﻠﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ، ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺷﻤﺎره6.
 محرابی، علیرضا، فاطمه خلف زاده(1395)، «مشارکت‌سیاسی در استان خوزستان و چالش‌های موجود انتخاباتی در آن»، اولین همایش بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مطالعات مدیریت، شیراز،27 آبان ماه.
 محمدی اصل، عباس (1383). موانع مشارکت‌سیاسی زنان در ایران، رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره 12
 محسني تبریزی، منوچهر(1380). بررسي آگاهي و انگيزش‌ها ورفتار اجتماعي و فرهنگي ايرانيان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
 وحیدا، فریدون؛ نیازی، محسن (1383). تاملی در مورد رابطه‌ی بین ساختار خانواده و مشارکت اجتماعی در شهر کاشان، نامه علوم اجتماعی، شماره 23، صص 145-117
• Markus, B & Wolton,H. (2002). civic participation in American cities. www.google. Com.
• Lipset, Seymour Martin,(1994),"The social requisites of democracy", American sociological review, vol 59.
• Lamprianou, I. (2013). Contemporary political participation Research: a critical Assessment. www.springer.com.978-3-642-30067-1.
• Rosenstone,S & Hanon, J.M. (1993). Mobilization,participation and democracy in america. New york; macmillan.
• Shi,T. (2004).economic development and political participation: comparison of mainland china,Taiwan and hong kong.issued by Asian barometer project office national Taiwan university and acadamia sinica.no 24.