بررسی الگو های رفتاری استفاده کنندگان فضای شهری جهت پایداری اجتماعی محیط (مطالعه موردی: محور تجاری محله ساغریسازان شهر رشت)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

حسن احمدی ¹ , رسول حق بیان ² , مازیار نبی زاده ³

1 - استادیارگروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/03 تاریخ پذیرش : 1398/12/26 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: فضای شهری, رفتار, پایداری اجتماعی, الگو های رفتاری, محله ساغریسازان رشت,

چکیده مقاله :

فضاهای شهری نقش و تاثیر مهمی در جهت رفع نیازهای مادی و معنوی شهروندان به عنوان رکن اصلی پایداری اجتماعی دارند. اما با توجه به اینکه نیازهای انسان در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون متغیر بوده و هر فضا از پیچیدگی و عوامل تاثیرگذار متعددی برخوردار است، تطابق فضای شهری با این نیازها، پیچیده و دشوار می‌باشد؛ بنابراین یک گام اساسی در جهت درک نیازها و رفع موانع و مشکلات موجود در فضا به منظور تحقق پایداری اجتماعی، رفتارشناسی استفاده کنندگان در فضای شهری است. در این راستا، پژوهش حاضر به مطالعه رفتاری شهروندان در محور تجاری ساغریسازان شهر رشت، که از محورهای تجاری- تاریخیِ تنزل یافته به لحاظ کیفیت زندگی همگانی می‌باشد، پرداخته است. این پژوهش با رویکرد کیفی و بهره‌گیری از تکنیک نقشه‌برداری رفتاری، در طی یک هفته همراه با عکس‌برداری، شمارش و یادداشت روزانه وقایع در ساعات گوناگون روز، انجام شده و نتایج آن، در قالب نقشه‌های گوناگون رفتاری ارائه شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که پایداری اجتماعی در محدوده، تحت تاثیر تسلط حرکت سواره و فرسودگی بافت قرار گرفته و فضا نتوانسته پاسخگویی مناسبی به نیازهای معاصر کاربران خود، علی‌رغم برخورداری از سرمایه‌های اجتماعی و کالبدی، ارائه نماید. لذا می‌باید سیاست‌های اجرایی اولویت‌داری نظیر بازآفرینی عملکردی محور با محوریت عناصر ارزشمند تاریخی و جاذب جمعیت (مخصوصاً بازار ساغریسازان)، ساماندهی پاتوق‌ها و قرارگاه‌های رفتاری غیر سازمان یافته، کاهش موانع متحرک و ثابت موجود در فضا و افزایش فضای حرکتی ایمن و راحت برای افراد پیاده، جهت بهبود کیفیت رفتار و فعالیت همگانی اعمال گردد.

چکیده انگلیسی:

Urban spaces have an important role in in order to meet the material and spiritual needs of citizens as the main pillar of social sustainability. But given that human needs vary in different times and places, and each space has complexity and influential factors, it is complicated and difficult to adapt urban space to these needs. Therefore, a basic step in understanding the needs and removing barriers and problems in space is to realize social sustainability, the ethos of users in urban space. In this regard, the present study is aimed at studying the behavior of citizens in the business axis of the city of Rasht, which is descended from the commercial-historical axis in terms of the life quality of the community. This research was carried out with a qualitative approach and the use of behavioral mapping techniques during one week with photographing, counting and daily notes of events in different hours of the day. Findings of the research show that social sustainability has been affected by the domination of creeping motion and burnout, and the space has not responded to the needs of contemporary users, despite the availability of social and physical capital. Therefore, priority management policies, such as functional-based regeneration, focusing on valuable historical and attracting elements of the population, organizing unorganized hangouts and behavioral stations, reducing the moving and fixed obstacles in space And increase the safe and comfortable space for pedestrians to improve the quality of behavior and public activity.

منابع و مأخذ:

Aminzadeh,B.,& Afshar,D. (2002). Design and behavioral patterns; A proposal for the improvement of urban parks. Ecology, 43-60. (In Persion)

Bagherzadeh Khosroshahi, M, (2012). In search of the meaning of urban space by means of hermeneutics, the recognition of the latent meaning in the Tabriz Clock Square,Soffeh. 59, 37-54. (In Persion)

Bahreini,S.H.,& Khosravi.H. (2015). Comparative Study of the Impact of Sub-Climate Characteristics on Pattern of Urban Behavior Case Study: Yazd urban spaces (hot and dry climate) and Fouman (temperate and humid climate). Ecology 74. 465-482. (In Persion)

Bahreyni, S.H, (1999). Analysis of Urban Spaces: Concerning User Behavior Patterns and Design Criteria. (2th Ed.). Tehran: University of Tehran Press. (In Persion)

Bahreyni, S.H, (2009). Analysis of Contemporary Urban Design Theories. (3^th Ed.). Tehran: University of Tehran Press. (In Persion)

Bahreyni, S.H, (2014). Urban Design Process. (9^th Ed.). Tehran: University of Tehran Press. (In Persion)                                      

Boroumand,M., Toghyani,SH., & Saberi,H. (2017). Evaluation of the Effects of Urban Space Components on the Formation of Behavioral Patterns with Emphasis on Genderization; Case Study: Tehran 2nd District. Urban Management . 241-260. (In Persion)

Castro-Sánchez, A. E., Aparicio-Moreno, C. E., & Ramos-Peña, E. G. (2014). The Study of Food Environments as a Strategy of Social Sustainability in the Mexican Northeast. Sustainability Policy and Practice, 57.‏

Colantonio,A.(2012). The Concept of Social Sustainability and its Theoretical Framework. Translated by Bahmanpoor, S. Tehran: Tehran Renovation Organization. (In Persion)

Cuthill,M.(2010).Strengthening the ‘social’in sustainable development: Developing a conceptual framework for social sustainability in a rapid urban growth region in Australia. Sustainable Development, 18(6), 362-373.

Dempsey,N., Bramley, G., Power, S., & Brown, C. (2011). The social dimension of sustainable development:Defining urban social sustainability. Sustainable development, 19(5), 289-300.

Doiran, I., &, Karimi Nejad, M. (1393) Identity and Sense of place belonging in new urban public spaces (Nahj-ol-Balaghe Park-Tehran). Hoviyat shahr. 18. 81-92. (In Persion)

Gehl, J. (1987). Life between Building: Using Public Space. Translated by Koch, J. (1^th Ed.). New York: Van Nostrand Reinhold.

Gehl, J., & Matan, A. (2009). Two perspectives on public spaces, 106-109.

Gehl, J.,& Svarre, B, (2013). How to Study Public. Island Press.

Ghaffari, L, (2014). The Possibility of Choosing Multiple Behaviors in Urban Space: A Conceptual Framework. Soffeh. 65(24), 61-78. (In Persion)

Hakimian, Pantea. (2015). Healthy Urban Space: Physical Characteristics Affecting Obesity. Armanshahr Architecture and Urbanism. 15 . 215-224. (In Persion)

Koning, J, (2001). Social Sustainability in a Globalizing World Context, theory and methodology explored. https://www.researchgate.net.

Krier, R., & Rowe, C. (1979). Urban space. London: Academy editions.

Littig, B & Grießler, E.(2005). Social sustainability: a catchword between political pragmatism and social theory.Sustainable Development. 8.1/2. 65-79. https://www.ihs.ac.at/fileadmin/public/soziologie/test2.pdf

Mohammadi, M, Azimi, M, Moghaddam, H and Rafiyan, M, (2012). Urban Public Spaces, Realization of Social Interactions in Historical Context (Case Study: Old Town Lar). Restoration and Architecture of Iran. 4(2), 15-28. (In Persion)

Mostofi, A., Sarvi,Hadi.(1395). Investigating the effect of land use on pedestrian behavior in urban streets (case study of Student-Mashhad Street). Quarterly Journal of Urban Studies, 5 (19), 57-68. (In Persion)

Nasiri Majd, S, (2014). Social Sustainability in Urban Planning. (1^th Ed.). Gorgan: Reyhani Publication. (In Persion)

Pakzad, J, (2006). Theoretical Basis and Urban Design Process. (1^th Ed.). Tehran: shahidi Publication. (In Persion)

Pakzad, J, (2010). An Intellectual History of Urbanism (2) from Quantity to Quality. (1^th Ed.). Tehran: Armanshahr Publication. (In Persion)

Parsi, H.R, (2002). Understanding the Content of Urban Space. Beautiful Arts, 11, 41-49. (In Persion)

Poorjafar, M.R, Poormand, H.A, Zabihi, H, Leylasadat, D and Taban, M, (2011). Phenomenology of Identity and Place in Historical Textures. Studies of the Iranian-Islamic City. 3(1), 11-20. (In Persion)

SaeediRezvshani,N.,Fatemi,N.S.,Hemafar,M.,Rahimi,R.,Hassanzadeh,M.,Mehri,F.,Saeednia,A.,& Doosti Sani,M (2015). Research Method in Urban Studies. Bookcase Kasra (In Persion)

Sholeh, M., Sadeghi, A., Najafi, P.,& Khaksar, Z. (1396). Evaluation of public domain based on observation and analysis of activity-behavior patterns (Case study: Ahmadi Shiraz Pathway). Quarterly journal of urban studies, 7 (25), 45-62. (In Persion)

Tavassoli, M. (2016). Urban Space Design Criteria. (2^th Ed.). Tehran: University of Tehran Press. (In Persion)

Zakeri, S.M.H & Shahbazi, S.(2014). Recognition of the Components of Social Sustainability Historic City of Kashan in the Islamic Period. International Congress on Sustainability in Architecture and Urbanism. Islamic Azad University, Masdar, United Arab Emirates. (In Persion)

Razaghi, H.(2013). The qualitative analysis of the space and urban landscape and the behavior patterns of users of the field (Case: Karaj River). Geographical Research .4. 95-112. (In Persion)

Latifi, A., & Sajjadzadeh, H. (2014). Evaluation of the Effect of Environmental Quality Components on Behavioral Patterns in Urban Parks (Case Study: Hamedan People's Park). Quarterly journal of urban studies, 3 (11), 3-18. (In Persion)