تـاثیر آمـوزش بر نگرش و رفتار زیست محیطی آبـزی پروران برای کاهش میزان آلـودگی پسـاب مزارع پرورش قـزل آلای رنگین کمان
محورهای موضوعی : جنگلداریمحمدضا فرزانه 1 , مریم لاریجانی 2 , محمد رضوانی 3
1 - دانشگاه پیام نور، واحد تهران مرکز، گروه آموزش محیط، تهران، ایران
2 - دانشگاه پیام نور، واحد تهران مرکز، گروه آموزش محیط، تهران، ایران
3 - دانشگاه پیام نور، واحد تهران مرکز، گروه آموزش محیط، تهران، ایران
کلید واژه: تصفیه پساب, رفتار زیستمحیطی, سازمان شیلات, نگرش زیستمحیطی,
چکیده مقاله :
پرورش ماهی تاثیرپذیری و تاثیرگذاری زیادی در محیط زیست دارد. هدف این پژوهش بررسی وضعیت نگرش و رفتار زیست محیطی پرورش دهندگان قزل آلا و تاثیر آموزش بر آن است. پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام آن نیمه تجربی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و بسته آموزش زیست محیطی بود. پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و کارشناسان سازمان شیلات بررسی و روایی آن تایید گردید. پایایی پرسشنامه با انجام 15 آزمون، ضریب آلفای کرونباخ 84/0 را نشان داد. جامعه آماری شامل 150 مزرعه دار مالک مزارع تک منظوره با تخلیه پساب به آب های سطحی و نمونه آماری شامل 63 نفر در دو گروه آزمون و شاهد بود. نتایج نشان داد کـه نگرش زیسـت محـیطی پرسش شوندگان مناسب نیست (حدود 34 درصد پاسخ صحیح) که این نگرش ها پس از ارائه بسته آموزشی به گروه آزمون به طور معنی دار تغییر کرد (p<0.05). رفتـار زیست محیطی پرسش شوندگان نیز مناسب نبوده (79 درصد از هیچ روشی تصفیه پساب استفاده نمی کنند) لیکن زمینه برای تغییر رفتار در گروه آزمون پس از آموزش ایجاد شده و ایشان برای تصفیه پساب مزارع خود با روش هـای کـم هزینه اعـلام آمادگی کردنـد. همچنین رابطه همبستگـی میان سن، تحصیلات و سابقه آبزی پروری با نگرش و رفتار (سازگار) زیست محیطی مشاهده نشد. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد که آموزش نقش به سزایی در رفتا زیست محیطی مزرعه داران به ویژه برای جلوگیری از ایجاد آلودگی های ناشی از پساب مزارع دارد.
Aquaculture and environment have considerable interaction impacts on each other. In this study, the effect of education on environmental attitudes and behavior of trout farmers were investigated. The experiment was applicable using a researcher-made questionnaires and environmental training package. The validity of questionnaire was confirmed by the university professors and researchers of Fisheries Organization. Reliability of the Questionnaire with 15 tests showed Cronbach's alpha coefficient of 0.84. The statistical population was included 150 farmers with monoculture farms that their farms’ effluent had been discharged to surface water. The sample consisted of 63 persons in two control and experimental groups. The results showed inappropriate attitude of respondents before offering environmental training package (About 34% correct answers), while their acquaintance was significantly changed after presentation of the training package (p<0.05). Besides, 79% of respondents are not used any wastewater refining methods. However, training package could change behaviors in the experimental group and they announced readiness to wastewater treatment with low-cost procedures. No significant correlation was observed between age, education and aquaculture acquaintance with environmental behavior and attitudes. The results of present study showed that education had an important role in the environmental behavior of coldwater fish farmers, especially to prevent the pollution caused by farms’ waste water.