زردشت و آموزههای او در نوشتههای مکتب آذرکیوان
محورهای موضوعی : مسیحیت
فرزانه گشتاسب
1
(
عضو هیات علمی/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
)
کلید واژه: آذرکیوان, دساتیر, زرتشتیان, حکمت الاشراق,
چکیده مقاله :
آذرکیوان و پیروانش در قرن دهم هجری، بنیانگذار فرقهای بودند که آنها را ایزدیان و یزدانیان و آبادیان و سپاسیان و هوشیان و انوشگان و آذرهوشنگیان و آذریان نیز نامیدهاند. به دلیل توجه آذرکیوانیان به حکمت اشراق و سنت ایران باستان، آذرکیوان را عارفی زرتشتی و احیاءکنندۀ سنت کهن ایرانی و زبانهای ایران باستان دانستهاند. همچنین اکثر محققان بر این باورند که آذرکیوان یکی از موبدان زرتشتی فارس بود که به هند سفر کرده و در آنجا آثاری را پدید آورده است. در این مقاله به بررسی مطالبی که دربارۀ زردشت و عقاید زردشتیان در متون بازمانده از آذرکیوانیان آمده است، پرداخته میشود. آنچه که آذرکیوانیان دربارۀ زردشت و زردشتیان در کتب خود نقل کردهاند، از منابع اسلامی و برخی کتب فارسی زردشتی است و هیچ مطلبی را مستقیماً از متون اوستایی یا فارسی میانه نیاوردهاند. از نوشتههای ایشان هم چنین پیداست، با اینکه آذرکیوانیان تردیدی در نبوت زردشت نداشتند، اما خود را پیرو زردشت و آموزههای او نمیدانستند و خود را از زردشتیان رسمی جدا میکردند.
Āzar-kayvān and his disciplines were founder of a sect in the 10th century which was famed as “Izadiyān, Yazdāniyān, Ābādiyān, sepāsiyān, Hušiyān, Anušagān, Āzarhušangiyān and Āzariyān”. Due to the attention of Āzar-kayvān to the Philosophy of Illumination (Hekmat al-Eshraq) and the tradition of Ancient Iran, he is identified as a Zoroastrian mystic who tried to renew the old tradition and languages of ancient Iran. Moreover most of the researchers believe him as a Zoroastrian Mobads of Fars, who travelled to India and wrote some books there. In this article, it is studied the issue of Zoroaster and Zoroastrian beliefs in the Āzar-kayvāni’s writings. What the Āzar-kayvānis have written about Zoroastrian beliefs, are quoted from the Islamic and Zoroastrian Persian books and there is not any quotation from Avestan or Middle Persian writings. Besides, the Āzar-kayvānis didn’t incorporate themselves into the formal Zoroastrians, though they recognize Zoroaster as a Prophet of God.
_||_