اثر جاده‌های جنگلی بر تنوع پوشش گیاهی و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل های کلاردشت

محورهای موضوعی : جنگلداری

افشین ارجمند ¹ (دانشجوی دکتری علوم محیط زیست، گروه علوم جنگل و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،)
هادی کیادلیری ² (دانشیار گروه محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
فرید کاظم نژاد ³ (استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، ایران.)
مجید اسحق نیموری ⁴ (استادیار گروه جنگلداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/08/02 تاریخ پذیرش : 1402/10/24 تاریخ انتشار : 1402/12/26

کلید واژه: &quot, جاده&quot, , &quot, خاک&quot, , &quot, غنا&quot, , &quot, گونه علفی&quot, ,

چکیده مقاله :

مطالعات اکولوژی جاده برای پایش تأثیر جادههای جنگلی بر تنوع زیستی بسیار مهم و ارزشمند است. این مطالعه بمنظور بررسی اثرگذاری جادههای جنگلی بر تنوع زیستی گونههای علفی، زادآوری درختی و گلسنگ در جنگلهای کلاردشت انجام شد. نمونهبرداری ها در قالب قطعات نمونه با فاصله 0، 15، 45 و 75 و 105 متری از حاشیه جاده در دو منطقه جنگلی شاهد و بهرهبرداری شده انجام شد. شاخص‌های مورد استفاده غنای گونهای مارگالف، تنوع زیستی شانون-وینر و شاخص یکنواختی Pielou’s بودند. اثرات جاده‌ها بر تنوع پوشش گیاهی در رابطه با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز بررسی گردید. نتایج نشان داد که جادهسازی در توده بهرهبرداری شده در مقایسه با شاهد، سبب تخریب زادآوری درختی، علفی و گلسنگ شده، اما خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تاثیر قرار نگرفته است. با افزایش فاصله از جاده بوضوح تنوع و غنای زادآوری در هر دو منطقه شاهد و بهرهبرداری شده افزایش یافته و از شاخص یکنواختی کاستهشده است. در مقابل، تنوع و غنای گونه‌های علفی کاهش معنی‌‌داری از خود نشان داده است. این مطالعه فواصل 15 تا 45 متری را محدوده اثر بافری حاشیه جاده بر شاخصهای تنوع زیستی و غنای زادآوری درختی، پوشش علفی و گلسنگها گزارش مینماید. اکثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز با افزایش فاصله از جاده افزایش یافته است. همچنین بین اکثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با زادآوری درختان و گونههای علفی همبستگی معنی داری وجود داشت.

چکیده انگلیسی:

Road ecology studies are very important and valuable for monitoring the impact of forest roads on biodiversity. This study was conducted in order to investigate the effect of forest roads on the biodiversity of herbaceous species, tree regeneration and lichen in the Kalardasht forests. Sampling was done in the sample plots at distances of 0, 15, 45, 75, and 105 meters from the roadside in two controlled and harvested areas. The indices used were Margalf's species richness, Shannon-Wiener's biodiversity and Pielou's evenness index. The effects of roads on vegetation diversity in relation to soil characteristics were also investigated. The results showed that road construction in the harvested stand caused the destruction of tree regeneration, herbaceous and lichen, but the physical and chemical properties of the soil were not affected. By increasing the distance from the road, the diversity and richness of regeneration in both control and harvested areas has increased and the evenness index has decreased. On the other hand, the diversity and richness of herbaceous species has shown a significant decrease. This study reports the distance of 15 to 45 meters of the buffering effect of the roadside on the indices of biodiversity and the richness of tree regeneration, herbaceous cover and lichens. Most of the physical and chemical properties of the soil have also increased with increasing distance from the road. Also, there was a significant correlation between most of the physical and chemical properties of the soil with the regeneration of trees and herbaceous species.